Corona of niet: de digitale kerkdienst is een blijvertje

Dat blijkt uit een enquête van RTV Drenthe onder 43 kerken in de provincie. Van de kerken die digitale diensten houden, zegt geen enkele kerk daar zeker mee te zullen stoppen. Er zijn ook kerken die nog niet weten of ze door willen gaan met de digitale diensten. De kerken met diensten die niet online te volgen zijn, zeggen daar de middelen niet voor te hebben.

Van de ondervraagde kerken die digitale diensten houden, zegt meer dan 70 procent dat er evenveel of zelfs meer mensen de dienst bijwonen dan voor de coronacrisis. Zo merken kerken dat er nu meer ouderen kijken die slecht ter been zijn en niet zo gemakkelijk meer naar de kerk kunnen komen. Ook mensen die verhuisd zijn of op zondag moeten werken kijken nu digitaal naar de kerkdienst. Daarnaast is er een groep mensen die de kerkdienst niet live volgt, maar deze later terugkijkt.

Veel kerken hebben YouTube ontdekt als het gaat om het uitzenden van de kerkdienst. Daarnaast streamen de kerken de dienst vaak op de eigen website of op kerkdienstgemist.nl. Een handjevol deelnemers aan de enquête gebruikt Facebook, kerktelevisie of een lokale omroep om de dienst bij de kerkgangers te krijgen. Op welke manier de kerken doorgaan met het houden van digitale diensten na corona verschilt. In De Open Hof wil men het liefst zo snel mogelijk terug naar de normale situatie, al zal de dienst nog wel worden opgenomen.

Veel kerken namen de kerkdienst al op of zonden 'm live uit, maar inmiddels zijn er een hoop nieuwe technische mogelijkheden bij gekomen. Zo hebben de Clemenskerk in Havelte en De Open Hof in Roden meerdere camera's die de kerk vanuit verschillende hoeken vastleggen. "Mensen laten ons weten dat die meerdere camera's zorgen voor een beter gevoel van verbondenheid", vertelt predikant Aukje Westra van de Clemenskerk. "In de kerk gaat het om de plezier van leven en dat plezier heb je niet alleen, maar samen met andere mensen. Je moet dus digitaal contact leggen met de mensen en luisteren naar wat zij in te brengen hebben", zegt Westra.

Hoewel kerken zich strikt genomen niet aan de coronaregels hoeven te houden, kiezen de Drentse kerken er over het algemeen voor om alleen digitaal samen te komen, maar het gevoel van saamhorigheid neemt daardoor wel af. Het digitaal overbrengen van dat gevoel van verbondenheid blijft ook na een jaar een lastige opgave voor de kerken. In De Open Hof in Roden hebben gemeenteleden een actieve rol tijdens de kerkdienst. "Denk aan eigen gesproken bijdragen of filmpjes van gemeenteleden. Of dat mensen gewoon eens vertellen hoe het eigenlijk met hen gaat", zegt kerkenraadvoorzitter Johan Hummel.

De Open Hof ziet in de kijkcijfers dat er minder mensen naar de digitale dienst kijken dan dat er een fysieke dienst bezochten. "We hebben in de kerk ruimte voor zo'n 450 mensen, online kijken er meestal rond de 140 mee. Na afloop zien we dat er nog eens 100 tot 200 mensen de dienst bekijken, maar dat kunnen ook dezelfde mensen zijn die de dienst eens terugkijken", vertelt Hummel.

In de Clemenskerk in Havelte is het aantal kijkers cijfermatig ongeveer gelijk gebleven. "Het is moeilijk om te zeggen of daar nieuwe mensen tussen zitten, want we weten niet altijd wie er precies kijkt", legt predikant Westra uit. Daarnaast kan het zijn dat er achter één computerscherm meerdere mensen de dienst volgen, die normaal gesproken ieder een plek in de kerk innemen.

Een manier om de kerkgangers te blijven betrekken bij de digitale diensten is door middel van online-activiteiten voor de kinderen. In De Open Hof maakten jeugdige kerkleden werkstukjes die via de digitale dienst getoond werden. En in de Clemenskerk in Havelte houdt men zelfs een speciale LEGO-dienst. "Een van onze gemeenteleden die erg goed is met LEGO, heeft een heel mooie auto gebouwd en in de kerk gezet. De kinderen werden uitgedaagd om hun eigen allermooiste LEGO-bouwwerk via WhatsApp in te sturen. Die bouwwerken lieten we zien op het scherm in de kerk", vertelt predikant Westra.

In de Clemenskerk willen de predikanten de digitale middelen blijven gebruiken, zoals twee geluidsboxen die de muziek nog beter door de kerk verspreidt. De komende tijd lijkt het erop dat de diensten nog enkel digitaal kunnen zijn. Westra: "Het is in ieder geval fijn dat we zoveel digitale mogelijkheden hebben. Het blijft een uitdaging, maar we hebben er ook best lol aan."