Instituut Mijnbouwschade opent ook schadeloket in Aa en Hunze

Scheuren in Annerveenschekanaal door mijnbouwactiviteiten (Rechten: RTV Drenthe / Hjalmar Guit)
Scheuren in Annerveenschekanaal door mijnbouwactiviteiten
Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) opent een fysiek schadeloket in de gemeente Aa en Hunze. Dat meldde burgemeester Anno Wietze Hiemstra gisteravond in de gemeenteraad. Waar het loket precies komt, daarover zijn de partijen volgens de burgemeester nog in gesprek.
In Groningen zit het Instituut al met loketten in Loppersum, Appingedam en Midden-Groningen, waar burgers terecht kunnen met vragen over het afhandelen van schade door gaswinning. Het fysieke schadeloket dat komt in Aa en Hunze, is de eerste in Drenthe.

Afhandeling schade loopt goed

Burgemeester Hiemstra is blij, dat het Instituut deze stap zet. Zo kunnen inwoners makkelijker ergens terecht met vragen over schade. In totaal zijn vanuit Aa en Hunze het afgelopen jaar 685 meldingen gedaan van bevingsschade door de winning van gas. Die worden allemaal door het IMG afgehandeld. Volgens Hiemstra verloopt de afhandeling ervan goed. Er is voor bijna 2,5 miljoen euro aan schade uitgekeerd.
De meeste schadegevallen in Aa en Hunze vallen onder het protocol van het Groningen-gasveld. "Omdat ons gebied ook onder het effectgebied van het Groningerveld valt, kunnen onze inwoners ook gebruik maken van de omgekeerde bewijslast", zegt Hiemstra. Dat betekent dat de NAM moet bewijzen dat de gemelde schade niet door gaswinning komt.
De burgemeester gaat in gesprek met IMG over waar het loket moet komen. "We hebben dorpshuizen of andere locaties beschikbaar. Daar kunnen ze zo een aantal uren gaan zitten, om mensen te ontvangen." Hij denkt dat Annen of Annerveenschekanaal de meeste kans maken op het loket, omdat daar de meeste schades zijn. Wanneer het loket geopend wordt is nog niet bekend. "Maar wat mij betreft kan het snel, de plekken zijn er", zegt Hiemstra.

Gasveld Annerveen stopt

Overigens is Hiemstra niet alleen blij dat er een fysiek schadeloket in zijn gemeente komt. Ook is hij verheugd dat de NAM vorige week bekendmaakte dat ze de gaswinning in het gasveld Annerveen wil stoppen en de gaslocatie gaat ontmantelen. Dat gebeurt in de loop van volgend jaar. Sinds 1973 is het gasveld in productie. Annerveen is het grootste kleine gasveld dat de NAM heeft. Het kleine beetje gas dat nu nog in het veld zit, is volgens de NAM niet meer rendabel naar boven te halen.
Burgemeester Hiemstra noemde dat in de raad 'positief nieuws voor ons gebied'. "Fijn dat ze nu de keuze gemaakt hebben niet meer die laatste procent uit het gasveld te willen halen. En ook positief dat de schade goed aan de orde komt, nu het Instituut Mijnbouwschade bij ons op de lijn is gekomen en een fysiek loket wil openen."

Zoutwinning

De gemeenteraad werd ook geïnformeerd door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) over de risico's van gestapelde mijnbouw in Aa en Hunze. Want de gemeente heeft niet alleen te maken met de gevolgen van gaswinning door de NAM in de velden Annerveen, Eleveld en Vries, ook is er bodemdaling door zoutwinning van de Nedmag bij Annerveenschekanaal.
Beide mijnbouwactiviteiten hebben al gezorgd voor een flinke bodemdaling in het gebied, waardoor het waterpeil stijgt. Voor het waterschap heeft dat gevolgen voor het peilbeheer. Dat moet ervoor zorgen dat huizen geen wateroverlast krijgen.
Het zoutwinningsbedrijf in Veendam wil twee nieuwe cavernes boren die ook deels onder Annerveenschekanaal liggen, maar daar is de gemeenteraad van Aa en Hunze mordicus tegen. Die wil geen uitbreiding van de zoutwinning, uit vrees voor meer schade in het gebied. Ook bewoners zijn er bang voor. Die zijn de gas- en zoutwinning beu en willen dat het stopt.

Geen directe schade

Maar volgens inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van de SodM is er geen directe schade aan huizen terug te voeren op de bodemdaling die zoutwinning veroorzaakt. Ook drinkwaterwinning en het inklinken van de veengrond door de droogte veroorzaken bodemdaling in het gebied, evenals gaswinning. "Maar de Nedmag wordt geacht daar keurig metingen van bij te houden. Dat hoort bij de vergunningaanvraag."
De SodM houdt er volgens ir. Kockelkoren ook streng toezicht op dat Nedmag niet dezelfde fout maakt als bij de vorige winning van magnesiumzout uit twee grote putten. Dat werden enorm grote cavernes. Het gevolg was een incident, in 2018. "Die winning is zo groot geworden, dat er een heel gangenstelsel van cavernes is ontstaan. Daardoor kon ook het incident gebeuren in 2018, waarbij een scheur is ontstaan in een cavernedak, waardoor pekelwater en diesel in de grond zijn weggelekt."
Nedmag mag beslist niet verder met deze zoutwinning, en moet de beide putten afdichten, zo heeft de SodM geadviseerd. Met welk materiaal dat 'veilig en verantwoord' kan gebeuren, dat is volgens de SodM nog onduidelijk. In Twente wordt er volgens Kockelkoren gewerkt met 'een soort van kalkslurry'. "Maar dat wil nog niet zeggen dat het ook hier gebeurt. Dat is nog in onderzoek, wat de beste methode is."

Weer scheur in caverne?

Ondertussen wil het zoutwinbedrijf op twee nieuwe zoutwinlocaties naar magnesiumzout boren. Volgens Kockelkoren is het risico van een scheur bij deze twee nieuwe putten niet aan de orde. "Die twee kleinere cavernes kunnen met een zeer groot veiligheidsprofiel ontwikkeld worden", aldus Kockelkoren. Volgens de inspecteur-generaal van SodM volgt binnenkort het instemmingsbesluit van de minister.
Wel had de SodM volgens Kockelkoren de minister van economische zaken geadviseerd bij de zoutwinning ook de omgekeerde bewijslast te hanteren als er schadegevallen zijn. "Maar daar heeft de minister uiteindelijk niet voor gekozen. Ook voor zoutwinning geldt het nieuwe systeem, dat bij mijnbouwschade niet de burger onderzoek hoeft laten doen en bewijs moet leveren. Dat is aan de nieuwe Commissie Mijnbouwschade."

Zekerheidsstelling voor toekomst

Als de vergunning afgelopen is, dan is de mijnbouwer verplicht volgens de SodM de zaak netjes op te ruimen. Dat geldt voor de gaswinning en de zoutwinning. "Zowel ondergronds moet de boel verantwoord afgesloten worden, maar ook aan de oppervlakte van de winlocatie moet alles op een nette manier opgeruimd worden", aldus Kockelkoren. "En ook al is de partij klaar met produceren, de mijnbouwer blijft verantwoordelijk voor nadelige gevolgen, en moet dan in actie komen."
Omdat de vrees bestaat dat Nedmag als zoutwinbedrijf over vijftig jaar niet meer bestaat, is door SodM bedongen dat het bedrijf een spaarpot aanlegt. Daaruit moeten eventuele schade vergoed worden, die ontstaat door verdere bodemdaling door meer zoutwinning. Zo kan het zijn dat het waterschap de gemalen in het gebied moet aanpassen, doordat door de bodemdaling het waterpeil stijgt.
"We hebben als voorwaarde bij de vergunning gesteld dat er voldoende geld wordt zeker gesteld, voor vijftig jaar, voor het doen van aanpassingen aan bijvoorbeeld de gemalen van het waterschap. Dat is een soort zekerheidsstelling, voor het geval Nedmag er dan niet meer is. Dat is overgenomen door de minister. Dus we worden zeker serieus genomen", aldus de inspecteur-generaal van de SodM.

Lees ook:

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.