OM: 'Jan Nieboer wilde lompere acties en bazooka aanschaffen'

Windmolen Veenkolonien, windpark De Drentse Monden en Oostermoer
De bouwers van windparken werden bedreigd © Fred van Os/RTV Drenthe
Jan Nieboer dacht erover om een wapen te kopen in de strijd tegen de windmolens. Op afgeluisterde gesprekken met Jan H. hoorden politie en justitie hem in juni 2019 praten over de aanschaf van een bazooka. Dat liet het Openbaar Ministerie vandaag weten tijdens de tweede zittingsdag van de strafzaak tegen de twee.
Voor het OM was dat gesprek, dat de mannen tijdens hun wekelijkse ontbijtsessies bij McDonalds in Stadskanaal voerden, reden om in te grijpen. Op 19 juni dat jaar werden de twee opgepakt.

Ondergronds gegaan

Tegen de mannen uit Tweede Exloërmond en Meeden eiste het OM vanmiddag vijftien maanden cel, waarvan vijf voorwaardelijk voor het versturen van dreigbrieven en het ophangen van pamfletten met dreigende teksten over asbestdumpingen. Allemaal met het doel om bedrijven, die zich bezighielden met de aanleg van de windparken de Drentse Monden en Oostermoer en Windpark N33 in Groningen, te laten stoppen.
De twee voormannen van het anti-windmolenprotest zijn volgens het OM ondergronds gegaan en overgegaan tot het plegen van strafbare feiten, die ze in het geheim voorbereidden. De gesprekken bij McDonalds waren volgens officier van justitie Diana Roggen bewust 's ochtends vroeg gepland. De mannen zetten daarbij bewust hun telefoons uit en praatten niet over hun wekelijkse ontmoetingen.

Steeds grimmigere acties

Roggen somde tijdens de inleiding op haar strafeis een lange lijst met acties van groeperingen op tegen de komst van de windparken in Drenthe en Groningen en beschreef hoe het verzet door de jaren heen steeds grimmiger werd. Van te koop-bordjes in Meeden en het verspreiden van pamfletten waarop oud-gedeputeerde Munniksma en gedeputeerde Stelpstra waren afgebeeld als nazi-kopstukken tot de aanslag met een molotovcocktail op de auto van een windparkondernemer uit Assen.
Steeds deed de politie onderzoek naar de acties in Drenthe en Groningen, maar er werd nooit iemand aangehouden. Begin 2019 zetten het Openbaar Ministerie en de politie daarom een groot onderzoeksteam op de zogenoemde 'windmolenterreur'. Al snel ontdekten ze dat Nieboer en H. veel contact hadden en wekelijks afspraken.

Overeenkomsten gesprekken en brieven

Vanaf maart 2019 nam de politie die gesprekken bij McDonalds stiekem op. Niet veel later hoorde de politie Nieboer en H. praten over een dreigbrief die aannemer Dieterman uit Westerlee heeft gekregen. "Dat was een dag nadat hij hem kreeg en op dat moment wisten alleen hij, de politie en zijn vrouw ervan. Vanaf dat moment waren ze verdachten", aldus Roggen.
Ze benadrukte dat veel dingen die Nieboer (63) en H. (59) bij McDonalds over de windparken bespraken letterlijk terugkwamen in dreigbrieven en op pamfletten. Ook viel het op dat in de dreigementen vaak werd verwezen naar de Tweede Wereldoorlog en dat Nieboer datzelfde deed in zijn gesprekken met H. Zo werden bouwbedrijven in teksten 'concentratiekampbouwers' genoemd. Ook zijn bij Nieboer thuis aantekeningen gevonden met teksten die letterlijk terugkomen in brieven.

Bazooka

Nadat volgens het OM tientallen dreigbrieven waren verstuurd - een deel met een omslag van een zwartboek erbij, waar de bedrijven in zouden komen als ze zich niet terugtrokken - spraken de mannen in juni over dat het anders moest. "Nieboer stelt dan het kopen van een bazooka voor en het moet lomper", aldus officier Roggen. "Niet meer asbest, maar hier en daar wat gaten in."
"Dit heeft niks meer met ludieke acties te maken. Dit zijn ernstige strafbare feiten. Deze zaak gaat over het overschrijden van grenzen om je eigen doel te bereiken: het voorkomen van windmolens. Ze gingen steeds verder, lieten angst en onrust in de maatschappij toenemen en genoten er ook van", vervolgde de officier.
"Er zou een wapen aangeschaft worden en worden geschoten op keten en cabines van bedrijven. De wieken van windmolens zouden kapotgeschoten worden. Het zou gaan lijken op de burgeroorlog, bespraken ze."
Jan H. en Jan Nieboer
Jan H. en Jan Nieboer in de rechtszaal © Heleen van den Broek
Omdat het OM het risico te groot vond dat het inderdaad die kant zou op gaan, werden de mannen toen opgepakt, net als drukker Johnny R. De Nieuw-Buiner heeft volgens het OM in ieder geval de omslagen van het zwartboek en wat pamfletten gedrukt. Of hij wordt vervolgd, is nog niet bekend.

Het brein

Nieboer bracht USB-sticks met de bedreigende teksten naar hem, is de overtuiging van het OM. Volgens het OM wist hij 'donders goed' wat erop stond, ook al houdt hij vol van niet. Het geprinte drukwerk bracht Nieboer dan weer naar H., stelt het OM. Op één van de dreigbrieven is het DNA van H. gevonden, op de vouwrand. Volgens aanklaagster Roggen was H. vooral de bedenker van veel acties en Nieboer een uitvoerder.
"Openlijk, als woordvoerder van het windmolenprotest in de media, keurde hij de acties af, maar ondertussen waren hij en H. het brein", aldus Roggen. Dat er meer mensen dan Nieboer en H. bij de misdrijven betrokken zijn geweest, staat volgens haar wel vast. "Maar op Johnny R. na hebben we ze niet kunnen vinden."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.