Drenthe Blijft Stil strijdt tegen geluidsoverlast straaljagers boven Drenthe

Joint Strike Fighter (F35)
Drenthe Blijft Stil: geluid F35 veel harder dan F16 en schadelijk voor gezondheid © ANP/Marco Ferregeau
Het nieuwe gevechtsvliegtuig Joint Strike Fighter (F35) maakt twintig decibel meer lawaai dan de huidige F16's van de luchtmacht. Ook is het geluid veel lager en daardoor schadelijk voor de gezondheid. Dat zegt de stichting Drenthe Blijft Stil op basis van onderzoek dat ze hebben laten uitvoeren.
Ook vreest Drenthe Blijft Stil dat de uitbreiding van het militaire luchtruim boven Drenthe doorgaat en dat een laagvliegroute over het Drents-Friese Wold en de gemeente Westerveld weer terugkomt.
"De F35 is honderd keer harder dan de F16, zoveel meer geluid", zegt voorzitter Marc Huiberts van de Stichting Drenthe Blijft Stil. "Dat moeten we niet willen boven het mooie en rustige Drenthe dat voor het groeiende toerisme afhankelijk is van juist die rust en schoonheid. Daar passen geen laag overvliegende F35's in."
(Verhaal gaat verder onder de video)
Drenthe Blijft Stil: geluid F35 20 decibel harder dan F16
Onderzoeker Ton Tukkers kwam aan zijn informatie via bronnen op het internet. Omdat het veelal militaire informatie betreft, is het lastig om aan deze meetgegevens te komen.
Het gaat om metingen voor het grondpersoneel van militaire vliegbasissen, die moeten worden beschermd tegen het geluid van de F16 en F35. Die heeft Tukkers doorgerekend: hij komt uit op een verschil in geluidsdruk van twintig decibel tussen beide gevechtsvliegtuigen.
In de grafiek hieronder is te zien dat het geluid van F35 harder is dan het geluid van de F16.
(Verhaal gaat verder onder de grafiek)
F35 geluid Ton Tukkers
Ton Tukkers berekende dat het F35 geluid 20 dB harder is dan van een F16 © Ton Tukkers/Drenthe Blijft Stil

TU Delft: appels met peren

Luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft buigt zich op verzoek van RTV Drenthe over de onderzoeksmethode en conclusies van Tukkers. Laatstgenoemde heeft in zijn onderzoek appels met peren vergeleken, zegt Melkert, die het bronmateriaal van Tukkers onder de loep nam.
Daaruit blijkt dat de geluidsmeting van de F16 is gedaan in de cockpit van het vliegtuig en de metingen van de F35 buiten, naast en achter het toestel. "Het gaat hier dus om twee verschillende metingen die je niet met elkaar mag vergelijken."
(Verhaal gaat verder na de video)
TU Delft: onderzoek F35 Drenthe Blijft Stil deugt niet
Overigens sluit luchtvaartdeskundige Melkert niet uit dat het geluid van de F35 veel harder is dan van een F16, maar dat kun je op basis van Tukkers' onderzoek nu niet niet concluderen, zegt hij. Melkert pleit voor goede metingen van beide jachtvliegtuigen op dezelfde manier, want inwoners van de militaire oefengebieden willen dit wel graag weten.
De stichting Drenthe Blijft Stil heeft tientallen meldingen van geluidsoverlast uit de dorpen rond vliegbasis Leeuwarden doorgespit. Omwonenden zeggen dat de startende en landende F35's veel meer en andere herrie maken dan de F16's. Ze meten dat met eigen geluidsmeters.
"Bovendien was al in Amerika bekend, voor de Nederlandse beslissing om de F35 aan te schaffen, dat dit toestel zoveel lawaai produceert dat het beter verbannen zou kunnen worden naar onbewoonde gebieden", zegt Huiberts. "Bekend waren geluidsniveaus van 104 decibel bij laag overvliegen, 105-106 decibel bij landing en zelfs 121 decibel bij de start."
Huiberts: "Uit de gegevens van het meetnet bij de vliegbasis Leeuwarden blijken piekniveaus op de gevel van 110 tot 120 dB voor te komen, wat overeenkomt met de Amerikaanse onderzoeksgegevens."

Uitbreiding militair oefengebied boven Drenthe

Huiberts heeft grote vrees dat de voorgenomen uitbreiding van het militaire luchtruim boven het het Noorden en ook Drenthe gewoon uitgebreid gaat worden zoals in de conceptnota Luchtruimherziening van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat staat.
(Verhaal gaat verder onder de video)
Drenthe Blijft Stil: er gaat meer boven Drenthe gevlogen worden
Gedeputeerde Staten (GS) en Provinciale Staten (PS) van Drenthe gaven ook flink tegengas op de nieuwe indeling van het luchtruim door het kabinet. Het is niet duidelijk welke (extra) overlast er komt als het oefengebied voor gevechtsvliegtuigen boven Drenthe wordt uitgebreid. Bovendien maken GS en PS gehakt van de manier waarop het ministerie de plannen er doorheen drukt: er gebeurt niks met kritiek of ideeën uit de omgeving. De brief aan minister Van Nieuwenhuizen is niet mals.
Volgens GS suggereert het ministerie dat er overleg is met de provincies en dat die ook inbreng hebben. Toch komt het ministerie tot de conclusie dat er geen realistische alternatieven zijn. Kortom, de uitbreiding van het luchtruim moet boven Noord-Nederland plaatsvinden.
Verhaal gaat verder onder de foto
Vliegverkeer boven Drenthe
De geplande vergroting van het militaire oefenluchtruim boven Drenthe © Provincie Drenthe
Maar de brief van de provincie aan de minister is voor voorzitter Huiberts van Drenthe Blijft Stil nog niet hard en pittig genoeg. GS willen dat de oefenvluchten zo hoog mogelijk in het luchtruim gaan plaatsvinden.
"Tussen de aangegeven grenzen van 2 en 20 kilometer is 18 kilometer hoogte aan luchtruim beschikbaar. Door tussen de 12 en 20 kilometer hoogte te vliegen, in plaats van op een hoogte van ongeveer 4,5 kilometer, kan de geluidsbelasting op de grond aanzienlijk worden beperkt."
(Verhaal gaat verder onder de foto)
Laagvliegroutes Drenthe
De linker laagvliegroute is nu buiten gebruik © RTV Drenthe

Laagvliegroute opnieuw in gebruik

Drenthe Blijft Stil vreest dat de minister niets doet met de provinciale kritiek. Sterker nog, Huiberts denkt dat er nog veel lager gevlogen gaat worden met als gevolg daarvan nog veel meer herrie. Dan gaat het over de niet meer in gebruik zijnde laagvliegroute 10A over het Drents Friese Wold, de Weerribben en de gemeente Westerveld.
Ondanks dat Luchtmachtkolonel Erik Rab begin 2020 de Drentse politiek verzekerde 10A niet meer in gebruik te zullen nemen, heeft Drenthe Blijft Stil aanwijzingen dat het juist wel gaat gebeuren. Er is geen vertrouwen.
(Verhaal gaat verder onder de video)
Drenthe Blijft Stil: laagvliegroutes

Geluid F35 is ongezond

Huiberts en Tukkers: "Het geluid van de F35 is vele malen lager dan van een F16. Er zit veel bass in. Los van het feit dat geluidsisolerend glas bij die lage frequenties niet werkt, zijn de trilleningen van dat lage geluid ongezond voor het hart en andere organen in het menselijk lichaam", stellen Huiberts en Tukkers.
"Het vergroten van het militair oefengebied én het gebruik van de F35 en andere toestellen betekent, ondanks de bestaande isolatiemaatregelen, een grote aanslag op het welbevinden en gezondheid van de bewoners in directe omgeving van de luchtmachtbasis, maar ook voor de inwoners in het nieuwe oefengebied."
(Verhaal gaat verder onder de video)
Drenthe Blijft Stil: geluid F35 20 schadelijk voor gezondheid
Drenthe Blijft Stil werkt in de dossiers F35 en de uitbreiding van het militaire luchtruim boven het noorden samen met de Werkgroep Laagvliegroutes Friesland Nee en HoogOverSteenwijkerland. Al deze organisaties werken samen in het grotere SATL-verband: Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen. SATL verenigt 21 actiegroepen van bezorgde burgers in hun strijd tegen de schadelijke laagvliegroutes over grote delen van Nederland.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.