Voor Altijd Indië

24 oktober 2020, 07:15 • 3 minuten leestijd

Aris en To Budding, balkon, kantoor Bandung, 1939

De herinneringen van To en Aris Budding aan hun leven in Indië staan centraal in het boek 'Voor altijd Indië'. Hun schoondochter Janneke Budding uit Meppel schreef het boek, mede op basis van hun notities, foto's en documenten.

In de maand van de geschiedenis met als thema Oost/West, horen we het verhaal van twee jonge mensen die een nieuw leven denken op te bouwen in Indië, maar te maken krijgen met de grote gebeurtenissen op het wereldtoneel: de mobilisatie, de capitulatie, de jappenkampen en de terugkeer naar 'Holland', waar in 1948 eigenlijk niemand op ze zat te wachten.

"Eerst werd Aris geïnterneerd. Een paar maanden later volgde To. In het begin mocht ze hem nog bezoeken; bracht ze hem zelfs eten en zorgde ze ervoor dat in zijn kleren, in de zoom, geld zat ingenaaid. Slim als ze was" vertelt Janneke Budding.

To komt in Kamp Tjihapit terecht. Een vrouwenkamp. Wrang genoeg vlakbij hun oude huis. Uiteindelijk wordt dat het grootste kamp op Java. "Maar een 'jappenkamp' lijkt in niets op wat wij, in onze beeldvorming van oorlogskampen zien, zoals bijvoorbeeld Auschwitz, met z'n barakken", legt Janneke Budding uit: "Het was een woonwijk in Bandung. Met gewone huizen, en met een omheining van bamboe." To was handig en slim en kwam al snel in de gaarkeuken te werken. Daar heeft ze trouwens Corry Vonk leren kennen, maar die werd al snel bevorderd en verantwoordelijk gemaakt voor de 'ontspanning'".

"De langste tijd zat To Budding in Tjhapit. Het kamp werd steeds voller. Ze had minder recht op ruimte dan de vrouwen die daar met een gezin gekomen waren. Naarmate er meer mensen waren, was er ook meer ziekte. Op een zeker moment moesten de jongens vanaf een bepaalde leeftijd naar het mannenkamp."

Lange tijd ook zag of hoorde ze niets van haar man, Aris. Totdat hij op een dag een ongelooflijk risico neemt om haar te bezoeken. Budding vertelt: "Tjihapit was dus een woonwijk, met gewone huizen, en de Japanners verzamelden de meubels, die kwamen in een depot terecht. Mannen uit de mannenkampen kwamen naar Tjihapit en daar heeft Aris gebruik van gemaakt om in een kast het kamp binnen te komen. 'Als ze me gevonden hadden was ik doodgeslagen', zei Aris Budding later. Zo hebben ze elkaar toch nog een keer kunnen zien."

Aris Budding (rechts) en zijn vrouw To op de treeplank, jaartal onbekend

To en Aris Budding vertrekken in 1939, beiden begin twintig, verliefd en avontuurlijk aangelegd naar voormalig Nederlands-Indië. Met de MS Oranje naar Java. Aris Budding ging er werken voor Ons Belang. Een verzekeringsmaatschappij met een kantoor in Bandung. Negen jaar later keren ze terug naar Holland. In die periode brak de Tweede Wereldoorlog uit, en zaten To en Aris Budding in verschillende Jappenkampen opgesloten.

De periode drukt een stempel op de rest van hun leven. Hoewel ze er zelden over vertellen. Na hun overlijden is er dan dat persoonlijke archief, met vele getuigenissen van wat To en Aris is overkomen.

'Voor altijd Indië', zo heet het boek dat Janneke Budding uit Meppel schreef over haar schoonouders, Zondagmiddag 25 oktober deel 3 van Voor Altijd Indië in Drenthe Toen, van 12.00-14.00 uur op Radio Drenthe.

25/10 Drenthe Toen Podcast voor altijd Indie

Luister zondagmiddag naar Drenthe Toen voor deel 4 van Voor Altijd Indië, of hier alvast naar de podcast van de delen 3 en 4. Drenthe Toen wordt iedere zondagmiddag uitgezonden van 12.00-14.00 uur en is daarna via uitzending gemist terug te luisteren.

<h2>RTV Drenthe Podcasts</h2><a href="https://www.rtvdrenthe.nl/sport/fcemmenpodcast">FC Emmen Podcast</a>: Iedere maandag nemen verslaggevers René Posthuma en Niels Dijkhuizen met hun gasten het afgelopen weekend van FC Emmen door. Daarnaast is er ook plaats voor andere sport uit onze provincie.<a href="https://www.rtvdrenthe.nl/binnendemuren/podcast">Binnen de Muren</a>: Hoe is het leven in de gevangenis? Marjolein Knol dook gevangenis Esserheem in en sprak met gedetineerden en bewaarders.<a href="https://www.rtvdrenthe.nl/documentaires/podcast">Drenthe Doc</a>: In Drenthe Doc geven de mooiste radiodocumentaires en hoorspelen van Radio Drenthe opnieuw een podium.<a href="https://www.rtvdrenthe.nl/drenthetoen/podcast">Drenthe Toen</a>: Iedere zondag hoor je verhalen uit de Drentse geschiedenis bij Drenthe Toen. Historicus en presentatrice Sophie Timmer presenteert.<a href="https://www.rtvdrenthe.nl/oerendhartt/podcast">Oerend HarTT</a>: In deze vierdelige serie worden sterke verhalen over de TT in Assen verteld. De verhalen komen van de baan, maar ook van de campings en uit de stad.