Lotingsregister: opa hield van paarden en was kort van stuk

Ferry Sieders in het Drents Archief
Ferry Sieders in het Drents Archief © Josien Feitsma / RTV Drenthe
Op zoek naar meer informatie over zijn familie haalt archiefmedewerker Ferry Sieders een nieuwe mogelijkheid uit de kast: het raadplegen van het lotingsregister. Daarin staat vastgelegd welke jonge mannen er opgeroepen werden voor de dienstplicht, en hoe de keuring verliep.
Sieders: "Deze registers zijn niet digitaal beschikbaar, als je die wilt inzien moet je dat bij ons aanvragen."

Grijze kasten onder neonverlichting

We dalen af met de lift en komen op verdieping -2 in een ruimte met veel grijze kasten en neonverlichting. Sieders: "Deze ruimte is niet publiek toegankelijk, maar voor RTV Drenthe maken we een uitzondering. Om de lotingsgegevens van mijn opa's te vinden moet ik weten wanneer ze geboren zijn en in welke gemeente ze woonden. Mijn ene opa Hendrik Sieders was van 1915 en mijn opa van moederskant Hendrik Wessel Drent van 1909. Dus moet ik de lotingsregisters uit 1935 en 1929 tevoorschijn halen." De jaren waar de opa´s van Ferry 20 jaar oud werden. Ze kwamen beiden uit Hoogeveen.
Sieders loopt doelgericht een gang in tussen twee kastenwanden en trekt een zware platte doos tevoorschijn: "Even tillen hoor! Zwaar zeg." Hij draagt de doos naar de aflegtafel. "Kijk hier staat het: 'Alfabetisch register ingeschreven voor den dienstplicht'. Dit werd op gemeentelijk niveau geregistreerd en doorgestuurd naar de gouverneur van Drenthe."
Hij bladert door het grote boek: "Rolde, ik ben te ver, terug naar de H. van Hoogeveen." Alweer te ver, maar nu bij de achternamen: "Ik zit bij de Z. Zomer, Zuidema, Zwiggelaar... terug... Sieders... die moeten we hebben." In puntig handschrift staat het daar: Hendrik Sieders. Lotingsnummer 63. Lager onderwijs en landbouwschool, gediplomeerd."
07/02 Drenthe Toen Podcast archief voor dummies deel 5 en 6

Een stevig ventje

Ferry Sieders: "Hij wilde niet vrijgesteld worden van dienstplicht, lees ik hier. Hij was 1.63 lang maar woog wel 74 kilo, een stevig ventje! Geschikt bevonden. Hij wilde wel bij de cavalerie. Had wat met paarden, kennelijk. Dat heb ik ook wel eens in de familie horen zeggen... Hier staat ook wanneer hij verlof nam, omdat hij moest werken op de boerderij. Maar ook lees ik hier: langer dienen geen bezwaar, hij had er dus wel aardigheid in! Heel veel onbekende details over mijn opa. Leuk hoor. Dat is toch informatie waardoor een relatief onbekend persoon meer gestalte krijgt. "

Rode streep

Sommige namen zijn doorgehaald met een diagonale rode streep. Sieders: "Dat betekent ongeschikt voor de dienstplicht. Zoals deze bijvoorbeeld." Hij wijst op een doorgehaalde naam middenop een pagina. "Te klein! 1 meter 43, ja dat houdt niet echt over." Sieders' opa van moeders' kant, Hendrik Wessel Drent heeft ook een diagonale streep. Sieders: "Met code 263. Dat was iets met de knie. Dat was een reden om iemand af te keuren. Dat kan ik nog bij mijn tantes vragen, wat er met zijn knie was, aan het levende archief zeg maar, dat is ook zeer waardevol..."
Militair opa Sieders als kozak, tweede van rechts.
Militair opa Sieders als kozak, tweede van rechts. © privé-collectie familie Sieders

Drenthe Toen en Podcast

Archief voor Dummies is het resultaat van een samenwerking tussen het Drents Archief en RTV Drenthe. Aflevering 5 en 6 van de cursus Archief voor Dummies worden uitgezonden op 14 en 21 februari in het radioprogramma Drenthe Toen, tussen 12.00 en 14.00 uur en zijn daarna via de podcast en uitzending gemist te beluisteren. Op de facebookpagina van het Drents Archief is elke week een nieuw Archief voor Dummies instructiefilmpje te zien.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.