Wild edelhert loopt al ruim twee jaar rond in Drenthe

"Ja dat was wat", vertelt Rein Schonewille. "Begin november was ik op de hei en toen zag ik ineens een groot hert op me afkomen. Het schuim stond hem op de bek, en de schapen waren er bang van. Ik kom er heel graag, wat kijken en fotograferen als ik iets moois zie. Maar zoiets heb ik nog nooit gezien."

Schonewille is met zijn waarneming één van de weinige mensen die in Drenthe een edelhert heeft gezien: "Het was een prachtig gezicht, dat hert boven het gras. Dat je zoiets in Drenthe kunt zien, ik vind dat heel mooi."

Schonewille is een geluksvogel. Want tot nu toe zijn er maar heel weinig mensen die het Drentse edelhert gezien hebben. "Het is een heel geheimzinnig dier", zegt Ruud Kreetz van Natuurmonumenten.

"Hij is bijna alleen 's nachts actief, heel schuw, zwerft over grote afstanden rond. Pas geleden kreeg ik nog een melding van een vrouw die naar ons kantoor belde dat ze een edelhert had gezien. En ik vind soms sporen maar het is een heel schuw dier."

"Hij moet de IJssel overgezwommen zijn, maar dat is voor zo'n hert geen enkel probleem", zegt Kreetz. "Ze zwemmen ook de Randmeren over van Gelderland naar Flevoland." Is het dus afwachten voor we hier in Drenthe nog meer wilde edelherten hebben? "Met een beetje geluk wel. Als je kijkt naar die herten in Flevoland, die kunnen door de bossen langs de Randmeren naar het noorden trekken en dan zitten ze zo in de Wieden en de Weerribben. En dan is het maar een klein stukje naar Drenthe."

Het is een ontwikkeling waar Kreetz naar uitkijkt: "Ik vind dit geweldig, vooral omdat die dieren het op eigen kracht doen. En misschien gaat het nu wel vaker gebeuren, nu die wolven op de Veluwe zitten. Dat zorgt toch voor extra onrust onder de herten."

In Drenthe zijn de afgelopen jaren verschillende edelherten waargenomen. Eind 2003 liep er een vrouwtje rond bij Gasteren. Dit dier was ontsnapt of illegaal uitgezet en is doodgeschoten. In april 2015 werd er een dood dier gevonden langs de A28 bij Assen. Dit hert was waarschijnlijk een wild dier uit Duitsland.

Twee hindes liepen begin 2017 rond bij Veenhuizen en Norg. Ook deze dieren waren ontsnapt of illegaal uitgezet en werden doodgeschoten, net als het hert dat in juni 2019 ontsnapte vanuit een hertenhouderij bij Smilde. Maar het hert dat nu door Drenthe loopt, dat is een heel ander verhaal.

In november 2018 ontdekte Peter Venema sporen van een groot hoefdier op militair oefenterrein De Haar bij Assen. Hij besteedde er dan weinig aandacht aan, zo schreef hij in het wetenschappelijke blad Lutra van de Zoogdiervereniging, maar een week later vond hij in hetzelfde gebied weer sporen en ging eens goed kijken.

Toen hij ze opmat zag hij dat ze alleen van een edelhert konden zijn. Omdat edelherten heel erg zeldzaam zijn in Drenthe besloot hij het dier te volgen met cameravallen en de sporen af te lopen. Zo kon hij het dier een half jaar lang volgen, dat leverde een schat aan gegevens op.

Zo vond hij keutels van het dier, en met die keutels kon hij een DNA-analyse laten doen bij de Universiteit van Wageningen. Volgens die analyse is het dier familie van de herten op de Kroondomeinen op de Veluwe. En dus gaat het zeer waarschijnlijk om een wild edelhert, en geen gefokt dier dat is ontsnapt.

Daarmee is het de eerste gedocumenteerde waarneming van een wild edelhert in Drenthe. En dat is interessant, want de herten van de Veluwe zijn dus in staat om op eigen gelegenheid Drenthe te bereiken.

Het edelhert dat Venema volgt is een stiekemerd. Hij is vrijwel alleen 's nachts actief, en zwerft rond in een groot gebied. Venema kan de sporen van het dier soms kilometers lang volgen en zo kan hij zien wat het hert allemaal doet: aan de sporen kan hij zien of het dier rustig voedsel aan het zoeken is, of dat hij doelbewust op weg is naar een andere plek. Overdag liet het hert zich niet zien, behalve een enkele keer op het Hijkerveld.

Boswachter Bertil Zoer van het Drentse Landschap verbaast zich daar over:"Het dier heeft maandenlang in de omgeving van het Hijkerveld en De Haar gezworven, maar ik heb verder alleen gehoord dat onze herder op het Hijkerveld hem een paar keer gezien heeft."

Half juli 2019 haalt Venema zijn wildcamera's uit het veld. Hij heeft het dier dan al enkele weken niet meer gezien. Het hert blijft vervolgens grotendeels onder de radar tot begin november dit jaar.