Geschiedenisfanaten op motor achter verhaal van Koloniën van Weldadigheid aan

Motortocht
Motorrijders bij de laatste rustplaats van Johannes van den Bosch © RTV Drenthe
Vier van de zeven Koloniën van Weldadigheid krijgen deze maand zeer waarschijnlijk de Unesco Werelderfgoed-status. Maar ook in de andere drie Koloniën - en ver daarbuiten - blijft het verhaal levend.
Door de kaarsrechte lanen van Willemsoord, net over de provinciegrens met Overijssel, komt de ene na de andere motor aan bij Eethuys De Steen. Binnen hangt het portret van generaal Johannes van den Bosch, de man die van Willemsoord een vrije kolonie maakte, waar paupers uit de rest van het land konden werken aan een toekomst.

Thema

Nog steeds waart de geest van Van den Bosch rond in het dorp. Wie wil kan in De Steen ontvangen worden door de generaal via een virtual reality-tour. "Eethuys De Steen is de voormalige woning van de directeur van de fabriek van kolonie III Willemsoord", zegt eigenaar Arjan Stroeve.
Jarenlang was het een dorpscafé, maar bij de verbouwing tot eetcafé kreeg de geschiedenis van het gebied een prominent plekje. Stroeve: "Ik ben erg begaan met de geschiedenis. Dus ik dacht: we toveren het restaurant om tot een thematisch restaurant. Het thema is de Maatschappij van Weldadigheid geworden."

Vier van de zeven

Toch is Willemsoord geen kandidaat meer voor het predicaat Unesco Werelderfgoed. Net als Ommerschans en het Vlaamse Merksplas vielen de gebieden buiten de boot. De adviescommissie van de Unesco stuurde de aanvragers in 2018 met huiswerk terug. Er werden harde noten gekraakt en de voordracht werd opnieuw ingediend met alleen nog Frederiksoord, Wilhelminaoord, Veenhuizen en het Vlaamse Wortel.
Stroeve hoeft met zijn eetcafé niet te vrezen dat zijn themarestaurant in Willemsoord links blijft liggen. Integendeel, op marketinggebied blijven de Koloniën van Weldadigheid een zeven-eenheid.
(verhaal gaat verder na de video)
Geschiedenisfanaten op motor achter verhaal van Koloniën van Weldadigheid aan

Sporen in heel Nederland

Weer naar de groep motorrijders die zich begin juli verzamelde bij De Steen voor een bijzonder uitstapje naar Den Haag. Want gezelligheid gaat goed samen met geschiedenis. "Dit zijn allemaal mensen die oprecht zijn geïnteresseerd in de geschiedenis, en we gaan elk jaar op de motor achter onze geschiedenis aan", zegt Stroeve. "Naar Wortel, Merksplas, Den Haag en Maastricht. Als je goed gaat zoeken dan kun je naar elke stad in Nederland toegaan en is er wel wat te vinden over de Maatschappij van Weldadigheid dat de moeite waard is om te bezoeken."
Dat is niet zo gek, want vanuit heel Nederland werden armen en bedelaars naar de Koloniën van Weldadigheid gestuurd. De Maatschappij pleitte een subcommissie van weldadigheid in ieder dorp en iedere stad. Deze moet gezinnen selecteren om naar de Koloniën te sturen en contributies innen om dat mogelijk te maken. In totaal worden er zevenhonderd commissies opgericht, ruim 20.000 Nederlanders zijn donateur.
En ook Johannes van den Bosch liet op veel plaatsen zijn sporen na. De geestelijk vader van de Koloniën van Weldadigheid wordt geboren in het Gelderse Herwijnen, trekt later naar Amsterdam, dient in het leger en voert daarbij troepen aan in Utrecht. Ook aan de andere kant van zeeën en oceanen is hij actief: hij wordt geposteerd in Nederlands-Indië, Suriname en de Antillen en hij zit in krijgsgevangenschap in Engeland.
Uiteindelijk overlijdt hij in 1844 op zijn landgoed Boschlust bij Den Haag. Hij wordt in Den Haag begraven.

Betovergrootvader

De geschiedenisliefhebbers rijden naar die laatste rustplaats van Van den Bosch toe. In Den Haag ontmoeten ze graaf Otto van den Bosch, een directe nazaat van de man om wie de route begon. Of Willemsoord nou wel of niet Unesco Werelderfgoed wordt, maakt Stroeve weinig uit. "Het zal een enorme invloed hebben op de hele omgeving", denkt hij. "De hele wereld hoort er van. Ze zien Frederiksoord en denken: dat ken ik niet, ik ga eens kijken."
Voor de graaf, die de titel via erving heeft ontvangen, is het belangrijk dat het gedachtengoed van zijn voorvader via de werelderfgoedstatus bewaard blijft. "Is het terecht dat de Koloniën een Unesco Werelderfgoed krijgen?", vraagt Stroeve hem. "Persoonlijk zeg ik ja, er zijn veel mensen die er misschien andere gedachten over hebben. Ik ben erg blij, ik vind het erg eervol dat een betovergrootvader van mij dat heeft opgezet. Het leeft in de familie."
TV Drenthe zendt deze week iedere avond een reportage uit over de Koloniën van Weldadigheid in het programma Drenthe Nu. Inwoners, betrokkenen, buitenstaanders en kenners van Johannes van den Bosch vertellen over het pad naar de werelderfgoedstatus en leggen uit wie Johannes van den Bosch was en wat zijn ideeën waren.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.