Drentse aanpak van stikstofprobleem niet strenger, maar ook niet milder

Bargerveen
grassoorten en groene planten (op de voorgrond) houden juist van stikstof, het voedselarme Bargerveen (op de achtergrond) juist niet © Serge Vinkenvleugel/RTV Drenthe
Het Drentse plan voor de aanpak van de stikstofproblematiek is aangenomen in Provinciale Staten. Pogingen van de Partij voor de Dieren (PvdD) en D66 mislukten om het plan strenger te maken. Aan de andere kant strandde een poging van de VVD om het plan juist minder streng voor boeren te laten uitpakken.
"De stikstofuitstoot in de landbouw is de afgelopen tien jaar niet omlaag gegaan. Wanneer gaan we boeren nou eens op een sociale en verantwoorde manier helpen hun veestapel kleiner te maken? Waarom wil de gedeputeerde dit niet opnemen in het stikstofplan?" vraagt PvdD-fractievoorzitter Renate Zuiker. Maar gedeputeerde Henk Jumelet wil daar niet aan: "Wij willen geen afbouw van de veehouderij maar de veehouderij toekomstperspectief geven."

Techniek moet landbouw helpen

Jumelet staat er om bekend dat hij in ieder geval niet strenger wil zijn dan het landelijk beleid. Hij voldoet daarmee aan een wens van boerenorganisatie LTO. Jumelet zoekt de oplossing vooral in technische innovaties. Zuiker is kritisch: "Stalinnovaties doen niet wat de fabrikanten beloven en luchtwassers zijn niet duurzaam. Dat bleek ook onlangs bij een motie in de Tweede Kamer."
"Slechte luchtkwaliteit voor dieren in hun stal, slechte resultaten bij het filteren van ammoniak uit de lucht", aldus Zuiker. "En de grote kans dat het gaat leiden tot meer dieren, want boeren zeggen dan: ik heb toch een luchtwasser?" Maar een motie van de PvdD voor een verbod op subsidie van luchtwassers haalde het niet in Provinciale Staten.

Niet snel en niet concreet genoeg

D66, GroenLinks en de PvdD gaat het ook allemaal niet snel genoeg. Het Drentse plan is volgens de partijen te afwachtend en te veel leunend op wat de Rijksoverheid gaat doen. D66-fractievoorzitter Anry Kleine Deters: "Drenthe heeft de grootste opgave wat betreft het terugdringen van de hoeveelheid stikstof in Natura 2000-gebieden. In de brief die we van de natuur en milieufederatie hebben ontvangen wordt de suggestie gedaan om een externe versnellingscommissie van deskundigen te benoemen om de provincie te helpen bij de complexe opgave waar we voor staan."
En de partijen willen eind dit jaar een uitvoeringsprogramma met duidelijk omgeschreven maatregelen. Maar Jumelet kan dat pas eind 2022 leveren en is niet voor versnelling. Wat niet wil zeggen dat als voor het ene natuurgebied en de boeren er omheen er al een plan gemaakt kan worden, er gewacht wordt op alle andere elf kwetsbare natuurgebieden en hun omgeving.
De motie van D66 voor een plan eind dit jaar haalde het niet. Ook de PvdA wil versnelling maar was tevreden met de toezeggingen die Jumelet deed. Voor de Kerst komt hij met een stand van zake over gebiedsuitvoeringsplannen.

Niet 10 km maar 750 meter

Een poging van Johan Moes strandde om de opkoopregeling minder streng te maken voor boeren die stikstof uitstoten op een nabijgelegen kwetsbaar natuurgebied. De VVD'er wil af van de straal van 10 kilometer rondom kwetsbare natuurgebieden. Hij wil dat beperken tot 750 meter van zo'n natuurgebied en als de stikstof-uitstoot meer dan 2 mol per hectare is. Hij kreeg de steun van Forum voor Democratie.
Maar ook daar wilde Jumelet niet aan, want in de landelijke afspraken staat nu eenmaal die 10 kilometer. Maar misschien dat Moes toch een beetje bediend werd door de gedeputeerde. De 42 boeren die zich hebben aangemeld voor een vrijwillige uitkoopregeling worden langs een meetlat gelegd, waarbij zeer hoge uitstoot van stikstof - de zogenaamde piekbelasters - een hoge ranking krijgen om in aanmerking te komen voor de uitkoopregeling.
De motie van D66 werd weggestemd en de VVD hield haar motie aan. Want volgens VVD-statenlid Moes kun je met de huidige beschikbare 12 miljoen maar een paar boeren uitkopen en in de nabije toekomst komen er nieuwe uitkoopregelingen.

Wat gebeurt er in het Achterhoekse Korenburgerveen?

Moes gooide het vervolgens over een ander boeg: "Er zijn meer manieren om de natuur te laten herstellen dan uitkopen. Kijk wat er gebeurt in het Korenburgerveen vlak bij Winterswijk in de Achterhoek. Boeren, natuurmonumenten en provincie werken daar samen. Boeren zitten rondom het kwetsbare natuurgebied. Er is meer water in gebracht en er zijn nog steeds landbouw-emissies direct naarst het natuurgebied. Toch groeien er zeldzame planten die daar volgens de stikstofmodellen niet zouden kunnen groeien."
Ook het CDA, Jumelet en de andere provincies houden de situatie in het Korenburgerveen in de gaten. De natuur in het Achterhoekse Natura 2000-gebied ontwikkelt zich beter dan op basis van theoretische stikstofmodellen werd voorspeld. Dat stelt Bart Smeets, senior ecoloog en stikstofdeskundige bij Econu. Hij doet dat op basis van een analyse van monitoringsrapporten van provincie Gelderland en Natuurmonumenten.
Volgens Smeets hebben andere herstelmaatregelen in het gebied een groot effect op het Korenburgerveen. "Ongetwijfeld is een overmaat aan stikstof ongunstig voor kwetsbare planten die een voorkeur hebben voor voedselarme omstandigheden. Maar het is duidelijk dat door de gerichte maatregelen het effect van de enorme depositie van stikstof en andere knelfactoren in het Korenburgerveen geminimaliseerd wordt", zo laat hij weten aan het boerenvakblad Nieuwe Oogst.

Het Drentse plan

Met 30 stemmen voor was er een forse meerderheid voor het stikstofplan. VVD en JA21 stemden ook voor het Drentse stikstofplan, maar wel met frisse tegenzin. PVV, FvD, PvdD en uiteindelijk ook D66 stemden tegen. Om uiteenlopende redenen uiteraard.
De Drentse aanpak van het stikstofprobleem gaat vooral bestaan uit het verminderen van stikstofneerslag in kwetsbare natuurgebieden. Dat moet - los van de landelijke bronmaatregelen zoals 100 km op de snelwegen- bereikt worden door innovatie in de landbouw en (beperkt) vrijwillige uitkoop van melkveehouderijen bij kwetsbare natuurgebieden.
Ook worden deze natuurgebieden versterkt, zodat ze beter tegen een 'stikstofstootje' kunnen. Daarnaast wil de provincie voldoende ruimte bieden om toch te kunnen bouwen of boeren. Hoe het Drentse plan er uit en voor welke problemen Drenthe staat leest u in de linken onder dit verhaal.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.