Vliegtuig vast? Paard ervoor! Terugblik op 90 jaar luchthaven Eelde

Het jaar daarop al ging de raad van Eelde akkoord met een voorstel om een 12 hectare groot terrein, het 'Hakenkamspveld', aan te wijzen als vliegveld. Volgend jaar is het alweer 90 jaar geleden dat Groningen Airport Eelde geopend werd.

De locatie had toen nog niet die internationale naam, het was destijds niet meer dan een vliegveldje waar de schapen soms tussen de toestellen stonden. Luchtvaartjournalist Gerrit Boxem uit Hoogeveen: "Opstijgen en landen vanaf het gras, dat kon wel eens vreemd lopen. Een vliegtuig met nota bene de eerste president-directeur van de KLM Albert Plesman aan boord liep vast in het zompige grasland. Het vliegtuig werd losgetrokken met de hulp van het paard van een plaatselijke boer."

Op 23 mei 1931 was de officiële opening van het vliegveld, met een vliegshow die veertigduizend bezoekers trekt. De feestvreugde sloeg echter om in rouw toen initiatiefnemer Hindriks twee weken later met zijn vliegtuigje op 'zijn' vliegveld neerstortte. Hij stierf de volgende dag.

Het jonge vliegveld beleefde vele ups en downs. Boxem: "Met de lijnverbinding tussen Eelde en Amsterdam wilde het niet zo vlotten, die werd in 1939 alweer opgedoekt." Op 11 mei 1940 werd het vliegveld door de Duitse troepen bezet. Tijdens de oorlogsjaren speelde de luchthaven een bescheiden rol in de luchtoorlog. Na de oorlog kwam het vliegverkeer weer langzaam op gang. Op 11 oktober 1945 landde het eerste KLM-toestel weer op Eelde. Na twee maanden moesten de vluchten echter al weer gestaakt worden wagens drassigheid van het terrein dat flink geleden had onder de oorlog.

Boxem: "Het veld kwam uiteindelijk volledig blank te staan en veranderde in een ijsvloer tijdens de strenge winter van 1945/1946. Omwonenden van het vliegveld kwamen er hun baantjes trekken. Maar ook toen het ijs verdwenen was, werd er niet veel gevlogen. Eelde was in de eerste jaren na de oorlog een gemoedelijk vliegveldje met zo nu en dan een opstijgend of landend vliegtuig."

Pas met de komst van de Rijks Luchtvaart School (RLS) in 1954 kwam er weer leven in de brouwerij. Boxem: "Het vliegveld onderging een ware metamorfose: twee betonbanen werden aangelegd en er kwam een groot platform. Verder verrezen er hangars en een internaat voor de leerling-vliegers. De vliegschool had op dat moment de beschikking over 35 Harvard- en zo'n 12 Beechcraft-lesvliegtuigen. Als de RLS 's morgens deze toestellen buiten zette, stond het hele platform vol."

Het dorp Eelde profiteerde mee met de komst van de RLS. Er werden voor de vliegers en instructeurs twee nieuwe woonwijken gebouwd: de Oranjepolder en de Nieuwe Akkers. Boxem: "Het was een gouden tijd voor vliegveld Eelde. Soms was er om de vier minuten een landing. Het lesvliegen ging dag en nacht door, soms wel tot vier uur in de morgen. Het is tegenwoordig bijna niet voor te stellen dat er toen niet meer werd gemopperd door de bevolking. Zeker als je bedenkt dat die Harvards een verschrikkelijk kabaal maakten."

En ofschoon de 'NV Luchthaven Eelde' voornamelijk een passagiersvliegveld was, kwamen er ook wel vrachtvluchten binnen. Boxem: "De vracht bestond voornamelijk uit kranten, maar soms waren er ook bijzondere zendingen bij. Zoals een zending hazen uit Hongarije. Prins Bernhard had ze gestuurd om de wildstand op Schiermonnikoog mee op te krikken. En dan er zelf weer achteraan als jager, dat snap je."