Asser woonwijk Kloosterveen wil niet onder dwang aan de warmtepomp

Warmtepomp
Kloosterveen moet gasloos worden, maar de warmtepomp stuit op veel weerstand © ANP / Patricia Rehe
Er is grote onrust in de wijk Kloosterveen, de tweede proefwijk in Assen die voor 2030 van het aardgas af moet. De gemeente ziet voor deze jongste wijk overschakelen op volledig elektrisch als beste optie. En dat betekent in de praktijk een warmtepomp in huis. Maar veel bewoners gruwelen ervan. Ze zijn bang voor extreem hoge kosten en ze vinden dat ze het systeem door de strot geduwd krijgen.
"Als Kloosterveners hebben wij het gevoel alsof er een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangt", zegt bewoner Dick van den Brand. "We moeten onder dwang aan de warmtepomp en er lijkt geen enkele ruimte voor alternatieven. En dan dreigt voor 2030 het gas eraf te gaan, je hebt geen keuze."

Noodklok

De Kloostervener luidde gisteravond de noodklok in de gemeenteraad, die de Transitievisie Warmte besprak. In deze visie geeft Assen aan hoe ze tot 2050 alle woningen van het aardgas af wil halen, wat een afspraak is in het klimaatakkoord. De eerste duurzaamheidsslag wil Assen voor 2030 nog maken. En daarbij zijn de wijken Lariks en Kloosterveen proefwijken.
Voor de wijk Lariks, met woningen uit de jaren zestig, geeft de gemeente voorlopig de voorkeur aan een warmtenet waarbij verwarmd water uit de Vaart de huizen binnenstroomt. En voor Kloosterveen, met huizen van rond het jaar 2000, neigt de gemeente vooral naar 'all electric'. Maar, zo benadrukt wethouder Karin Dekker (GroenLinks), het is een voorkeursvariant. "Het lijkt de beste optie, maar het is nog niet in marmer gebeiteld."

Verdriet en zorgen

Toch ervaart een grote groep wijkbewoners dat compleet anders. Helemaal na een digitaal energiecafé van afgelopen woensdagavond, waar de gemeente meer dan 350 Kloosterveners vertelde hoe ze de huizen en gebouwen in de toekomst wil verwarmen zonder aardgas. De meeste bewoners hielden er een nare smaak aan over. En de mailbox van wijkbewoner Dick van den Brand, oud-Gasunie-manager en oud-TNO-man, stroomde helemaal vol, zo zei hij. "Met allemaal boze en verdrietige mensen."
"Die warmtepomp wordt ons opgedrongen, zo voelen wij dat. Welke vragen we ook stellen, de wethouder blijft erbij dat volledig elektrisch voor onze woningen het beste is en ze is daar niet vanaf te brengen. Daarom is er onrust, verdriet en zorgen", stelde Van den Brand.

Foute rekensom

Volgens hem spiegelt de wethouder de bewoners een foute, incomplete rekensom voor, als het gaat om de kosten die ze straks voor de kiezen krijgen. 'Voor een bedrag tussen de 5000 tot 15.000 euro zou het wel klaar zijn. Maar dan vergeet ze de bijkomende kosten als je op een warmtepomp moet overstappen. Isolatie moet optimaal zijn, radiatoren moeten worden vervangen en je vloer moet eruit. Want je moet ook vloerverwarming hebben om met strenge winters je huis goed te verwarmen. Met alleen een warmtepomp red je dat niet", aldus Van den Brand. "De kosten zijn dan zeker 35.000 tot 40.000 euro. Waar moeten mensen dat geld vandaan halen?"

Zelf kiezen

Volgens Van den Brand willen de Kloosterveners zelf kiezen wanneer en op welke duurzame energiebron ze overstappen, om van het gas af te gaan. Zich laten dicteren door de gemeente, dat wil er bij hen niet in. Ook zou de gemeente volgens Van den Brand nog serieus moeten kijken naar alternatieven, zoals waterstof of groen gas, of de veel goedkopere hybride waterpomp in combinatie met een cv-ketel.
Straks zeggen ze: 'daar heb je die Kloosterveners, van die proefwijk, die zijn mooi de sigaar met die warmtepompen'. Mensen willen nu al uit de wijk verhuizen
Dick van den Brand, wijkbewoner Kloosterveen
"Maar het lijkt een onomkeerbaar besluit, die warmtepomp", aldus Van den Brand. "Geef alles wat meer tijd, en richt je niet op 2030. Er zijn nog zoveel ontwikkelingen."
De zorgen in Kloosterveen zijn volgens hem zeer groot. En sommige mensen zouden al willen verhuizen om aan het dictaat van de gemeente te ontkomen. "Kloosterveners willen een dialoog, met echte inspraak. Die missen ze nu. En ze willen de garantie dat de gemeente de huizen niet voor 2030 van het gas afsluit."

Modelwoning

Wethouder Karin Dekker bestrijdt dat de keuze voor de warmtepomp voor Kloosterveen al definitief is en er doorgedrukt wordt. "We gaan Kloosterveen echt niet zomaar binnen een jaar van het gas afhalen. We willen het samen doen met de bewoners, stap voor stap, maar we moeten wel aan de slag en niet wachten. Want er is niet alleen een coronacrisis, maar ook een klimaatcrisis."
Volgens Dekker wil de gemeente bewoners begeleiden, stimuleren en daar waar mogelijk de zaak collectief aanpakken. "Er komt een regisseur die de wijk begeleidt om straks de omschakeling te maken. En desnoods kopen we een woning in Kloosterveen die we als modelwoning gaan inrichten, om te kijken wat mogelijk is."
Wees als gemeente niet paternalistisch en kom vooral niet met de boodschap 'Gij zult doen wat wij het verstandigst vinden', dan krijg je vooral weerstand
Bert Homan, VVD-raadslid Assen

Geen stoom en kokend water

Toch kreeg ze van verschillende fracties kritiek over de communicatie en het gebrek aan participatie en draagvlak. VVD, Stadspartij PLOP, PvdA en CDA bespeuren ook grote onrust in de wijk Kloosterveen. Ze willen niet dat een aardgasvrij Kloosterveen met stoom en kokend water erdoor gedrukt wordt. "We moeten niet vol gas van het gas af. Warmtepompen moeten nog verbeterd worden en alles hoeft niet in één keer", vindt fractievoorzitter Henk Santing van PLOP.
Ook de VVD hikt er flink tegenaan, over hoe het uitgevoerd wordt en het tempo daarin. "Je moet niet paternalistisch zeggen 'dat moet je doen, want dat vinden wij het beste'. Neem bewoners mee in het proces. Anders creëer je alleen maar weerstand en verlies je meer tijd dan dat je tijd wint. Veel verzet zal de boel alleen maar vertragen", waarschuwde VVD-raadslid Bert Homan.
Partijen pleiten voor de goede samenspraak met bewoners, voordat er onomkeerbare keuzes gemaakt worden. En huiseigenaren moeten de keuze krijgen hun woning 'op natuurlijke momenten' van het gas af te halen, zoals bij vervanging van de ketel of bij een verhuizing. "Geef mensen keuzevrijheid, en kom niet met 'gij zult doen, wat wij het verstandigst vinden", aldus Homan van de VVD, die liever wil dat Assen even pas op de plaats maakt en ook beter kijkt naar de mogelijkheden van waterstof. "Kijk mee met de proefwijk in Hoogeveen, waar ze experimenteren met waterstof."

Waterstof niet haalbaar

Volgens wethouder Karin Dekker is waterstof voor 2030 'geen haalbare kaart' voor gasloze wijken in Assen. "Het is nog niet toe te passen op het verwarmen van woningen. De productie van waterstof kost op dit moment nog te veel energie, en het moet ook getransporteerd worden. We volgen de ontwikkeling rond waterstof en de proefwijk Hoogeveen op de voet, maar voor ons is het nu geen optie."
De wethouder wilde wel het beeld nuanceren dat er 'grote onrust' zou zijn in Kloosterveen over de keuze voor de waterpomp. "Hoe het huis verwarmd wordt, is niet de grootste zorg. Dat is betaalbaarheid, daar luisteren we zeker naar. En het is ook niet zo dat we onze zin doordrukken, maar de gasprijs gaat wel verder omhoog", waarschuwde ze.

Luisteren naar alternatieven

Karin Dekker blijft erbij dat voor een jonge wijk als Kloosterveen, met goed geïsoleerde huizen, 'all electric' de meest logische keuze is. "Maar er is ruimte voor alternatieven. Als een buurt met andere oplossingen komt, kan dat. We gaan bezig met een wijkuitvoeringsplan, en dat doen we in samenspraak met de bewoners. Dan kan het zomaar zijn dat voor de ene straat de oplossing anders wordt dan voor een andere. En waar het kan, doen we het collectief. Als we er maar een mooie duurzame wijk van maken."
Komende week moet de Asser raad de Transitievisie Warmte definitief vaststellen. Vraag blijft of VVD, Stadspartij PLOP, CDA, 50PLUS en Lijst Deen dan meegaan in de koers voor aardgasvrije wijken. Vooral na alle weerstand vanuit proefwijk Kloosterveen.

Geen tweede date

"Een tweede date met Kloosterveen hoeft niet, als ik dat een beetje goed inschat", concludeerde Henk Santing van Stadspartij PLOP, na alle boosheid uit de wijk. Liever ziet de partij dat er in Assen een isolatiebrigade op pad wordt gestuurd, net zoals in Den Haag. Die stad helpt in alle wijken huizenbezitters op weg met het beter isoleren van hun woning, zodat ze niet voor de buitenwereld stoken. Volgens PLOP de eerste belangrijke slag om Co2-uitstoot tegen te gaan.
Bewoners van Kloosterveen houden in ieder geval hun hart vast en zijn bang dat hun wijk straks het lachertje van Assen wordt. "Wij als proefwijk lopen het risico dat straks gezegd wordt 'daar heb je die Kloosterveners, die zijn mooi de sigaar met hun warmtepompen", zei bewoner Dick van den Brand tot slot.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.