Stond er ooit een fietsfabriek in Assen?

Mustang fiets
Stond er ooit een fietsfabriek in Assen? © Henk de Geeter
Tal van fietsenwinkels zijn er in Assen te vinden en in Drenthe staan ook fietsfabrieken, zoals Azor in Hoogeveen en in het verleden fietsenbouwer Dolsma met zijn Amslod-fietsen in Meppel. Maar Geertje Meijer uit Assen wil graag weten of Assen ook fietsfabrieken heeft gehad.
Deze vraag won in de Zoek het uit!-stemronde van mei, dus we gingen op zoek naar het antwoord.
En dat antwoord was snel gevonden! Nog voor de stemronde was afgelopen kwam er een mail van Henk de Geeter. Hij was de laatste eigenaar van de fietsenfabriek in Assen, die er dus inderdaad geweest is. De Mustang Rijwielen Fabriek.
Mustang begin 1910
De Mustang Rijwielen Fabriek begin 1910 © Henk de Geeter
De Mustangfabriek was een echt familiebedrijf, dat bijna 75 jaar in Assen heeft bestaan. Twee broers, Harm en Tiem de Geeter, kwamen in 1910 op het idee om een nikkel en emaille-fabriekje te beginnen op de Prins Hendrikstraat.
In de fabriek konden ze metaalwaren vernikkelen, verkoperen, moffelen, lakken en emailleren. Fietsen, fietsonderdelen maar ook voor bijvoorbeeld onderdelen van kachels, draaiden ze hun hand niet om.

Tekort aan rubber

Het bedrijf groeide en het fabriekje aan de Boukengang werd te klein. Harm en Tiem gingen op zoek naar groeimogelijkheden. In oktober 1917 kochten de broers een stukje grond aan de Paul Krugerstraat in Assen. Daar werd een nieuwe fabriek op gebouwd.
In juli 1918 draaide de nieuwe fabriek al. Hier hadden Harm en Tiem eindelijk de ruimte om zelf fietsframes en complete fietsen te maken. Het was geen makkelijke tijd: door de oorlog was er een tekort aan rubber voor banden en waren onderdelen soms moeilijk verkrijgbaar en erg duur. Ze verkochten de fietsen onder de merknaam Mustang aan fietsenhandelaren in het Noorden van Nederland.
Mustang advertentie
Een advertentie van de de Mustang Rijwielen Fabriek © Henk de Geeter

Brommerrijles

Henk de Geeter is, samen met zijn broer Harry, de laatste eigenaar van de Mustang fabriek. Ze zijn kleinzoons van Harm de Geeter, één van de oprichters. Hun vader Roelf heeft het bedrijf voor hen jarenlang geleid. Henk de Geeter: "In de fabriek werden na 1918 vooral fietsframes en fietsen gemaakt."
Later kwam daar zelfs een fiets met hulpmotor bij, dat was toen een brommer maar nu zouden we dat een snorfiets noemen. "Dan kwam er een boer om zo'n ding te kopen en dan ging die eerst met mijn vader rondjes om de fabriek maken, die kreeg dan brommerrijles!"

IJsfabriek

Het bleef niet alleen bij fietsen. Al in 1920 startten de broers Harm en Tiem een ijsfabriek naast de fietsenhandel. "Dat was geen ijs dat je zo kon eten, het ging om staven ijs van zo'n 25 centimeter, die gebruikt werden bij bijvoorbeeld de visboer, om de vis koel te houden. Koelkasten en vriezers waren toen nog niet zo gebruikelijk", legt Henk de Geeter uit.
"Mijn voorouders waren er altijd als de kippen bij zodra ze geld roken, ze waren echte ondernemers. Als ze iets konden verzinnen om geld mee te verdienen dan deden ze dat meteen. Zo is ook het ijsfabriekje er gekomen."
Mustang Paul Krugerlaan
De Mustang Rijwielen Fabriek in Assen © Henk de Geeter

Brand

In 1948 brandt de fabriek voor een groot deel af, nadat een verwarminsketel op de bovenste verdieping vlam vat. De zandstraalafdeling, de kantoren en de ijsfabriek bleven gespaard, maar liepen veel waterschade op.
Lang bleven Harm, Tiem en Roelf niet bij de pakken neer zitten. In korte tijd bouwden ze een nieuwe fabriek. Met de ijsfabriek stopten ze definitief - na de oorlog kochten steeds meer winkeliers zelf een koelkast en de vraag liep flink terug. De eigenaren richtten zich nu volledig op de fabricatie van fietsen.
Mustang fietsen
De Mustang Rijwielen Fabriek in Assen © Henk de Geeter

Einde in de jaren '80

De economische situatie was niet gunstig in de jaren tachtig, en het ging niet goed met de handel. De broers De Geeter verkochten Mustang uiteindelijk in 1984 aan één van de eigenaren van fietshandelaar Ferwerda uit Groningen. Onder zijn leiding bleef Mustang nog een jaar bestaan, waarbij de merknamen Mustang en Albatros in gebruik bleven.
Maar de Mustang fabriek, die in de jaren twintig nog aan de rand van Assen had gestaan, lag inmiddels centraal in de stad. Het terrein aan de Paul Krugerstraat was zoveel waard, dat het lucratiever bleek om het aan een projectontwikkelaar te verkopen dan om de fabriek lopende te houden.
Mustang, de laatste fietsenfabriek van Assen, sloot in 1985 definitief haar deuren.
Mustangfabriek binnen
De Mustang Rijwielen Fabriek in Assen © Henk de Geeter
Wie nog meer wil lezen over de geschiedenis van Mustang kan kijken op de website die de dochter van Henk de Geeter heeft gemaakt. Hier is de complete geschiedenis terug te vinden, aangevuld met allerlei beeldmateriaal.

Kinderfietsen van Bartje

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog waren er zelfs twee fietsenfabrieken in Assen. In de binnenstad, op de plek van het huidige Koopmansplein, stond destijds een fabriek van Hendrik Tigelaar die bekendstond onder de naam Hateras. Tigelaar kwam volgens het Nederlands Dagblad in 1920 naar Assen, waar hij in de groothandel stapte en in de jaren dertig zelfs een eigen fietsmerk lanceerde (Arista), dat later werd omgedoopt tot Hateras. In de jaren vijftig kwamen daar de Bartje-kinderfietsen bij. De showroom van deze rijwielen was te vinden in de toenmalige Schoolstraat. In de jaren zestig werden de fabriek - lang niet zo groot als de Mustangfabriek - en de showroom gesloten omdat de binnenstad van Assen op de schop ging.

Zoek het uit!

Heb je zelf een vraag? Stuur deze dan in naar Zoek het uit!

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.