'Ook als je gevaccineerd bent kun je een ander besmetten'

verkouden
Een man met een verkoudheid © ANP / Hollandse Hoogte / Hans Heus
"Als je gevaccineerd bent, dan kun je nog steeds corona overdragen op anderen." Dat zeiden demissionair minister Hugo de Jonge en demissionair premier Mark Rutte gisteren tijdens de persconferentie. Het is volgens De Jonge nog steeds niet duidelijk welke invloed het vaccin heeft op het overdragen van corona. Ook is het niet duidelijk of je het coronavirus nog kunt doorgeven als je het virus zelf al hebt gehad.
Hoewel de Europese Commissie vorige week met een voorstel voor een coronapaspoort kwam, moeten we daarin een pas op de plaats maken, vindt demissionair minister De Jonge.
Tijdens de persconferentie van gisteravond zei hij: "...We moeten vooralsnog die kanttekening altijd wel plaatsen bij ieder pleidooi voor een vaccinatiepaspoort. Je kunt er nog wel meer kanttekeningen bij plaatsen, maar op zijn minst ook een medische. Namelijk, je weet niet zeker in welke mate er sprake zal zijn van transmissieremming."
Transmissieremming. Het is een mooi woord voor in hoeverre iemand nog besmettelijk is, ook na vaccinatie. Momenteel is niet duidelijk hoe groot de kans is dat je, als gevaccineerd persoon of als iemand die al eens corona heeft gehad, de ziekte nog wel kunt overbrengen op anderen. Daarom is het, volgens Rutte en De Jonge, van belang dat iedereen, ook mensen die hun prikken hebben gehad, zich aan de coronamaatregelen blijft houden.

Waarom vaccineren?

Wat we wél weten is dat het vaccin er in bepaalde mate (in welke mate precies, dat hangt af van welk vaccin je krijgt) voor zorgt dat je niet heel erg ziek wordt als je corona krijgt. Een ziekenhuisopname en mogelijk overlijden worden hiermee voorkomen. Een vaccinatie neem je dus vooral voor je eigen gezondheid. Mocht je dan toch besmet raken, dan doorloop je de ziekte met -waarschijnlijk- milde symptomen.
Een ander argument om een vaccinatie te nemen is dat het zorgt voor groepsimmuniteit, en dat men het doet om de zwakkeren in de samenleving, ouderen en gehandicapten bijvoorbeeld, te beschermen. In hoeverre gaat dat argument nog op, als niet bekend is of, en zo ja in hoeverre, het vaccin de besmettelijkheid van het virus inperkt?

Minder ziekenhuisopnames

Als vaccineren er voor zorgt dat coronapatiënten niet naar het ziekenhuis hoeven, heeft dat toch, naast het voordeel voor die patiënten zelf, nóg een groot voordeel: de druk op de zorg neemt af. Er komen weer meer bedden (op de ic en daarbuiten) beschikbaar voor mensen die iets anders hebben dan covid-19, en de reguliere zorg kan weer op volle schaal hervat worden.
Wanneer dit kan is niet bekend. Eerder werd gesproken van een vaccinatiegraad van 70 procent. Op dat punt zou het coronavirus langzaam uitdoven. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie WHO gaat uit van dit percentage. Dat heeft te maken met de uitbreidingssnelheid van het virus, dus hoeveel mensen er door 1 besmet persoon worden geïnfecteerd. Hoe hoger dat is, hoe meer mensen er ingeënt moeten worden, is de achterliggende gedachte.

Effectiviteit van de COVID-19-vaccins

Vaccins van Pfizer/BioNTech (Comirnaty) en Moderna:
Deze vaccins van zijn meer dan 90 procent effectief in het voorkomen van ziekte door het coronavirus. Dit betekent dat er in een groep gevaccineerde mensen 90 procent minder mensen coronaklachten krijgt dan in een (even grote) groep mensen die niet gevaccineerd is. Uit de onderzoeken blijkt dat mensen die na een vaccinatie toch corona kregen, minder ernstig ziek werden.
De vaccins werken ook goed bij mensen van 65 jaar en ouder.
Vaccin van AstraZeneca:
Het vaccin is 60-80 procent effectief in het voorkomen van ziekte door coronavirus. Dit betekent dat er in een groep gevaccineerde mensen 60-80 procent minder mensen coronaklachten krijgt dan in een (even grote) groep mensen die niet gevaccineerd is. Het vaccin beschermt vooral goed tegen ernstige ziekte. Onder gevaccineerde mensen zijn er 90 procent minder ziekenhuisopnames dan onder ongevaccineerde mensen.
Recent wetenschappelijk onderzoek laat zien dat het vaccin van AstraZeneca ook goed werkt bij mensen ouder dan 65 jaar. De Gezondheidsraad adviseert daarom om de vaccins van AstraZeneca ook voor die groep mensen in zetten.

Beschermingsduur na vaccinatie

Hierover zijn nog weinig gegevens bekend omdat het nieuwe vaccins zijn.
Bron: Rivm.nl
De precieze werking, die verschilt per vaccin, en in hoeverre de besmettelijkheid beperkt wordt, is dus nog een vraagteken. Daarnaast is nog niet duidelijk hoe lang het vaccin werkzaam is. Misschien is het nodig om over een jaar iedereen een tweede keer in te enten, omdat de immuunrespons na een eerste inenting niet voldoende is.

Vaccinatievoortgang

Mensen van 75 en 76 jaar oud krijgen vanaf vandaag een uitnodiging om te worden gevaccineerd tegen het coronavirus. Half april zijn 70- tot 74-jarigen aan de beurt en eind april mensen van 65 tot 69. Ook hun partners mogen zich laten vaccineren. Binnen twee tot drie weken moet de vaccinatie van mensen met medische risico's afgerond zijn.
Na de persconferentie, waarin bleek dat Nederland 600.000 vaccins op voorraad heeft, werd opgeroepen om het vaccinatieproces te versnellen.
De levering van vaccins bepaalt hoe snel er in Nederland kan worden gevaccineerd. "Het zijn de vaccins die het vaccineren vertragen", zegt Jaap van Delden, die voor het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) het vaccinatieprogramma tegen het coronavirus leidt.
Van Delden is vooral kritisch over AstraZeneca. Die levering is "zeer instabiel", niet alleen in hoeveel het bedrijf levert, maar ook wanneer dat komt. De grafieken van die leveringen zijn volgens Van Delden "een chaos". Daarom houdt Nederland voor de zekerheid een grotere voorraad van dat middel achter de hand dan bij concurrent Pfizer, dat stabieler levert.
De AstraZeneca-voorraad is nu groter dan het RIVM zou willen, omdat Nederland een grote levering had gekregen vlak voordat de vaccinatie met AstraZeneca werd stilgelegd. Tijdens die prikpauze kwam bovendien nog een levering binnen. In de komende periode zullen die vaccins worden ingezet en moet de voorraad kleiner worden.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.