Gemeenten worstelen met huisvesting statushouders, achterstanden lopen op

Uit de meest recente cijfers blijkt dat elf van de twaalf Drentse gemeenten 2021 zijn ingegaan met een achterstand. Alleen Hoogeveen kan de toestroom aan. Onderling zijn er grote verschillen. Zo heeft Meppel vorig jaar één statushouder te weinig gehuisvest en in Midden-Drenthe is de achterstand opgelopen tot 24.

Alle Drentse gemeenten samen begonnen 2020 met een achterstand van 106 vergunninghouders. Per 1 januari 2021 was dit aantal opgelopen naar 116.

In Assen wordt met 'de nodige zorgen' gekeken naar de situatie, laat een woordvoerder weten. Hoe kan het dat de gemeente Assen een voordelig saldo begin 2020 zag ombuigen naar een achterstand van vijftien?

Dat komt deels door de beperkingen die corona met zich heeft meegebracht, stelt de woordvoerder. "Vluchtelingenwerk Noord Nederland kon tijdens de lockdowns geen begeleiding leveren." Het gaat dan om het regelen van financiën en hulp bij de bezichtiging. Daarnaast zorgt die situatie voor een ander probleem. "Tijdens de lockdown zijn kringloopwinkels gesloten. Veel statushouders zijn voor de inrichting van de woning hierop aangewezen. Voor de huisvesting is het een vereiste dat de woning kan worden ingericht", legt de woordvoerder uit.

Daarnaast stroomden vanuit het COA gewoon niet genoeg kandidaten door om geplaatst te worden. "In de eerste drie kwartalen kregen we te weinig statushouders toegewezen om de taakstelling te halen. Pas in het laatste kwartaal kregen we zestig procent van alle toewijzingen, waarvan het grootste deel in december", stelt de gemeente Assen. "Reden hiervoor zijn grote achterstanden bij de verwerking van asielaanvragen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND)."

Die achterstanden zijn deels weggewerkt, waardoor veel meer asielzoekers een verblijfsvergunning kregen en dus wachten op een woning.

Voor de eerste helft van 2021 zijn er dan ook voldoende 'koppelingen' met vergunninghouders. Assen zegt voldoende woningen beschikbaar te hebben. In de plattelandsgemeente Westerveld is dat een heel ander verhaal.

"De achterstand ontstaat omdat wij onvoldoende woningen beschikbaar hebben in onze gemeente", antwoordt de gemeente op onze vragen. "We zijn verantwoordelijk, maar hebben geen invloed op de capaciteit aan woningen in onze gemeente. Daar gaat de woningbouwcorporatie over."

Westerveld verwacht ook dit jaar de achterstanden niet te kunnen wegwerken. "We kunnen geen ijzer met handen breken. Het woningaanbod is beperkt en zal niet op de korte termijn verbeteren." Huisvesting is sowieso een probleem in de gemeente. "Er zijn ook jongeren die op zoek zijn naar een woning en daarvoor soms wel vijf tot tien jaar op de wachtlijst staan. Kortom, het is dringen op de huurwoningenmarkt."

De gemeente Hoogeveen lukte het wel om in 2020 aan de taakstelling te voldoen. De achterstand uit 2019 werd zelfs weggewerkt. "De taakstelling over 2020 was redelijk uitvoerbaar", schrijft de gemeente. Er waren voldoende koppelingen en voor die groep bleken ook geschikte huizen beschikbaar. "De taakstellingen in 2021 zijn verdubbeld ten opzichte van voorgaande jaren en dit wordt een uitdaging in relatie tot de druk op de huurwoningmarkt."

Hoogeveen is tevreden over de manier waarop de Rijksoverheid statushouders toewijst, verbeterpunten kan de gemeente niet geven. Hoewel Assen en Westerveld over het algemeen tevreden zijn, wordt daar kritischer gekeken naar de taakstelling. "De evenredige verdeling van statushouders over de gemeente is een goede en eerlijke manier", klinkt het vanuit Westerveld. "Maar als je kijkt naar de mogelijkheden van een relatief kleine plattelandsgemeente zou het misschien toch redelijker zijn dat grotere steden meer mensen toebedeeld zouden krijgen."

In Assen zien ze vooral verbeteringen mogelijk in de overdracht. "Om de taakstelling te kunnen halen moet de koppeling van de statushouders aan onze gemeente beter verspreid over het jaar plaatsvinden. Ook is het nodig dat COA en de IND ervoor zorgen dat de papieren van de te huisvesten statushouders op orde zijn. Dit is nu niet altijd het geval", is de reactie van Assen.