Toekomst van Groningen Airport Eelde onzeker: 'Er is geld van het Rijk nodig'

De luchtvaart is zwaar getroffen door de corona-crisis, de toekomst is onzeker. De aandeelhouders krijgen dan ook geen menu voorgelegd waaruit ze kunnen kiezen. "De aandeelhouders moeten allereerst kiezen: zijn wij voor het behoud van de luchthaven, ja of nee?", zegt interim-directeur Bart Schmeink.

Op verzoek van de aandeelhouders is ook onderzocht wat het zou betekenen als de luchthaven zou stoppen. Maar volgens Schmeink is dat geen optie. "Ik vind het logisch dat we doorgaan met deze luchthaven. Als je deze luchthaven opgeeft, komt hij nooit meer terug. En dat terwijl het Noorden eigenlijk al zo schaars bedeeld is met infrastructuur, feitelijk heb je alleen maar de A28 en de A7. Deze luchthaven is onderdeel van de kritische infrastructuur en moet daarom behouden blijven. We zijn er niet alleen voor de toestellen van Transavia of TUI. 400 arbeidsplaatsen zijn hier direct of indirect bij betrokken. Sluiten betekent een economisch waardeverlies van 132 miljoen euro. Het stoppen zelf kost zo'n dikke 30 miljoen euro. Maar we moeten ons goed realiseren dat de minister besluit of dit een luchthaven is en niet de aandeelhouders. De minister wijst aan of dit een luchthaven is van nationaal belang."

De provincies Groningen en Drenthe, de gemeenten Assen en Tynaarlo en FB Oranjewoud zijn de aandeelhouders van Groningen Airport Eelde. "Zij moeten beslissen of ze garant willen staan voor de exploitatie", aldus Schmeink. Maar dat is niet genoeg. Ook het Rijk zou moeten bijspringen. "Geen enkele luchthaven van deze omvang in de wereld, dus ook niet in Nederland, kan zonder nationale bijdrage voor het beheer en onderhoud. Dat geldt voor het spoor, bruggen en havens. Er moet voor Groningen Airport Eelde een bijdrage komen van het Rijk om deze infrastructuur in stand te kunnen houden. Als dat goed is geregeld dan is het voor de regio en de aandeelhouders helemaal niet ingewikkeld om verantwoordelijkheid te nemen voor de exploitatie. Maar zonder een bijdrage van de Rijksoverheid is het voor elk vliegveld, waar ook ter wereld, afgelopen."

In de scenario's staat hoe de luchthaven zich in de toekomst zou kunnen ontwikkelen. "We proberen daarin bedrijfseconomisch de contouren voor de luchthaven voor de komende jaren aan te geven", zo vertelt de interim-directeur voor de ingang van de vertrekhal. "Het meest realistisch is een vliegveld met passagiersvluchten, kleine luchtvaart en maatschappelijk relevant verkeer, zoals bijvoorbeeld de traumahelikopter en het vervoeren van organen voor transplantaties in het UMCG. Ook kunnen hier tests gedaan worden met drones."

Ook Defensie noemt Schmeink maatschappelijk relevant verkeer. In de omgeving is onrust ontstaan nadat bekend werd dat de luchthaven de samenwerking met Defensie wil uitbreiden. "Nu zijn er ook al militaire vluchten. Het is niet gezegd dat het er meer worden. Door die potentiële samenwerking kunnen militaire vluchten naar deze luchthaven uitwijken of de toestellen hier parkeren. Nu staan er bijvoorbeeld helikopters in Gilze-Rijen, terwijl de Wadden het oefengebied is. Bij oefeningen vliegen die elke dag heen en weer. Je kunt die helikopters ook hier stallen." Bang voor straaljagers zoals de F35 hoeft de omgeving volgens Schmeink niet te zijn. "Wij hebben daar geen vergunning voor, dus die zullen hier ook niet komen."

Vier jaar geleden kwam Groningen Airport Eelde ook al met toekomstscenario's. De aandeelhouders besloten toen in tien jaar 46 miljoen euro te investeren. Dat geld is nog niet helemaal uitgegeven. "De afgelopen jaren zijn veel investeringen uitgesteld. Mijn oproep zou zijn om dat geld te gebruiken voor investeringen die echt noodzakelijk zijn. Tegelijkertijd zou ik een sterke lobby naar Den Haag willen opstarten voor een bijdrage voor beheer en onderhoud."

Het scenario dat vier jaar geleden werd gekozen, is mislukt. Groningen Airport Eelde zou een hub-functie krijgen en het aantal lijndiensten zou worden uitgebreid. "We hebben nu bewust gekozen voor een realistisch plan. Geen luchtkastelen, geen torenhoge ambities die we niet waar kunnen maken. Wellicht is er de afgelopen jaren te veel de nadruk gelegd op passagierstoestellen en daarmee de veronderstelling: geen passagiers, geen vliegveld. We hebben die toestellen nodig om inkomsten te generen, maar het maatschappelijk gebruik van de luchthaven gaat verder dan de vakantievluchten. Mij gaat het erom dat we de infrastructuur behouden en komen tot een realistische invulling van de luchthaven voor de regionale economie."