Jaar cel voor sturen dreigbrieven aan windmolenbouwers: 'Angst en onzekerheid gezaaid'

De straf is lager dan de eis van het Openbaar Ministerie. Dat eiste vorige maand vijftien maanden cel, waarvan vijf voorwaardelijk tegen de mannen van 63 en 59 jaar. De straf is lager, omdat beide mannen zijn vrijgesproken van het ophangen van pamfletten in Groningen, waarin werd gedreigd met het dumpen van asbest.

Nieboer en H. werden in 2019 aangehouden, nadat ze lange tijd waren afgeluisterd als ze op donderdagochtenden bij McDonalds in Stadskanaal samenkwamen en uitgebreid praatten over hoe ze de misdrijven zouden gaan plegen. De brieven hadden als doel de ondernemingen te laten stoppen met de bouw van Windpark De Drentse Monden en Oostermoer in de Drentse Veenkoloniën en Windpark N33 bij Meeden.

De voorman van protestgroep Platform Storm en de vroegere leider van Storm Meeden hebben zelf altijd ontkend dat zij achter de dreigbrieven zitten. De gesprekken bij het fastfoodrestaurant gingen volgens hen over van alles en nog wat, van zakelijk tot privé. Ze praatten naar eigen zeggen ook over de windmolenprotesten, maar vooral over wat ze van anderen daarover hoorden.

Van het versturen van één brief zijn ze vrijgesproken. Dat is een brief die begin april 2019 aankwam bij bouwconcern HAK. Er zijn volgens de rechtbank geen aanwijzingen dat het duo daarbij betrokken is. Ze praatten er ook niet over in de afgeluisterde gesprekken. HAK werd een maand later wél uitgebreid besproken. "We gaan HAK een hak zetten", hoorde de politie de mannen zeggen. Het grote bouwbedrijf ontving in de periode daarna ook een zwartboek.

Datzelfde zwartboek, dat bestond uit een omslag met daarin een bedreigende tekst, viel op de mat bij tientallen noordelijke en landelijke bedrijven die betrokken waren bij de bouw van de windparken. Als ze zich niet zouden terugtrekken, zouden ze in het zwartboek komen.

Opname daarin zou leiden tot 'een zwarte bladzijde in uw leven en dat van uw onderneming/organisatie. Wij gaan optreden tegen iedereen die wil profiteren van onze ellende.' De ondertekenaars noemden zich 'de belazerde, belaagde, bedreigde en tot nu toe als uitschot behandelde burgers uit Groningen en Drenthe'.

De rechtbank noemt de twee mannen 'de drijvende krachten' achter het verzenden van de zwartboeken en de dreigbrieven. Dat concludeert ze onder meer uit de gesprekken bij McDonalds. "De afgeluisterde gesprekken hebben het karakter van een overleg en gaan over het bepalen van de strategie en over welke personen en bedrijven een zwartboek moeten ontvangen."

Ook is uit het politieonderzoek wel gebleken dat Nieboer de zwartboeken ophaalde bij de drukker in Nieuw-Buinen, die ook nog wordt verdacht van betrokkenheid.

De dingen die de twee bij McDonalds bespraken kwamen volgens de rechtbank soms letterlijk terug in de dreigbrieven. Ook praatten de twee over het posten van pakketten in Duitsland en werden de dreigbrieven ook daadwerkelijk daarvandaan verstuurd. "Dat gebeurde om verwarring te zaaien", concludeerde de rechtbank.

"Uit de opgenomen gesprekken blijkt dat u zeer standvastig was", aldus de rechtbank tegen de twee mannen. Ze hebben volgens de rechtbank voor eigen rechter gespeeld met hun daden. "En daarmee heeft u willens en wetens de democratische rechtstaat ondermijnd." De acties hadden niks meer met democratie te maken, luidt het oordeel. "De vrijheid van bedrijven werd onaanvaardbaar ingeperkt. Daarnaast zaaide u angst en onzekerheid bij de mensen die er werken."

Nieboer heeft verklaard dat de gesprekken bij het fastfoodrestaurant voornamelijk eenrichtingsverkeer waren en hij slechts toehoorder was. De rechtbank gelooft hem niet: "U stond erachter en maakte deel uit van de uitvoering van de plannen." Ook blijkt volgens de rechtbank nergens uit dat de twee het alleen maar hadden over de plannen van anderen, zoals H. tijdens de rechtszaak volhield.

De drie rechters gaan ervan uit dat er meer mensen zijn die betrokken waren bij de misdrijven, maar zien beide Jannen als de kartrekkers. "U wilde met het versturen van de zwartboeken bewerkstellingen dat de werkzaamheden aan de windparken zouden worden gestaakt. De brieven hadden grote impact op de bedrijven. Men voelde zich genoodzaakt om personeel en materiaal te beschermen", aldus de rechtbank.

Bouwbedrijf Avitec uit Nieuw-Buinen en grondverzetbedrijf Dieterman uit Westerlee trokken zich als enige bedrijven ook daadwerkelijk terug. "Zij wilden het risico niet nemen en zijn gezwicht voor de bedreigingen."

Jan H. heeft al een half jaar in voorarrest gezeten en hoeft van de rechtbank daarom niet meer de cel in. Nieboer heeft zes weken vastgezeten en dat betekent dat hij nu alsnog 4,5 maand moet zitten. Dat is hij niet van plan. De voorman van Platform Storm liet kort na het vonnis weten dat hij in hoger beroep wil, maar dat moet hij nog met zijn advocaat bespreken. H. wil er nog niks over kwijt.

In totaal hebben vier bedrijven ruim 234.000 euro schadevergoeding geëist. De rechtbank vond de claims niet duidelijk onderbouwd en wijst er daarom niet één toe. Als de bedrijven de schade vergoed willen hebben - bij Avitec gaat het om 145.000 euro - moeten ze zelf een zaak aanspannen bij de civiele rechter.