Raad van State buigt zich over gaswinning Noord-Drenthe

De Drentse afvaardiging wil dat de hoogste bestuursrechter van ons land een besluit van minister Eric Wiebes van Economische Zaken en klimaat om de gaswinning toe te staan vernietigt.

De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wil tot en met 2028 gas kunnen winnen uit gasvelden rondom Assen, Vries, Tynaarlo, Smilde, Roden en Een. Het gasbedrijf moet in 2022 stoppen met de gaswinning in Groningen en zoekt naar alternatieve gasvelden.

In het noorden van Drenthe heeft de NAM elf gasvelden liggen. Minister Wiebes stemde in november 2018 in met het zogeheten winningsplan Westerveld van de NAM om het laatste beetje gas uit de velden te halen.

Al snel roerden omwonenden en gemeenteraden uit het gebied zich. Er heerst grote angst voor aardbevingen, bodemdaling en uiteindelijk 'Groningse toestanden' wat betreft de afhandeling van schade. Veel inwoners van die provincie kampen nog steeds met de (financiële) gevolgen van aardbevingsschade. Inwoners en gemeenten in het noorden van Drenthe willen die malaise voorkomen.

De gemeenten Assen, Tynaarlo, Aa en Hunze, Midden-Drenthe en Noordenveld hebben zich samen met de Groningse gemeente Westerkwartier verenigd in een gang naar de Raad van State. Daarbij sloten naast omwonenden ook de Natuur- en Milieufederatie Drenthe, Stichting Het Drentse Landschap en Natuurmonumenten zich aan.

Volgens de Drentse partijen is niet goed genoeg onderbouwd waarom de gaswinning op die locaties noodzakelijk is en vrezen ze voor negatieve gevolgen voor de natuur en het milieu. "De velden zijn bijna leeg, maar de NAM wil ze alsnog helemaal leeg hebben omdat de gaswinning in Groningen moet stoppen", zegt Judith van den Berg van de Natuur- en Milieufederatie Drenthe.

Van den Berg legt uit waarom - wat de natuurorganisatie betreft - er geen gaswinning zal moeten zijn. "Nederland moet op termijn voldoen aan de Klimaatakkoorden en daar gaan we niet aan voldoen door middel van gaswinning. Daarnaast liggen er velden onder het Drentsche Aa-gebied. De effecten op dat Natura 2000-gebied zijn volgens ons niet voldoende onderzocht."

Omwonenden maken zich vooral zorgen over de schade van eventuele aardbevingen aan hun woningen. Ze zijn bang dat ze zelf moeten aantonen dat schade aan hun pand het resultaat is van een aardbeving die is veroorzaakt door gaswinning. In het Groningse aardbevingsgebied koste het inwoners vaak vele jaren en mappen vol documenten om dat te bewijzen en vervolgens daadwerkelijk een schadevergoeding te ontvangen.

Inmiddels is in Groningen de bewijslast omgedraaid en moet het gasbedrijf aantonen dat schades niet door een aardbeving komen. Kan de NAM dat niet bewijzen, dan krijgt de persoon met schade daarvoor een vergoeding.

Minister Wiebes maakte in februari van dit jaar bekend dat inwoners van andere regio's met schade door aardbevingen niet dezelfde behandeling krijgen als de omwonenden van het Groninger gasveld. Drenten zullen dus zelf moeten aantonen dat schade het gevolg is van een aardbeving. De Commissie Mijnbouwschade velt daar dan een oordeel over.

Dat is precies waar de gemeenten en inwoners van Noord-Drenthe zo bang voor waren. De minister gaat ervan uit dat de afhandeling van schades op een nette manier zal verlopen, maar kreeg zowel in Drenthe als daarbuiten veel kritiek op zijn beslissing.

Wiebes vindt daarentegen dat het risico op aardbevingen, de omvang van de bodemdaling en de grootte van daaruit vloeiende schade niet groot genoeg om dezelfde regeling als in Groningen op andere plekken in Nederland te laten gelden.

De gemeente Assen erkent dat de risico's minder groot zijn. "Maar ook al zijn de risico's die verbonden zijn aan de gaswinning hier in de regio iets kleiner, wij vinden ze niet verantwoord onder een dichtbevolkte stad als Assen. Dit ervaren inwoners van de stad ook zo. Er zijn bijna duizend zienswijzen ingediend tegen het ontwerpbesluit", laat gemeentewoordvoerder Marieke de Blok weten.

De provincie Drenthe gaf eerder aan niet te zullen aanhaken bij de rechtszaak van vandaag. Gedeputeerde Staten vonden dat de minister goed genoeg had geluisterd naar de adviezen van de provincie. Ook hadden de provinciebestuurders voldoende vertrouwen in een goede schadeafhandeling.

Inmiddels is er ook vanuit de provincie wel kritiek op het besluit van Wiebes om niet volgens het Groningse model de schades te gaan betalen. De mijnbouwbedrijven hebben volgens de provincie nu nog steeds te veel zeggenschap. Dat besluit van Wiebes is volgens een woordvoerder geen reden voor de provincie om een nieuw standpunt in te nemen over de rechtszaak van vandaag.

Of de Drentse afvaardiging zal slagen bij de Raad van State is de grote vraag. Bij andere rechtszaken tegen het ministerie of de mijnbouwbedrijven werd gaswinning maar zelden verboden.

Desalniettemin denken de partijen deze keer een goede kans te hebben. "Iedere casus staat in onze ogen op zich", zegt de gemeente Assen. "Wij vinden het besluit van de minister op verschillende punten onjuist en gaan in beroep op basis van inhoudelijke argumenten. Het is aan de rechter om daar uiteindelijk een besluit over te nemen."