Op pad in de Drentse natuur: heide

Tegenwoordig doen natuurbeheerders hun best de heide te behouden. Begrazing door bijvoorbeeld Drentse heideschapen en beheer van de waterhuishouding zijn daarbij belangrijk.

Bosrijke gebieden werden vooral in de achttiende en negentiende eeuw ontgonnen en als landbouwgrond in gebruik genomen. Schapenmest en plaggen werden van de velden verwijderd om op de akkers nabij de dorpen te gebruiken. Zo ontstonden enerzijds de verhoogde essen met voedselrijke grond en anderzijds de verarmde velden waar heideplanten gedijden.

In de buurt van provinciehoofdstad Assen ligt een stukje Drenthe in het klein. De omgeving van Kampsheide herbergt alle karakteristieke elementen die in de provincie te vinden zijn: grafheuvels, restanten van celtic fields of prehistorische akkers, een hunebed, jeneverbessen en de heide zelf. Kampsheide is onderdeel van Landgoed Kamps. De oorspronkelijke boerderij ging verloren in een brand maar werd in 2012 herbouwd.

Een van de grootste heidevelden van Drenthe is het Hijkerveld. Delen van het gebied werden bewoond tijdens de prehistorie en restanten hiervan zijn nog altijd zichtbaar: celtic fields, grafheuvels en oude karrensporen. Aan de rand van het Hijkerveld staat de schaapskooi met zeshonderd Schoonebeker heideschapen die het heideveld begrazen.

Op de Hondsrug tussen Drouwen en Gasselte ligt natuurgebied het Drouwenerzand. Een deel bestaat uit bos en een deel uit tot rust gekomen stuifzand met struik- en kraaiheide. Dat was begin vorige eeuw wel anders. Jarenlange overbegrazing door schapen, het steken van heideplaggen en het delven van keien hadden van het gebied een 'malende zandzee' gemaakt. Tegenwoordig broeden er boomleeuweriken, roodborsttapuiten en nachtzwaluwen.

Verspreid door de provincie ligt een groot aantal heidevelden van wisselende afmeting. Verken het Drouwenerzand met deze wandelroute van vijf kilometer of deze van negen kilometer. Door het Hijkerveld loopt een route van vier of zeven kilometer waarin de verschillende aspecten van het gebied aan bod komen. Maak een rondwandeling van vijf kilometer over de Kampsheide of start hier een langere wandeling door het aangrenzende stroomdal van de Drentsche Aa.