Zijn onze hunebedden nog zoals ze vroeger waren?

Die vraag stelde Rodenaar Rieks Gnodde aan Zoek het uit!. Hij wil weten of het klopt wat hij heeft gehoord, namelijk dat alle hunebedden gereconstrueerd zijn.

Fred van den Beemt is archeoloog én bestuurslid van het Hunebedcentrum in Borger. "Zij zijn in principe allemaal origineel. Maar dat betekent niet dat er niets aan gedaan is! Toen professor Van Giffen in de jaren 20 van de vorige eeuw de hunebedden inventariseerde, tekende en fotografeerde hij deze, die nog aanwezig waren. Maar wat hij aantrof waren vaak in elkaar gezakte stenen hopen. Ook waren er stenen verdwenen."

Dat de hunebedden gereconstrueerd zijn, wil dus niet zeggen dat ze niet origineel zijn. Ze zijn alleen niet meer in de originele staat, zoals ze destijds werden aangetroffen door professor Van Giffen. Van den Beemt: "In feite heeft Van Giffen alle hunebedden die er nog waren zo vakkundig mogelijk gereconstrueerd. Hunebedden waar de stenen van waren verdwenen, werden aangevuld met passende zwerfstenen of keien die in grote hoeveelheden in het Drentse voor handen lagen."

Het meest gereconstrueerde hunebed is dat van Schoonoord, de Papeloze kerk. Dit hunebed is opnieuw opgebouwd om te laten zien hoe een hunebed er vijfduizend jaar geleden uitzag.

Hunebedden zijn de oudste, zichtbare, monumenten in Nederland. "Zij zijn ouder dan de piramiden van Egypte. De bescherming van de hunebedden, maar ook van andere monumenten is relevant, want zonder deze bescherming kunnen wij ze niet doorgeven aan komende generaties", vertelt Van den Beemt.

"Alle hunebedden, grafheuvels, raatakkers, enzovoort, zijn daarom 'archeologisch monument'. Het is wettelijk zo geregeld dat we die beschermen. Dat hebben we met elkaar, zelfs op Europees niveau, middels de Erfgoedwet, afgesproken."

"Heel aardig is dat we in Drenthe nogal wat nep-hunebedden tegenkomen. Daaruit kun je opmaken dat hunebedden leven onder de bevolking. Er liggen er tientallen. En straks ligt er ook zo'n nep-hunebed op het Koopmansplein in Assen", zegt de archeoloog.

Professor Van Giffen heeft 100 jaar geleden archeologisch onderzoek gedaan om de plaats te bepalen waar de verdwenen stenen hebben gestaan. Aardig is het verhaal van de hunebedden bij Havelte, vertelt Van Den Beemt: "Deze zijn in het begin van de Tweede Wereldoorlog weggehaald door de Duitsers vanwege de aanleg van een vliegveld."

De twee hunebedden zouden voor de geallieerden een mooi oriëntatiepunt zijn geweest. De hunebedden zijn na de oorlog weer opgebouwd en alle stenen liggen weer zoals ze oorspronkelijk stonden of lagen. "Wie onder de dekstenen van de Havelter hunebedden kijkt, ziet grote blauwe cijfers die bij de afbraak op de stenen zijn aangebracht met het doel om later de reconstructie van de hunebedden makkelijker te maken."

Het opbouwen van een hunebed is geen sinecure: "Hunebedbouwers zullen er met heel veel menskracht en langdurig mee bezig zijn geweest. Ik heb grote waardering voor de mensen die 4000 tot 5000 jaar geleden dat maar 'even' deden."

"Tegenwoordig hebben we shovels en hijskranen die een steen van duizenden kilo's kan verplaatsen. Het gewicht van de grootste steen van het hunebed bij het Hunebedcentrum in Borger weegt 20.000 kilo. Wat is 20.000 kilo? Denk hierbij aan het gewicht van 20 kleine autootjes of 5 olifanten," besluit archeoloog Van Den Beemt.

Heb jij thuis ook een vraag waarop wij het antwoord kunnen zoeken? Stuur die dan hier onder in: