Kanaal bijna half jaar dicht: schippers en bedrijven Coevorden zijn boos

Volgens de schippers zijn ze over de jongste stremming van begin maart tot half april helemaal niet geïnformeerd. Pas kort geleden kwam volgens hen naar buiten dat als de provincie Overijssel klaar is met de werkzaamheden aan brug en sluis De Haandrik (oktober 2020 tot februari 2021) een kleine maand later de Coevordersluis en brug een paar honderd meter verder aan de beurt zijn. "Het kanaal is gewoon een half jaar niet bevaarbaar", bromt schipper Piet Kuipers. De goed onderhouden spits, een binnenvaartschip, Hensie van Kuipers en zijn vrouw Mieke ligt al weken voor de loskade bij zand- en grintbedrijf in Coevorden. En dat blijft nog even zo.

Jan Wemeijer van het zand- en grintbedrijf draagt de scheepvaart een warm hart toe. Al jaren probeert hij het laatste stukje van het kanaal in Coevorden ook geschikt te krijgen voor grotere schepen. Tot die tijd laat hij spitsen varen, het 'kleinste' binnenvaartschip. Wemeijer baalt vreselijk van de stremming, juist omdat hij vorig jaar weer begonnen was met intensivering van het vervoer per schip tot aan zijn voordeur.

Volgens Wemeijer is zijn zand- en grinthandel niet het enige bedrijf dat last heeft van de stremming. "Wat dacht je van scheepswerf de Vlijt en straks weer de aanvoer van kunstmest per binnenvaartschip?" De Vlijt is een werf waar binnenvaartschepen worden onderhouden. Ook worden er schepen ingekort, om daarna als woonschip door het leven te gaan.

Volgens gedeputeerde Bert Boerman van de provincie Overijssel is al in juni 2020 over de eerste stremming gecommuniceerd met de beroepstak. "Niet met ons", zegt Ria Bosma van de Athena uit Nieuw-Amsterdam, die veel voor Wemeijer vaart. "Fantasieverhaal", reageert Piet Kuipers van de Hensie boos. Volgens Jan Wemeijer is er toen alleen contact geweest over de stremming zonder concrete data en is er toen ook alleen maar gesproken over de eerste stremming en niet over de tweede vlak daarop volgend. "En waarom niet beide sluizen en beide bruggen tegelijk aangepakt?"

Volgens de provincie Overijssel was het laatste geen oplossing. "Aan beide sluizen tegelijk werken was juist niet korter. Die optie is wel onderzocht. Maar door de lessons learned van de eerste werkzaamheden kunnen de werkzaamheden aan de Coevordersluis wel in een korter tijdsbestek", aldus een woordvoeder.

De provincie zegt met een aantal handmatige brug- en sluisbedieningen tussen de werkzaamheden door de schepen en bedrijven voldoende tegemoet te zijn gekomen. Die tussentijdse bedieningen zijn om de twee weken een paar uur. Het jongste voorstel, alleen voor het zand en grint van Wemeijer, is: Coevorden uit, een paar dagen later weer in en dan twee weken weer niet. 'Onwerkbaar', zeggen de schippers.

De Athena van Jonge en Ria Bos vaart momenteel zo goed en kwaad als het kan. Maar als Bos Coevorden kan verlaten is hij na twee, maximaal vier dagen weer terug bij de dichte sluisdeuren en moet hij een dag of negen wachten op de volgende handmatige bediening.

Voor de Hensie van Piet en Mieke Kuipers is dat geen optie. Kuipers heeft bij zijn scheepsverzekeraar een stillig-polis aangevraagd. Dat is goedkoper, maar daarmee mag hij niet varen. "En als we het wél zouden doen, liggen we of aan de ene kant of aan de andere kant van het sluizencomplex weer te koekeloeren en dagen te wachten. Dat heeft geen zin, want ook dat kost geld", zegt Kuipers.

Jonge en Ria zijn zo boos over de hele gang van zaken, dat ze geen interview op tv of radio willen. Ria is bang dat ze dan dingen gaat zeggen die de zaak alleen maar verergeren. Of dat het op een later moment weer tegen de schippers wordt gebruikt. Het schippersechtpaar houdt het bij een stil protest. De Athena is na een paar dagen helemaal volgeladen weer terug.

Van de kanaal-ambtenaar van de provincie Overijssel moeten ze maar ergens in the middle of nowhere afmeren en wachten. Dat doen Jonge en Ria niet: ze varen stug door tot aan de brug bij Gramsbergen, waar je niet aan wal mag liggen. Dat doen ze als protest toch. Ria: "Hier hebben we tenminste een supermarkt en kunnen we ook de trein naar huis of naar Coevorden nemen."

Jonge voegt er mopperend aan toe: "En als we toch door moeten varen naar De Haandrik leg ik mijn schip voor of in de eerste sluis. Eens kijken of er dan nog gewerkt kan worden." Natuurlijk doet hij dat niet, want dan keert de wal het schip. Maar zijn reactie geeft wel aan hoe hoog de frustratie zit.

Volgens de provincie Overijssel kunnen de schepen omvaren: via het Stieltjeskanaal, de Verlengde Hoogeveense Vaart, de Hoogeveense Vaart en het Meppelerdiep. Piet en Mieke Kuipers van de Hensie maar ook schippersechtpaar Bos van de Athena piekeren er niet over. Kuipers: "De Verlengde Hoogeveense Vaart heeft een diepgang van anderhalve meter. Goed genoeg voor de pleziervaart, maar dan kunnen wij maar een halve lading meenemen. Dan moeten we twee keer heen en weer varen naar Heeteren om dezelfde lading grint naar Coevorden te brengen. Het is een dag omvaren en dat kost per enkele reis 1000 liter olie."

Waarmee Kuipers maar wil zeggen: mooi bedacht door de ambtenaren van de provincie Overijssel, maar in de praktijk niet haalbaar. Zand en grintvaart zijn nou niet bepaald takken van sport in de binnenvaart waar veel mee te verdienen valt. Omvaren voor de schepen van De Vlijt is wel een optie, als ze maar leeg zijn en niet groter dan het kleinste binnenvaartschip, de spits.

Sunniva Fluitsma van de Algemene Schippers Vereniging (ASV) heeft een brief op poten geschreven aan gedeputeerde Bert Boerma. Ze heeft nog geen antwoord. "De ASV is erg blij met bedrijven die kiezen voor vervoer over water. Zo zijn er minder vrachtwagens op de weg en per schip is milieuvriendelijker. Dan moeten we geen overheid hebben die de kleine binnenvaart tegenwerkt."

Dat gevoel dat er geen rekening wordt gehouden met de kleine binnenvaart of deze zelfs wordt tegengewerkt in haar voortbestaan maakt de schippers en branchevereniging al jaren boos.

"Er zijn geen beperkingen voor het wegverkeer. Waarom wel voor de scheepvaart?", vraagt Fluitsma zich af. Schipper Kuipers vult aan: "Laatst moest de brug bij De Haandrik na het groot onderhoud even een paar keer voor proef worden geopend. Overal gele borden voor het wegverkeer dat er een beetje hinder kon zijn. En wij horen maar niks. Ze hebben op het provinciehuis mijn telefoonnummer hoor." Hiermee wil Kuipers maar zeggen: ze weten wel welke beroepsschippers permanent op het kanaal varen. "En als die brug en de sluis dan proef moeten draaien, waarom worden de schippers dan niet even gebeld dat ze er dan wel door kunnen?"

De schippers van de Hensie en de Athena hebben hun rechtsbijstandsverzekeraars om hulp gevraagd. Misschien dat zo nog iets van de schade verhaald kan worden op de provincie Overijssel.

Fluitsma en Kuipers weten het. Het is kleine binnenvaart: niet belangrijk genoeg. Kuipers: "Ze zijn ons gewoon vergeten. Of we worden genegeerd door de overheid."

Maar het werk aan de bruggen en sluizen van De Haandrik moet volgens de provincie wel klaar zijn voor eind april, als het plezier-vaarseizoen weer losbarst. Daar houden ze dan wél rekening mee, mopperen de schippers. Jan Wemeijer vindt het maar zuur: "De recreatievaart is economisch belangrijk, maar de binnenvaart net zo goed."