Ruinerwold-verdachte Josef B. mag proces in vrijheid afwachten
Klusjesman Josef B., van het gezin dat jarenlang in afzondering leefde op een boerderij in Ruinerwold, wordt vandaag vrijgelaten. Dat heeft de rechtbank in Assen vanmiddag besloten.
"Volgens de rechtbank is er, onder meer door het grote tijdsverloop sinds zijn arrestatie, niet langer sprake van een geschokte rechtsorde. En dat was de enige grond waarop hij nog vastzat", zegt B.'s opgetogen raadsman Yehudi Moszkowicz.
Persrechter Marcel Wolters van de Rechtbank Noord-Nederland bevestigt de lezing van de raadsman. "De geschoktheid van de rechtsorde is de afgelopen weken afgevlakt, zou je kunnen zeggen."
Proces vertraagd
Wat daarnaast volgens Wolters een belangrijke afweging is geweest, is dat nog niet bekend is wanneer de strafzaak inhoudelijk behandeld wordt. Dat zou in februari gebeuren, maar dat is uitgesteld. "Voor de inhoudelijke behandeling wil de rechtbank eerst op bezoek bij de andere verdachte, de vader van de Ruinerwold-kinderen. Daar willen we zelf kijken hoe het met hem gesteld is."
<h2>Geschokte rechtsorde bij voorlopige hechtenis</h2><p>De officier van justitie komt vrijwel standaard met het begrip 'geschokte rechtsorde' bij een misdrijf waarvoor 12 jaar cel of meer gegeven kan worden. Een geschokte rechtsorde kan voor een rechtbank een reden zijn om de voorlopige hechtenis - het voorarrest in afwachting van een strafzaak - te verlengen, net als bijvoorbeeld vlucht- of herhalingsgevaar.</p><p>Het criterium voor de geschokte rechtsorde is dat het aannemelijk is dat de vrijlating van de verdachte 'een zodanig publiek onbehagen teweeg zal brengen dat dit zou leiden tot maatschappelijke onrust'.</p>
Vrijheidsberoving
De 59-jarige Oostenrijker B. werd na de ontdekking van het gezin op 14 oktober vorig jaar opgepakt op verdenking van vrijheidsberoving van de zes kinderen met wie vader Gerrit Jan van D. in de afgelegen boerderij aan de Buitenhuizerweg woonde en waar hij zijn eigen geloof predikte.
B., van beroep meestertimmerman, zag zichzelf als discipel van Van D. en ontkende alle beschuldigingen. Hij deed enkel de boodschappen en onderhoud en volgens hem gebeurde er op de boerderij niks strafbaars.
Kreet van vreugde
"Toen hij hoorde dat hij vrijkomt, slaakte hij een kreet van vreugde aan de telefoon", aldus Moszkowicz. Onlangs ging B. nog in hongerstaking toen de rechtbank op 17 september besliste dat zijn voorarrest werd verlengd. Dat hield hij 23 dagen vol, sindsdien eet de Oostenrijker weer.
De zitting in Assen vond vandaag achter gesloten deuren plaats. Dat de rechtbank nog meer onderzoek naar vader Gerrit Jan van D. laat doen, waardoor het proces opnieuw vertraging oploopt, speelt ook mee in de beslissing B. vrij te laten.
Extra onderzoek
Maandag besloot de rechtbank dat één of meerdere rechters bij de 68-jarige Van D. in de gevangenis op bezoek gaan om met eigen ogen zijn toestand te bekijken. Hij kan als gevolg van een hersenbloeding niet meer praten. Uit neurologisch en psychologisch onderzoek blijkt ook dat hij veel dingen die gezegd worden niet goed begrijpt.
Volgens Van D.'s advocaat Robert Snorn kan de Ruinerwold-vader, die ook van vrijheidsberoving en van onder meer seksueel misbruik wordt verdacht, daardoor niet worden berecht. Hij pleitte ervoor de strafzaak tegen Van D. te stoppen. De rechtbank vindt die conclusie te vroeg. Daarvoor willen de rechters hem eerst zien en tijdens een volgende zitting zelf vragen stellen aan de onderzoekers.
Geen vlucht- of herhalingsgevaar
Het is volgens Moszokowicz zeer ongebruikelijk dat iemand die wordt verdacht van vrijheidsberoving meer dan een jaar in voorarrest zit. De rechtbank zegt nu in haar beslissing ook dat er sprake is van 'een meer dan gering tijdverloop'. "En gelet op de verwevenheid van de zaken van Josef B. en Gerrit Jan van D. zal het nog wel enige tijd duren voor de zaak inhoudelijk behandeld kan worden", aldus de rechtbank.
Omdat in Nederland het uitgangspunt is dat een verdachte zijn strafzaak in vrijheid mag afwachten en er verder geen sprake is van vlucht- of herhalingsgevaar, vindt de rechtbank dat het nu tijd is dat B. vrijkomt. Waar de Oostenrijker naartoe gaat, wil zijn advocaat niet zeggen.
Geen beroep mogelijk
Het Openbaar Ministerie had de rechtbank gevraagd hem in voorarrest te houden, zegt een woordvoerder van het OM Noord-Nederland. Het OM kan tegen de beslissing dat B. toch vrijkomt niet in hoger beroep, laat hij weten.
<p>Wil je alles lezen over het gezin dat jarenlang geïsoleerd zat in een boerderij in Ruinerwold? Bijvoorbeeld over de verdachte Josef B. of wil je meer lezen over het leven van het gezin in Zwartsluis en Hasselt? Bekijk dan het <a href="https://www.rtvdrenthe.nl/dossier/gezin-ruinerwold?disableCookies=true&disableTracking=true">dossier</a> hierover.</p>
