'Terugdringen stikstofuitstoot komt bij de boeren te liggen'

Het kabinet sloot gisteren een akkoord met oppositiepartijen SP, SGP en 50Plus. Daarin belooft minister Schouten dat in 2030 de uitstoot van stikstof gehalveerd moet zijn. In de oude wet werd gesproken van een stikstofreductie van 26 procent in 2030. Daarnaast moet 40 procent van de stikstofgevoelige natuurgebieden in 2025 gezond zijn. Tien jaar later moet dit percentage op 74 procent liggen.

LTO Noord maakte zich vooral veel zorgen over veehouders met een zogenoemde PAS-melding in de provincie. Dit zijn ondernemers die tussen 2015 en 2019 melding maakten van uitbreiding van hun bedrijf. Onder het vorige stikstofbeleid (PAS) was zo'n melding voldoende. Maar omdat de Raad van State hier in 2019 een streep door zette, is voor de ingenomen stikstofruimte wel een vergunning nodig. Daardoor ontstond onzekerheid voor deze 'melders'.

"Deze melders worden gelegaliseerd en dat is positief", vindt Bloemerts. "Door de onzekerheid wilden banken deze boeren geen financiering meer geven. Boeren hadden hierdoor letterlijk slapeloze nachten." Voor boeren die uit goede trouw niets hebben gemeld en nu naast de boot dreigen te vallen, blijft LTO zich inzetten.

Voor het verminderen van de stikstofuitstoot ziet Bloemerts wel mogelijkheden. "We zouden het vee anders kunnen gaan voeren, stallen anders kunnen gaan inrichten en de koeien meer uren per dag naar buiten kunnen doen. Bij andere diersoorten die altijd binnen staan, kun je denken aan het gebruik van luchtwassers. Maar die maatregelen zijn allemaal erg kostbaar. De kostprijs van producten zal daardoor hoger worden."

Tegelijkertijd steekt het de bestuurder dat andere sectoren maar weinig hoeven te investeren tegen stikstofuitstoot. "Daar zien we maar weinig van terug. Maar we moeten verder. We hebben nu een stip aan de horizon waar we aan kunnen gaan werken. En blijkbaar heeft de overheid er veel geld voor over om landbouwers te helpen."

Het kabinet wil twee miljard euro beschikbaar maken voor hulp aan de boeren. Daarmee kunnen zij maatregelen nemen om de stikstofuitstoot terug te dringen. Daarnaast is er ook een miljard beschikbaar voor natuurherstel, wat ook zal helpen om doelstellingen van het kabinet te halen.

In Drenthe werken de boeren ondertussen samen met de provincie aan oplossingen. "Vanuit LTO Noord hebben we, samen met onder meer Farmers Defence Force, goed contact met de provincie. Samen kijken we naar de mogelijkheid van extern salderen. Maakt een bedrijf niet volledig gebruik van de ruimte binnen de uitstootmogelijkheden, dan willen we die ruimte beschikbaar stellen aan andere bedrijven. Ik heb er vertrouwen in dat dat goed komt."

Het stikstofakkoord valt niet in goede aarde bij Farmers Defence Force. Volgens de actiegroep moeten boeren onevenredig bijdragen aan het verminderen van de stikstofuitstoot. "Het lijkt erop dat de landbouw alsnog het hele stikstofprobleem van Nederland mag oplossen. Tienduizenden industriële bedrijven hebben hun vergunningen niet op orde, waardoor de vervuiling niet zal afnemen maar toenemen", aldus een woordvoerster.

Agractie noemt het nieuwe doel voor stikstofvermindering "absoluut onhaalbaar en onacceptabel". De actiegroep vreest bovendien dat boeren op extra kosten worden gejaagd.

De BoerBurgerBeweging (BBB), die meedoet aan de Tweede Kamerverkiezingen in maart, concludeert dat "het kabinet de weg vrijmaakt voor de definitieve afbraak van het platteland". De partij hekelt onder meer de mogelijkheid om 'stikstofruimte' die vrijkomt door boeren uit te kopen, naar andere sectoren over te hevelen. "Het akkoord lijkt wel de natte droom van de VVD, nu kan vliegveld Lelystad open", meent lijsttrekker Caroline van der Plas.