Provincie: 'Onderzoek naar stikstof in Drentse bodem niet onder de pet gehouden'

Agrifacts analyse stikstof
De analyse van Agrifacts waar zo veel om te doen is © Shutterstock/Henk Osinga
Coalitiepartij VVD en oppositiepartij JA21 in Provinciale Staten willen weten waarom Gedeputeerde Staten onderzoeken naar stikstof in de Drentse bodem geheim hebben gehouden. In 2010 en 2018 deed de Universiteit van Antwerpen onderzoek in de bodem van de Drentse natuur.
Farmers Defense Force kreeg de onderzoeken via een WOB-procedure (Wet Openbaarheid Bestuur) in handen en liet de Stichting AgriFacts de gegevens analyseren. AgriFacts concludeerde dat er veel meer stikstof in de Drentse bodem zit dan de landbouw, industrie en verkeer jaarlijks uitstoten in de Drentse natuurgebieden.
VVD-Statenlid Johan Moes en JA21'er Frank Duut willen nu weten waarom de provincie de stikstofrapporten niet gedeeld heeft met Provinciale Staten. Beiden zijn van mening dat uitstoot verminderen helemaal geen zin heeft als er al zoveel stikstof in de bodem zit. Dus vragen ze ook of op basis van de gegevens van de Antwerpse universiteit en de analyse van AgriFacts het Drentse stikstofbeleid moet worden aangepast.

Niks onder de pet gehouden

Volgens bestuursadviseur Mijke Boedeltje van natuur- en landbouwgedeputeerde Henk Jumelet is er helemaal niks onder de pet gehouden. De cijfers komen uit lopende en herijkte bodemmonitoring en worden gebruikt door ambtenaren om beleid te maken. De cijfers staan gewoon openbaar en online. Alleen het rapport van de universiteit staat daar niet op. Volgens Boedeltje worden dezelfde cijfers en het rapport nu ook gebruikt in de 'gebiedsverkenning stikstof' die ambtenaren en GS straks gebruiken om nieuw stikstofbeleid te maken en uit te voeren.

Wat is de conclusie van Agrifacts?

Volgens de Stichting Agrifacts (Staf) blijkt uit de 286 Drentse natuurbodems "dat de hoeveelheid stikstof die de natuur zelf vastlegt, de stikstofdepositie vele malen overtreft. Die natuurlijke stikstof wordt vastgelegd in de vorm van organische stof. In deze vorm is stikstof niet opneembaar voor bomen en planten en dus niet schadelijk. Maar bodemverstoringen leiden gemakkelijk tot snelle afbraak van die organische stof. Bij dit afbraakproces komen explosieve hoeveelheden stikstof vrij, in een vorm die wel schadelijk is voor stikstofgevoelige natuur."
"Lucht bestaat voor 70 procent uit stikstof. Natuurlijke bodemorganismen leggen deze stikstof uit de lucht vast. De uiteindelijke afbraak van de bodemvoorraad blijkt de grootste stikstofbron", aldus Staf.

Experts: klinkklare onzin

RTV Drenthe heeft hoogleraar Ecologie & Natuurbeheer Han Olff van de Rijksuniversiteit Groningen de analyse van Staf laten bestuderen. Hij maakt er gehakt van. "Onder meer verschillende soorten stikstof worden door Staf door elkaar gehaald en bij elkaar opgeteld. Een bekende truc."
De Staf-conclusie dat 'belangrijke stikstofbronnen buiten beeld worden gehouden door de overheid' noemt Olff 'flauwekul'. Ook fysisch-geograaf en onderzoeker Enno Bregman van Universiteit Utrecht las de conclusies van Staf en doet ze af als 'klinkklare onzin en volledig ongefundeerd'.

Agrifacts trekt verkeerde conclusie

Boedeltje: "Door de informatie uit de rapporten zelfstandig, buiten het kader van het onderzoek om, te interpreteren heeft Staf verkeerde conclusies getrokken. Staf concludeert dat er 60 tot 200 kilo stikstof per jaar per hectare uit de bodem vrijkomt." Dat is een veelvoud van de circa 22 kilo die landbouw, verkeer en industrie uitstoten. "Uitgaande van de schattingen van Staf en een gemiddeld stikstofgehalte van ongeveer 1,5 procent in wilde planten is 60 tot 200 kilo voldoende voor een productie van 3.500 tot 15.000 kilo droge stof per jaar."
In werkelijkheid is de gemeten productiviteit van de plantengroei in de onderzochte gebieden echter een behoorlijk stuk minder, namelijk gemiddeld 2.512 kilo droge stof per hectare per jaar.
"Dat betekent dat de planten in onze natuurgebieden door de depositie veel meer stikstof op hun dak krijgen dan ze nodig hebben. Vandaar dat planten die van stikstof houden zoals sommige grassen, brandnetels en bramen toenemen en dat planten die die grote hoeveelheid extra stikstof niet verdragen langzaam verdwijnen. Denk daarbij aan struikheide, gentianen, valkruid en orchideeën. Uiteraard verdwijnen de bijbehorende dieren zoals vlinders en bijen dan ook."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.