Heeft er ooit een kasteel gestaan in Diever?

Heeft er ooit een kasteel gestaan in Diever? (Rechten: RTV Drenthe/Annelies Hemeltjen)
Heeft er ooit een kasteel gestaan in Diever?
Aan de noordoostkant van Diever in de gemeente Westerveld, ligt de straat Kasteel. Deze naam spreekt bij inwoners tot de verbeelding. Is het mogelijk dat in dit kleine esdorp in vervlogen tijden een kasteel heeft gestaan?
Het is bekend dat in het naastgelegen dorp Dwingeloo meerdere havezates hebben gestaan, zoals Batinge en Entinge. Dit zijn versterkte hoeves of burchten die met enige fantasie wel kastelen genoemd kunnen worden.
Bij Peter Bazuijnen, die jarenlang in Diever woonde, rees de vraag hoe de straat Kasteel aan zijn naam komt. Kan in Diever ook een burcht hebben gestaan? Hij stuurde zijn vraag naar Zoek het uit!.

Op zoek naar de herkomst

"Dat is een heel goede vraag. En het blijft ook een vraag", zegt Fred Jansen, secretaris van Historische Vereniging Gemeente Diever. "Wij zijn als vereniging ook op zoek naar de herkomst van deze straatnaam."
Leden van deze historische vereniging schrijven een boek over de historie van de voormalige gemeente Diever en brachten daarvoor het Kasteel in kaart.
"We hebben ook oud-inwoners gevraagd. Maar niemand weet het", zegt Jan Blaauw, voorzitter van de vereniging. "Er zijn wel meer mysteries. Zo hebben we ook een Kloosterstraat, maar er heeft zover wij weten nooit een klooster in Diever gestaan."

Sporen in het landschap

Wie door het Kasteel fietst, ziet een klinkerweg met daarnaast bomen, een aantal rietgedekte huizen, groepsaccommodatie Het Kasteel en wat weilanden. Niets duidt erop dat hier ooit een grote burcht of kasteel heeft gestaan.
Maar was dat vroeger misschien anders? "Volgens de overlevering zou er in die buurt een kampje zijn geweest met een houtwal eromheen. Een grillige vorm in het landschap", zegt Jansen geheimzinnig. "Dat zou er op kunnen wijzen dat er iets van een versterking heeft gestaan. Maar het is erg vaag." Er is ook geen bewijs voor gevonden.
Even buiten Diever, richting Wittelte, is wel bewijs gevonden van het bestaan van een burcht. De Wittelterberg of Wittesheuvel is een heuvel die een overblijfsel zou zijn van een motte. Een motte is een houten of stenen kasteel met een gracht eromheen uit de Middeleeuwen. Er is geen aanleiding om te denken dat het Kasteel hiernaar is vernoemd, aangezien het kilometers uit elkaar ligt.

Erfenis van de Romeinen

Bazuijnen, die deze vraag instuurde, heeft zelf ook nog een idee. Misschien ligt de herkomst van de straatnaam nog verder in het verleden. Zouden de Romeinen er iets mee te maken kunnen hebben? "Achter het Kasteel zijn weleens vondsten gedaan uit de Romeinse tijd, zoals een molensteen."
Het woord kasteel is afgeleid van het Latijnse woord castellum. Dit is een Romeins fort waar honderden soldaten verbleven. We weten dat er Nederlandse plaatsnamen zijn die direct zijn afgeleid van namen van Romeinse nederzettingen. Zoals Utrecht is afgeleid van Trajectum, de naam van een Romeins fort op die plek.
De castella werden vooral gebouwd langs de grenzen van het Romeinse rijk. De noordgrens lag in Nederland langs de Rijn. Daarmee komen we bij het pijnpunt in deze theorie: hoewel de Romeinen boven deze grens zijn geweest, om bijvoorbeeld handel te drijven, hebben ze zich nooit in het Noorden van Nederland gevestigd.

Burgemeester Van Oslaan

Onderzoek naar het meer nabije verleden van het Kasteel laat zien dat de straat nog niet eens zo lang deze naam draagt. In 1937 kocht de gemeente de weg van de boermarke van Diever. Een boermarke was destijds een groep boeren die een gebied beheerde. Er werd toen naar de plek gerefereerd als 'de weg over het Kasteel'.
De zandweg wordt in het jaar daarna door de gemeente verhard en gedoopt tot de Burgemeester van Oslaan. De straat krijgt pas officieel de naam Kasteel in 1962.
Het is helaas moeilijk te zeggen hoe de straat echt aan die naam komt. Is het vernoemd naar een oude burcht op die plek, afgeleid van de naam van een Romeinse nederzetting of ontsproten aan het brein van een gemeenteraadslid? Het blijft vooralsnog gissen.

Zoek het uit!

Heb jij ook een vraag over iets wat je in het nieuws zag? Stuur die dan in!

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.