Verkiezingen: wat zeggen politieke partijen over Drenthe?

Het Torentje in Den Haag
Het Torentje in politiek Den Haag © Pixabay
De Tweede Kamerverkiezingen staan voor de deur. Wat schrijven de partijen in hun verkiezingsprogramma's over en voor Drenthe? Een analyse.
Wie letterlijk op Drenthe zoekt in de verkiezingsprogramma's van de partijen die half februari volgens de peilingen minstens één zetel halen, komt van een koude kermis thuis. De provincie wordt in alle programma's slechts zes keer bij naam genoemd: drie keer bij D66, twee keer bij PvdA en een keer bij de ChristenUnie. Toch staat er genoeg relevants in over en voor de provincie.
Niet elk verkiezingsprogramma behandelt evenveel thema's. De programma's van bijvoorbeeld 50Plus en Denk laten meerdere voor Drenthe relevante thema's onbesproken. In dit artikel wordt geprobeerd een zo kernachtig mogelijke samenvatting te maken van interessante standpunten voor Drenthe, ook als dat betekent dat de ene partij minder wordt genoemd dan de ander.

De Nedersaksenlijn en Lelylijn

Een thema waar je deze verkiezingen in het Noorden niet omheen kan, zijn treinverbindingen. Niet alleen de Lelylijn, maar ook de verbinding tussen Groningen en Enschede met stops in Emmen en Veendam: de Nedersaksenlijn.
PvdA, ChristenUnie en JA21 - de nieuwe partij van Joost Eerdmans en Annabel Nanninga - spreken zich ervoor uit. ChristenUnie schrijft expliciet te investeren in nieuwe spoorlijnen, en Emmen-Veendam is daar een voorbeeld van.
Over de Lelylijn slaan meer partijen op de trom. Zij zien 1,5 uur reistijd tussen Groningen en Lelystad wel zitten. Deels voor de noordelijke economie, maar misschien nog wel meer om woningzoekenden in de randstad naar het Noorden te krijgen.
'Met de Lelylijn investeren we in de economie van het Noorden en wordt het nog aantrekkelijker om daar te (blijven) wonen', schrijft de PvdA. SGP: 'De Lelylijn helpt om de woningnood in de Randstad te beperken en is goed voor de bedrijvigheid in krimpregio's.' CDA: 'Wonen in die omgeving en een aantal dagen per week in de randstad werken, wordt zo heel normaal.'
Bij de grootst gepeilde partijen speelt het treintraject minder. PVV rept er niet over, en VVD houdt vast aan het plan van het huidige ministerie: het is een optie die wordt bekeken. Naar de Nedersaksenlijn wordt hooguit gehint in de zin 'meer aandacht voor regionale spoorverbindingen'. Concreter wordt het niet.

Airport Eelde staat niet op de kaart

Zonder bij naam genoemd te worden, hoeft Groningen Airport Eelde vanuit de landelijke partijen niet op veel steun te rekenen. VVD en CDA dragen voorzichtige uitbreiding van de luchtvaart in Nederland een warm hart toe, maar VVD wijst daarbij naar alle luchthavens behalve Eelde. Ook CDA ziet nieuwe vluchten het liefst op Lelystad Airport. ChristenUnie wil helemaal een streep zetten door uitbreiding van luchtverkeer. GroenLinks pleit zelfs voor kleinere regionale vliegvelden. Partij voor de Dieren is de enige die het beestje bij zijn naam noemt: 'Groningen Airport Eelde moet sluiten', schrijft de partij.
In haar andere plannen moeten trouwens ook dierentuinen als Wildlands het ontgelden: 'Dierentuinen zijn er niet voor het vermaak van mensen. Ze worden omgevormd tot gespecialiseerde opvanglocaties.' Het geluid is bij andere partijen niet te horen.
(Verhaal gaat verder onder de foto)
Timber
In het partijprogramma van de Partij voor de Dieren moet Wildlands het ontgelden © RTV Drenthe/Roy Schutte

Zorg in de regio behouden

In de zorg is de rol van regionale ziekenhuizen een heet hangijzer. CDA is een van de weinige partijen die de rol van regioziekenhuizen wil versterken 'door het werk aantrekkelijker te maken en de ziekenhuizen meer ruimte te geven voor eigen professionaliteit'.
De meeste partijen willen vooral verdere versobering voorkomen: PvdA stelt dat 'regionale ziekenhuizen niet mogen sluiten vanwege uitsluitend financiële redenen' en wil dat gemeenten een stem krijgen in de spreiding van essentiële zorg. ChristenUnie wil dat ook patiënten en bewoners mee mogen beslissen over grote regionale zorgkeuzes. SP is stelliger: 'Er verdwijnen geen ziekenhuizen of afdelingen en waar nodig gaan reeds gesloten afdelingen weer open.' Dat zegt trouwens ook Forum voor Democratie. Partij voor de Dieren wil in ieder geval dat elk ziekenhuis een verloskamer heeft.
Andere partijen zien liever een scheiding: specialistische zorg bij de grootste ziekenhuizen, veel voorkomende en acute zorg in de regio. PVV zegt dat zo: 'Streekziekenhuizen en gespecialiseerde ziekenhuizen moeten niet langer elkaars concurrenten zijn.' Ook SGP vindt dat academische ziekenhuizen zich minder op basiszorg kunnen richten. Van 50Plus mag de acute zorg nog dichterbij. 'Meer bedden in de wijk. Hiermee kunnen huisartsen en wijkverpleegkundigen veel beter de acute zorg zelf opvangen.'

Voorzieningen in dorpen en krimpgebieden

Wie het behouden van voorzieningen in de buurt belangrijk vindt, zit het best bij de linkse en christelijke partijen. ChristenUnie noemt overheidssteun voor dorpen en buurten een van de hoofdpunten van haar verkiezingsprogramma. De partij wil investeren in de kwaliteit van onderwijs in krimpregio's en de kleine-scholentoeslag intact laten.
PvdA zegt te gaan investeren om voorzieningen in krimpregio's op peil te houden, en te willen investeren in regionaal erfgoed. Waar schaarste is aan leraren, krijgen leraren van de partij een extra toelage. D66 wil aanvullende financiering voor basisvoorzieningen als de huisarts, thuiszorg en basisschool in krimpgebieden, 'waaraan de overheid en gebruikers gelijke delen bijdragen'. De partij opteert ook voor een referendum waarmee regionale en lokale besluiten kunnen worden teruggedraaid.
CDA zet in op een minister voor Regionale Ontwikkeling, die komt met een programma voor de toekomst van de regio, waardoor onderwijs, instellingen en bedrijven 'beter verspreiden over het hele land'. De partij pleit ook voor een regionaal kiesstelstel, zodat er bij de volgende Kamerverkiezingen gestemd kan worden op meer 'authentieke volksvertegenwoordigers' met stevige wortels in de eigen regio.
Over het behoud van streekvervoer en buslijnen wordt minder concreets gezegd. Op alle flanken van het politieke spectrum wordt vooral ingezet op 'hubs' waar parkeerplaatsen, bussen, huurauto's en deelvervoer samen komen. VVD ziet 'een app waarmee je een deelauto of taxi kan boeken' als de beste optie voor vervoer in de regio.
Huizen bijbouwen tegen de krimp dan? Partijen zijn het erover eens dat er snel veel woningen gebouwd moeten worden, maar daarmee gaat het vooral over regio's die al in trek zijn. CDA druist daar het fanatiekst tegenin: 'In kleine dorpen willen we meer ruimte voor woningbouw om krimp tegen te gaan.'
Of er compensatiemaatregelen komen voor omwonenden die last hebben van windmolens? Het staat niet benoemd.
Partijen geven in hun programma's geen antwoord op prangende verkiezingsvragen in Drenthe

Waar komen de windmolens in Drenthe?

En een van de meest prangende verkiezingsthema's en Drenthe - het klimaat? Op de lastige vragen wordt geen antwoord gegeven. Of er compensatiemaatregelen komen voor omwonenden die last hebben van windmolens? Het staat niet benoemd.
Waar de volgende windmolens en zonneparken moeten komen om de klimaatdoelen te halen? Nergens worden locaties genoemd, maar dunbevolkte gebieden zijn alvast in trek. D66: 'Door ze bij elkaar te plaatsen op een aantal plekken in het land, beperken we de overlast en beschermen we het uitzicht over het landschap.' CDA, PvdA en Partij voor de Dieren vinden dat landbouwgrond en natuur zoveel mogelijk moeten worden ontzien. Maar, op plekken waar mensen en dieren 'geen of weinig hinder' ondervinden, wordt volgens Partij voor de Dieren wel grootschalig gebouwd. Zelfs Oprecht, de partij waar anti-windmolenactivist Jan Nieboer zich bij aansluit, laat zich niet uit over losse locaties.
GroenLinks paait wel met aandelen voor omwonenden. ChristenUnie wil een grotere rol voor de boer: 'Zonne- en windenergie krijgen een plek in het businessmodel op het boerenerf.' Maar dan wel met een stok achter de deur: 'Meer wind- en zonne-energie. Bij te weinig voortgang stuurt het Rijk bij'.

Gaswinning uit kleine velden is amper een punt

De grootste partijen gaan het onderwerp gaswinning uit kleine velden veelal uit de weg. VVD slaat het onderwerp over en richt alle pijlen op kernenergie, PVV wil wel van het Groningse gas af, maar beslist niet van de brandstof zelf. Net als Forum voor Democratie en JA21. Gas moet volgens hen vooral worden geïmporteerd.
SGP benoemt wél wat het andere gevolg is van het dichtdraaien van de Groningse gaskraan: 'Nu de gaswinning in Groningen wordt afgebouwd, moet de winning uit de kleine gasvelden ondersteund worden. Natuurlijk zonder nieuwe aardbevingsrisico's te creëren.' SP wil álle gaswinning zo snel mogelijk stoppen, dus ook buiten Groningen. Met zoveel onverschilligheid bij veel andere partijen, denkt ChristenUnie alvast een stap vooruit: 'Mijnbouwschade wordt in heel Nederland adequaat vergoed, dus ook in Drenthe.'
(verhaal gaat verder onder de foto)
Gasopslag Norg bij Langelo
De gasopslag in Norg © RTV Drenthe/Jeroen Kelderman
Wat de partijen exact schrijven over Drenthe:
  • 50Plus: niets.
  • CDA: niets.
  • ChristenUnie: mijnbouwschade wordt in heel Nederland adequaat vergoed, dus ook in Drenthe. Er wordt naast de Lelylijn geïnvesteerd in de spoorlijnen Emmen-Veendam (de Nedersaksenlijn).
  • D66: Er komen bossen bij op de hoge zandgronden van Drenthe. Ontwikkeling van regionale ecosystemen zoals de Energy Valley in Drenthe stimuleren
  • Denk: niets.
  • Forum voor Democratie: niets.
  • GroenLinks: regionale vliegvelden worden kleiner of sluiten
  • JA21: JA21 wijst op het belang van de Nedersaksenlijn tussen Enschede en Groningen
  • Partij voor de Dieren: Groningen Airport Eelde sluit
  • PvdA: investeren in waterstof, want Groningen en Drenthe kunnen de energiehoofdstad van Europa worden; Drenthe krijgt de Nedersaksenlijn tussen Enschede en Groningen, die stopt in Emmen;
  • PVV: niets.
  • SGP: nu gaswinning in Groningen wordt afgebouwd, moet de winning uit kleine velden ondersteund worden
  • SP: versneld een eind aan de gaswinning in Groningen en de rest van het land.
  • VVD: niets.
Verantwoording: Voor dit artikel zijn alleen de verkiezingsprogramma's van partijen meegenomen die half februari volgens betrouwbare peilingen op minstens één zetel worden gepeild. We maken een uitzondering voor Oprecht van anti-windmolenactivist Jan Nieboer.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.