GS: geen omgekeerde bewijslast bij schade door zoutwinning Nedmag

Nedmag wint zout in de omgeving van Veendam en er komen ook nieuwe zoutwinputten vlakbij de Drents-Groningse grens bij Annerveenschekanaal.

Het huidige GS-advies dat er 'een goede schaderegeling' moet zijn, is voor SP-commissielid Ronald van der Heijden volstrekt onvoldoende. "Doordat de NAM er ook gas wint en er sprake is van gestapelde mijnbouw is het voor bewoners ondoenlijk om aan te tonen welke mijnbouwer welke schade veroorzaakt. Daarom willen we omgekeerde bewijslast en bewijsvermoeden met terugwerkende kracht." De ChristenUnie voorziet dat Nedmag de schade afschuift naar de NAM en de kosten naar het waterschap.

Maar gedeputeerde Tjisse Stelpstra was onvermurwbaar. "De schaderegeling voor alle andere mijnbouwschade dan die van het Groninger gasveld is nog in de maak. Met de huidige samenstelling van de Tweede Kamer komt voor de rest van ons land geen omgekeerde bewijslast. Maar ook bij omgekeerde bewijslast moet duidelijk zijn waar de schade vandaan komt." Het CDA was nog stelliger: "Omgekeerde bewijslast moet geen algemeen verworven recht worden bij mijnbouwschade", aldus statenlid Klaas Neutel.

Sta in ieder geval geen nieuwe zoutwinning toe zolang we niet weten of het veilig is en er een goede schaderegeling is, bepleiten SP, PvdA en Sterk Lokaal. De VVD wil dat het nieuwe winningplan pas ingaat als de schaderegeling af is.

De provincie is via de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) voor 50 procent aandeelhouder van Nedmag. En aan de andere kant moeten ze adviseren over de zoutwinning. "Wie geeft mij de garantie dat GS niet het economisch belang van Nedmag laat prevaleren boven de veiligheid van de inwoners van het gebied?", vraagt Van der Heijden zich af. Hij krijgt steun van PvdA'er Rudolf Bosch en Renate Zuiker van de Partij voor de Dieren: je moet geen aandeelhouder van de zoutwinning willen zijn.

Andere partijen zoals de VVD twijfelen niet aan de positie van GS als het gaat om de veiligheid. Voor VVD'er Johan Moes is het aandeelhouderschap juist een mogelijkheid om invloed te hebben op het reilen en zeilen van Nedmag. Gedeputeerde Stelpstra: "Veiligheid staat voor ons altijd voorop. Anders kan het niet. Dat wil niet zeggen dat er geen risico's zijn. Die moet je afdekken."

Een van die risico's is het weglekken van heel veel dieselolie in de diepe ondergrond als het mis gaat. De dieselolie wordt gebruikt om het zout te kunnen winnen. Forum voor Democratie-lid Johnny Bos wijst nog maar eens op het incident bij Tripscompagnie waar bij een ongeval 400.000 liter dieselolie weglekte. "En waar is die dieselolie nu dan? Heeft Nedmag het opgeruimd?", vulde Renate Zuiker van de Partij voor de Dieren met een retorische vraag aan.

Waar de olie van het lek is gebleven is onbekend. Nedmag monitort met peilbuizen het grondwater. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SODM) denkt dat de kans klein is dat de diesel het grondwater bereikt, maar als dit gebeurt kunnen de gevolgen groot zijn, zo oordeelt het SODM. In totaal zit er volgens actiegroep Stop Zoutwinning inmiddels 45 miljoen liter diesel in de diepe bodem door de jarenlange zoutwinning.

Eigenlijk is de SP tegen de zoutwinning van Nedmag op de grens van Groningen en Drenthe. Bovendien vindt de partij het nieuwe winningsplan, waarbij Nedmag tot 2045 zout mag winnen, veel te lang lopen. Dat vindt ook waterschap Hunze en Aa's. 2035 is volgens bestuurslid Fien Heeringa lang zat. "Er wordt dan naar verwachting een bodemdaling van 70 centimeter bereikt. Echter, als deze daling zich sneller door zou zetten verwacht het waterschap dat de waterhuishouding in het gebied wordt ontregeld."

Hunze en Aa's heeft te kampen met fors stijgende kosten voor het waterbeheer door de bodemdaling van de zoutwinning. "Commerciële zoutwinning mag niet tot hogere kosten voor ons waterschap leiden. Dit betekent dat we volledig gecompenseerd willen blijven voor kosten die we als waterschap moeten maken om het waterbeheer aan te passen aan bodemdalingen. Tot in de eeuwigheid. Ook willen we geen aansprakelijkheid dragen voor mogelijke gevolgen van benodigde peilaanpassingen." De huidige afspraken met Nedmag lopen volgens Heeringa tot 2022. Het waterschap zit binnenkort weer met de zoutwinner om tafel om te praten over de compensatie.

PvdD-commissielid Zuiker is het met haar eens: "De risico's en kosten moeten bij Nedmag liggen, niet bij de samenleving. Als je de maatschappelijk kosten van bodemdaling, schade aan gebouwen en milieuschade uitrekent, dan kan de zoutwinning helemaal niet uit" besluit ze fijntjes.

De gemeente Aa & Hunze is veel scherper in haar advies over de zoutwinning: niet uitbreiden.