Bezoekersaantallen TT: kater, records, blunder en een volle bak

ANP-40439560
Tijdens de laatste TT was het nog volle bak © Marcel J. de Jong
Slechts 11.500 bezoekers deze TT tijdens de wedstrijddag op de tribunes. Dat is het laagste aantal sinds 1926. Het absolute hoogtepunt was het jaar 1990, toen 143.532 betalende toeschouwers de kassa's passeerden.
Dit jaar zit de coronacrisis meer kaartverkoop in de weg. 95 jaar geleden, in 1926, was het probleem de verhuizing van het circuit. "In 1925 werd de eerste TT verreden op een circuit tussen Rolde, Borger en Schoonloo. Dat was een succes", weet Egbert Braakman, jarenlang chef bureau van de TT en wandelende TT-encyclopedie. "Maar bij Borger moesten de coureurs over een stuk zandpad van 800 meter rijden en daar mochten ze niet inhalen. De organisatie wilde dat dit deel werd verhard, maar de gemeente Borger wilde niet meewerken. Daarop verhuisde het circuit naar Assen."
Maar het publiek weet de nieuwe baan tussen Assen en Hooghalen in 1926 nog niet massaal te vinden. De tribunes die daarvoor gebouwd worden, blijven deels leeg. Slechts 2.600 bezoekers kopen een kaartje. De kater is groot; het verlies ook. De bestuursleden moeten zelf 5.000 gulden aan de organisatie lenen om alle kosten te dekken. Braakman: "Maar die mensen waren geen armlastige heren, geen van allen."

Stijgende bezoekersaantallen

Als in 1927 de TT voor het eerst een internationale wedstrijd is, wordt dat verlies direct goedgemaakt. Volgens bronnen passeren 14.000 mensen de kassa's en daarmee is de organisatie tevreden. In de jaren daarna stijgt het bezoekersaantal geleidelijk.
Braakman heeft alle bezoekerscijfers sinds 1955 - het jaar dat het circuit naar de huidige permanente plek verhuist - verzameld. Dat eerste jaar komen 81.558 betalende toeschouwers naar de racedag. 1958 en 1959 zijn dieptepunten met ruim 68.000 bezoekers. Maar daarna wordt stijgende lijn ingezet. In 1962 wordt voor het eerst de grens van 100.000 toeschouwers gepasseerd. "Dat is het jaar dat de 50cc de WK-status krijgt en voor het eerst wordt verreden tijdens de TT. In de jaren 50 zijn de Nederlanders erg succesvol in internationale races in deze categorie", verklaart de wandelende almanak het succes.
(Tekst gaat verder onder de foto)
TT Assen 1963
In 1963 zagen bijna 118.000 toeschouwers John Hartle de 250cc winnen © ANP / Ge van der Werff

Hoogtepunt

In de jaren daarna blijft de populariteit groot. Sterker nog, op de wedstrijddag in 1967 hebben zelfs 130.000 mensen een kaartje gekocht. Een jaar later zien ruim 111.000 mensen Paul Lodewijkx de TT winnen op zijn 50cc Jamathi. Tijdens de overwinning van Wil Hartog in '77 staan bijna 119.000 mensen op de banken.
Maar zo druk als in 1990 is het nog nooit geweest. 143.532 bezoekers kopen een kaartje en daarnaast gaan er ook nog eens ruim 59.000 mensen naar de trainingen. Braakman: "Dat zijn echt alleen betalende toeschouwers. Alle gasten in de VIP-ruimtes zijn bijvoorbeeld niet meegerekend. Er waren dus nog meer mensen op het circuit."

Bernie Ecclestone en de ommekeer

Dat hoogtepunt betekent ook de ommekeer voor het TT Circuit. Een jaar later komen er nog ruim 135.000 bezoekers, in 1992 keldert dat naar ruim 119.000. Braakman heeft er een verklaring voor. "Voor het seizoen 1992 kocht Bernie Ecclestone de rechten van de Fédération Internationale de Motocyclisme (de overkoepelende organisatie van motorrijdersverenigingen, red.). Die deal betekende voor ons dat we veel meer moesten betalen voor een grand prix op ons circuit. Daardoor moesten wij de entreeprijs met 35 procent verhogen. Daardoor haakten ineens 16.000 toeschouwers af."
Vier jaar later maakt het TT-bestuur volgens Braakman een grote fout en daalt het aantal toeschouwers zelfs ruim onder de 100.000. "Dat jaar is het reclamebudget verkeerd besteed. In tegenstelling tot voorgaande jaren werd er praktisch geen reclame gemaakt voor de TT. Dit geld werd besteed aan de presentatie van de toekomstplannen voor het circuit. De grootse presentatie hiervan op een ochtend in april 1996 kostte ruim 200.000 gulden, maar leverde niet de gehoopte miljoenen van de overheid op."
De TT zou zichzelf wel verkopen, was het idee bij het bestuur. Niet dus. Een jaar later wordt er extra geld uitgetrokken om te bezoekers terug te lokken naar de taluds en tribunes. Maar met 93.000 betalende bezoekers blijkt dat vaste bezoekers die de TT eenmaal niet hebben bezocht, maar moeilijk terug te winnen zijn. De zwakke prestaties van Nederlandse coureurs in die tijd zal daarbij ook niet hebben geholpen.
(Tekst gaat verder onder de foto)
TT Assen 1990
Een recordaantal toeschouwers ziet in 1990 Wilco Zeelenberg naar het podium rijden © Soenar Chamid sportfotografie

Eindelijk weer volle bak

In de jaren daarna blijft er veel groen te zien op de taluds met toeschouwersaantallen tussen de 85.000 en 95.000. Dat verandert in 2006. Niet doordat er meer publiek komt, maar omdat de Noordlus wordt ingekort. Daardoor is er nog ruimte voor zo'n 105.000 toeschouwers. Maar een volle bak, daar moet het circuit nog tien jaar op wachten.
In 2016 hangt TT-voorzitter Arjan Bos trots het bordje uitverkocht op. Daarmee lijkt een nieuwe trend gezet. In 2017, 2018 en 2019 is de TT opnieuw uitverkocht. Maar of dat na corona nog zo is, dat is volgens Braakman afwachten. "In het verleden is gebleken dat toeschouwers moeilijk terug te winnen zijn."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.