Proef met VR-bril bij Isala Diaconessenhuis Meppel: minder pijn, meer rust

Voor de proef wordt een VR-bril ingezet bij twintig patiënten die in het pijnbehandelcentrum een ketaminebehandeling ondergaan. Deze behandeling wordt gegeven aan patiënten met chronische pijnklachten, zoals chronische hoofdpijn of chronische rugpijn of door het Complex Regionaal Pijnsyndroom (CPRS). Zij krijgen via een infuus een relatief lage dosering ketamine binnen om de pijn te bestrijden.

Eén van de mensen die zich bezighoudt met de proef is verpleegkundige-onderzoeker Caeciel Hoogduin. "Bij pijnpatiënten is het zenuwstelsel overprikkeld en daarom ervaren ze het prikken van een infuus als extreem pijnlijk. Door de VR-bril leiden we de patiënt af en we willen kijken of hun pijnbeleving dan minder is", legt ze uit.

Hoe dat afleiden met zo'n bril dan werkt? Met de VR-bril zijn verschillende rustgevende filmpjes, zogenoemde nature tracks, te zien, waaruit de patiënt er één mag kiezen. "Sunset Rise bijvoorbeeld, waarbij je als het ware op safari bent tijdens de zonsopkomst. Je ziet onder andere olifanten en giraffes", beschrijft Hoogduin. "Een ander voorbeeld is een onderwaterwereld met dolfijnen, zeepaardjes en allerlei soorten vissen. En er is een wandeling door de natuur met bloemen, hertjes en konijnen, waarbij je in de verte de bergen ziet."

Er zijn ook wat minder populaire filmpjes, zoals de strandsessie. "Die wordt niet zo vaak gekozen, omdat je dan alleen een onbewoond eiland met een palmboom en een bootje ziet. Af en toe komt er een schildpad voorbij, maar dat is toch een beetje saai", lacht Hoogduin. "We hebben ook nog een besneeuwde berg, maar ook die wordt niet zo vaak gekozen. Mensen kiezen toch liever voor iets warms dan voor zo'n koud landschap."

Patiënten hoeven niet bang te zijn dat er tijdens de safari ineens roofdieren opduiken die een prooi aanvallen. Of dat er in de onderwaterwereld plotseling een haai aan komt zwemmen. "Dat zit er niet in, want dat geeft spanning", legt Hoogduin uit. "Het zijn prettige filmpjes." Voor de film start, legt ze dit altijd uit aan patiënten die het spannend vinden. "Het doel is natuurlijk dat ze ontspannen."

Of dat ontspannen een beetje lukt? Volgens de 45-jarige Monique Spelthuis uit IJsselmuiden in ieder geval wel. Zij komt al elf jaar lang - 'naar volle tevredenheid' - bij het Diaconessenhuis in Meppel, omdat ze door reumatische klachten chronische pijn heeft aan haar linkerbeen en in haar rechterschouder. Eén keer in de drie maanden ondergaat ze een 48-urige behandeling in het pijnbehandelcentrum.

Een paar weken geleden werd haar gevraagd of ze mee wilde doen aan de proef met de VR-bril. Ze wilde "natuurlijk" meewerken, "ook in het belang van het ziekenhuis, want ik ben niet de enige met deze klachten". Spelthuis had van te voren geen verwachtingen van de proef: "Ik ging er blanco in en liet het gewoon over me heen komen."

Eenmaal in het ziekenhuis aangekomen verliep de procedure zoals gewoonlijk, met als enige verschil dat Spelthuis dit keer een film mocht uitkiezen om tijdens het inbrengen van het infuus op de VR-bril te bekijken. "Dat was hartstikke mooi, met allemaal dieren, want daar houd ik van", vertelt ze enthousiast. "Voor je er erg in hebt, is het achter de rug."

De VR-bril deed haar ook even een beetje vergeten dat ze in het ziekenhuis lag. "Ondanks dat ze in het ziekenhuis hartstikke lief zijn, is het altijd een beetje druk op zo'n afdeling: er lopen allemaal dokters in blauwe jassen, er komen mensen in en uit de zaal... Om mij heen staan wel schermen of hangen wel gordijnen, maar die gaan soms ook open, omdat iemand iets moet pakken. De VR-bril helpt je een beetje af te sluiten voor de drukte. Het maakt het wat rustiger." En niet onbelangrijk: "De pijnbeleving was ook zeer zeker minder." Spelthuis zou de methode zeker aanraden voor het pijnbehandelcentrum.

De proef is inmiddels bij bijna alle twintig patiënten uitgevoerd. De meesten zijn 'heel enthousiast', volgens verpleegkundige-onderzoeker Hoogduin. Een aantal patiënten zijn wat sceptisch. "Die zetten hem op en zeggen naderhand: 'Van mij hoeft dit niet zo nodig.' Maar mensen die hem graag willen proberen en er positiever in staan van tevoren, vinden het over het algemeen ook echt mooi. Dat is erg leuk om te zien. Dan kom ik aan met mijn koffertje met de VR-bril en dan denken ze eerst 'Jeetje, wat is dat?'. Maar wanneer ze de VR-bril op hebben, vinden ze het fantastisch wat ze zien."

Na de behandeling vullen de patiënten een vragenlijst in. Aan de hand daarvan worden de ervaringen van de patiënten onderzocht.

Hoogduin twijfelt of het haalbaar is om de bril in de toekomst standaard in te zetten tijdens het prikken van een infuus, omdat het moment van prikken relatief kort duurt en het uitpakken, opzetten en instellen van de bril bijna net zo lang duurt. "Maar we hebben ook patiënten die geen infuus meer kunnen verdragen, doordat hun bloedvaten bijvoorbeeld snel ontsteken. In plaats daarvan krijgen zij een zogenoemde leaderflex. Dat is een verlengd infuus in de bovenarm. Voor deze patiënten acht ik de bril geschikter, omdat dat een half uur duurt om in te brengen en aan te sluiten."

Wel ziet ze de voordelen van de VR-bril: "Patiënten kunnen veel rustiger liggen, omdat ze gefocust zijn op de bril en niet op mij. Er is geen communicatie, waardoor ik mij als verpleegkundige ook goed kan concentreren." Normaal gesproken moeten verpleegkundigen de patiënten kalmeren door met ze te praten, terwijl ze het infuus of de leaderflex inbrengen.

In de gipskamer, waar ook een proef loopt, zijn ze ook heel positief, weet Hoogduin. "Daar wordt het gebruik van de bril onderzocht bij kinderen bij wie het gips verwisseld moet worden. Daarvoor moet het oude gips worden opengezaagd en dat is niet zo prettig. Terwijl dit gebeurt, kunnen kinderen via de bril een spelletje doen."