Puurwaterfabriek Emmen ontdekt per toeval methode voor verwijderen medicijnresten

Het gaat om het zogeheten biologische actieve kool, oftewel BODAC. Deze stof hangt in filters in grote ketels bij de puurwaterfabriek van NieuWater, een samenwerkingverband tussen drinkwaterbedrijf WMD en waterschap Vechtstromen.

Maar nu blijkt dat deze filters ook medicijnresten uit water haalt. En dat is een ontdekking bij toeval. Want de puurwaterfabriek zuivert rioolwater tot ultra puur, extreem schoon water, voor de NAM. Die gebruikt dat bij de oliewinning in Schoonebeek.

Dat rioolwater zo schoon maken, gebeurt in verschillende stappen. Een eigen vinding van de puurwaterfabriek zijn dus die BODAC-filters. Want die haalt de voedingsstoffen uit het water, omdat verderop in het proces geen bacteriën gewenst zijn. "In een normale fabriek wordt er een biocide toegevoegd die bacteriën doodt. Dat willen wij hier niet, we willen hier zo weinig mogelijk chemicaliën gebruiken", legt directeur Gerrit Veenendaal uit.

Jaren geleden bleek voorzichtig dat die filters ook heel goed medicijnresten uit het water halen. "Uit nieuwsgierigheid zijn we dat gaan volgen, toen het probleem van geneesmiddelen in afvalwater steeds actueler werd", zegt onderzoeker Peter van der Maas van Water Laboratorium Noord (WLN). "We zagen bij toeval dat 'ie dus goed geneesmiddelen verwijdert. Dat heeft geleid tot meer metingen waarin we dat steeds bevestigd kregen."

Van der Maas onderzoekt samen met collega's en onderzoeksinstituut Wetsus in opdracht van Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer, hoe het mechanisme achter het filter werkt. Ook wordt er op dit moment een kleinere installatie gebouwd, die vanaf komend voor jaar even verderop bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie komt te staan.

"We willen het uiteindelijk naar de markt brengen, maar daarvoor moeten we eerst aantonen dat 'ie het stabiel doet. En dat er geen hele dure voorzuivering van het water nodig is. Hij moet het eigenlijk meteen doen vanaf de opstart. We hebben het namelijk pas ontdekt nadat deze installatie hier zeven jaar in bedrijf is, bij toeval. We willen nu ook aantonen op een andere locatie dat het het goed gaat doen", aldus Van der Maas.

Waterschap Vechtstromen volgt de ontwikkelingen van dit onderzoek nauwgezet. "Het wordt steeds belangrijker. We merken in overleggen met drinkwaterbedrijven ook dat er iets aan het gebeuren is in het oppervlaktewater. Dat medicijnresten teruggevonden worden en dat dat uiteindelijk consequenties kan hebben voor flora en fauna", zegt Jaap Nonnekens van waterschap Vechtstromen. "Het is niet zo dat er nu richtlijnen voor zijn vanuit de overheid, maar dat zit er wel aan te komen. We moeten voorbereid zijn op de toekomst."

De waterschappen kijken gezamenlijk naar verschillende methodes om medicijnresten uit het water te halen, waaronder het BODAC-filter. "We willen het hele pakket in kaart hebben. En we willen precies weten hoe het werkt. Dat is interessant om daarmee te zoeken naar methodes om ook qua kosten uit te komen. Iets kleiner bouwen, op een andere manier bedrijven. Want uiteindelijk moeten de inwoners de kosten voor het waterschap ophoesten. Als je dan kan zorgen dat het zo goedkoop mogelijk gebeurt op een manier die wel effectief is, dan zijn we op de goede weg."

De resultaten van het pilot-onderzoek dat nu opgestart wordt, worden eind 2022 verwacht. "Het heeft erg veel potentie om breed uitgerold te worden. En dan kunnen we over een paar jaar zeggen: dat is hier in Emmen begonnen", lacht Van der Maas.