Mag je met een pacemaker wel in de buurt van de radiotelescoop komen?

De telescopen van Astron (Rechten: Astron)
De telescopen van Astron
Een jaar geleden gaven we bij Zoek het uit! antwoord op de vraag of iedereen wel netjes zijn telefoon uitzet in de buurt van de radiotelescoop bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork en waarom dat eigenlijk moet.
Naar aanleiding daarvan kwam een nieuwe vraag binnen en die gaan we vandaag beantwoorden. Namelijk: geven pacemakers of gehoorapparaten ook een storing op de radiotelescoop?

Discoshow

Sinds jaar en dag mogen er in de buurt van de telescoop geen telefoons ingeschakeld zijn. Dit is om dezelfde reden dat er geen auto's toegestaan zijn in de nabije omgeving: Ze zorgen voor storing.
"De Westerbork-telescoop is een buitengewoon gevoelig instrument", zo staat er op het informatiebord naast de rij met schotels te lezen. "Dat is noodzakelijk om de extreem zwakke radiogolven uit het universum waar te nemen. De motoren van auto's, mobiele telefoons en vrijwel alle elektrische apparaten produceren radiogolven. Door de ogen van de telescoop ziet dit eruit als één grote discoshow, wat het moeilijk maakt om nog wat van de hemel te zien."

Radio-hemelfoto's

Albert-Jan Boonstra is wetenschapper bij ASTRON en hij weet als geen ander hoe vervelend het is als mensen zich niet aan de bordjes houden. "Het is een beetje alsof je in de bioscoop zit en naar een film probeert te kijken, terwijl iemand met een laserpen in je ogen zit te schijnen. Heel irritant."
Boonstra: "Met onze telescopen kijken we naar het heelal, niet in zichtbaar licht, maar we vangen radiogolven op. Dit zijn golven zoals ook radiozenders en mobiele telefoons ze uitzenden. We maken radio-hemelfoto's en kunnen zaken zien die in zichtbaar licht onzichtbaar zijn. Zoals het ijle gas in sterrenstelsel waar sterren, onze zon en de planeten van gemaakt zijn. Niet alleen zenders maken radiogoven, elektrische apparatuur doet dat ook."
"Deze signalen zijn erg zwak, maar omdat onze telescopen zo gevoelig zijn kunnen we er toch last van hebben. Het is net als bij het sterrenkijken 's nachts. Als je dat onder een lantarenpaal probeert te doen, dan gaat dat niet zo best. Je kunt dan hooguit de maan zien. Vandaar onze storingsvrije zone waarin auto's geweerd worden en de telefoons uit moeten."

Kooi van Faraday

Elektrische apparaten kunnen ook storen. Om die reden zijn de computers van de sterrenwacht ondergebracht in een afgeschermde ruimte, een zogenaamde kooi van Faraday. "Hoewel pacemakers en gehoorapparaten in theorie ook zouden kunnen storen, verwacht ik er in de praktijk geen enkel probleem mee. De voornaamste reden is dat deze apparaten het lang moeten doen met een klein batterijtje. Als ze al storing uitzenden zoals een computer, dan moet dat veel zwakker zijn anders is de batterij zo leeg."
"Wel is het zo dat deze apparaten steeds vaker zenders aan boord hebben, zoals Bluetooth en Wifi. Maar ook hier verwacht ik geen problemen, om twee redenen. De frequenties waarop ze uitzenden zijn anders dan de frequenties waarop we doorgaans waarnemen. Bovendien verwacht ik dat de signalen veel zwakker zijn dan bij bijvoorbeeld mobiele telefoons, waar we wel problemen mee hebben als ze aan staan in de storingsvrije zone", zegt Boonstra.

Irritante oortjes

Maar er zijn ook andere type draadloze 'oortjes' die bij muziekspelers en mobiele telefoons gebruikt worden. "Deze gebruiken ook Bluetooth, maar de signalen hier zijn veel sterker. Ze moeten tenslotte een grotere afstand overbruggen, van de broekzak naar het oor. We zouden het zeer op prijs stellen als deze in de buurt van de telescoop, net als telefoons, ook uitgezet worden."
Maar als je een pacemaker of een gehoorapparaat hebt? "Nee hoor, ik zou zeggen. Mensen met een gehoorapparaat en pacemakers, kom gerust naar de radiotelescoop!", besluit Boonstra.

Zoek het uit!

Heb jij zelf ook een vraag? Stuur deze dan hieronder in!

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.