'De dood is een moeilijk onderwerp om over te praten'
Mensen die ziek zijn en te horen krijgen dat ze niet meer beter worden, kunnen in de laatste fase van hun leven palliatieve zorg krijgen. Dat houdt in dat het leven van patiënten draaglijker en comfortabeler wordt gemaakt, door hun lijden te voorkomen of te verlichten. Longarts Sander de Hosson en internist-oncoloog Sabine Netters vinden dat er veel te weinig aandacht is voor palliatieve zorg en zijn daarom een nieuw onderwijsinitiatief gestart.
Dat initiatief luistert naar de naam Carend en verwijst naar End of Life Care. "Want als mensen een ongeneeslijke ziekte krijgen, gaat het daarna heel vaak over alle behandelingen die mogelijk zijn. Maar Sabine en ik vinden dat er eigenlijk te weinig aandacht is voor de stervensfase. Überhaupt het verlenen van de juiste zorg in die fase is iets om aandacht aan te schenken", vertelt De Hosson, longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen (WZA).
Dood bespreken
In de opleiding geneeskunde is er volgens De Hosson nauwelijks of alleen heel gefragmenteerd aandacht voor palliatieve zorg. Samen met Netters, die als internist-oncoloog en consulent palliatieve zorg verbonden is aan de Isala kliniek in Zwolle, wil hij de juiste zorg aanbieden door actieve zorgverleners. Het is de bedoeling dat via Carend docenten worden opgeleid, die op hun beurt zorgverleners gaan lesgeven. "De dood moet meer bespreekbaar worden gemaakt."
Als iemand ongeneeslijk ziek is geworden, komt chemotherapie uiteraard ter sprake. Maar er moeten nog veel meer onderwerpen aan bod komen en dat gebeurt op dit moment niet
Wat kun je doen als dokter of verpleegkundige om iemand zo waardig mogelijk te kunnen laten sterven? Het is één van de vragen die wat De Hosson betreft centraal komt te staan in het onderwijsinitiatief van Netters en hem. "Maar ook het traject daarvoor wordt behandeld. Wat komt er bijvoorbeeld op iemand af die ongeneeslijk ziek is geworden? Uiteraard chemotherapie, maar ik denk dat er nog veel meer onderwerpen aan bod moeten komen. En dat gebeurt op dit moment niet."
"Mensen hebben bijvoorbeeld ook levensvragen of zingevingsproblematiek", legt De Hosson uit. "Het is heel erg belangrijk dat zorgverleners getraind zijn om ook dat soort aspecten aan bod te laten komen."
Taboe
Met Carend, dat zich richt op alle lagen van de zorg, moet daarvoor de eerste stap in de juiste richting worden gezet, "Waarom palliatieve zorg blijkbaar nog zo'n ondergeschoven kindje is? Ik denk dat het vanuit de historie komt, want de dood is een moeilijk onderwerp om over te praten en er heeft lange tijd taboe op gerust. Misschien nog steeds wel", vermoedt De Hosson.
"Dokters maken mensen beter, maar dat zorgverleners ook een belangrijke rol hebben bij patiënten die wél gaan sterven, is minder bekend. Daar mag ook op de huidige opleiding geneeskunde meer aandacht aan besteed worden."
