Reacties op Unesco-status Koloniën: 'Wat een opluchting'

Unesco
Eindelijk is het zover: burgemeester Klaas Smid (links) en gedeputeerde Cees Bijl kunnen ook in Veenhuizen de vlag hijsen © Provincie Drenthe
Blijdschap en opluchting in Frederiksoord, Wilhelminaoord, Veenhuizen en het Vlaamse Wortel. De Koloniën van Weldadigheid in die plaatsen worden bijgeschreven op de lijst met Unesco Werelderfgoed.
"Ik ben heel blij en trots dat het gelukt is", zegt Drents gedeputeerde Cees Bijl in een eerste reactie. Hij is voorzitter van de stuurgroep die de Koloniën van Weldadigheid voordroeg bij de Unesco. "Het is een memorabel moment. De doorzetters hebben gewonnen." Daarmee doelt Bijl op de lange weg naar de inschrijving door Unesco.
In 2003 ontstond het idee voor het aanvragen van de status, in 2018 moest dat gebeuren. Dat lukte toen niet. De rebound in 2020 ging vanwege corona niet door, maar ruim 200 jaar nadat Johannes van den Bosch aan zijn idealen begon te werken in Drenthe is nu internationaal erkend hoe bijzonder de gebieden zijn.

Burgemeester Rikus Jager: 'In de geschiedenis zit ook de toekomst'

'Een opluchting, een verademing', noemt burgemeester Rikus Jager van Westerveld het besluit van de Unesco. Hoewel hij redelijk ontspannen was omdat er een positief advies lag, was de bevestiging vanuit China zeer welkom. "Dan gaat er heel veel door je heen en moet je terugdenken aan het begin en nu, eindelijk het einde 18 jaar later."
Het einde van het nominatietraject, want de bijschrijving op de Werelderfgoed-lijst is tegelijkertijd een begin. "Ik denk dat we eerst even gaan feesten met elkaar, maar dat we tegelijkertijd ook goede afspraken moeten maken", doelt Jager op koloniën buiten zijn gemeente. "De laatste jaren werd de band alleen maar sterker, want je ging voor dat ene gezamenlijke doel. Laten we vooral dat ene doel en dat perspectief op de toekomst voor ogen houden. Dan ligt er een gouden toekomst."
De burgemeester hoopt dat er lessen getrokken worden uit het verleden. "Dit gebied heeft een geschiedenis, in die geschiedenis zit ook de toekomst: hoe kunnen we ervoor zorgen dat het socialezekerheidsstelsel ook de komende 200 jaar zodanig overeind gehouden wordt zodat de zwakken in de samenleving beschermd worden en een kans krijgen?"
Burgemeester Rikus Jager is blij

Uitgebreide reactie Cees Bijl

Met zijn pensioen in zicht haalde gedeputeerde Cees Bijl als voorzitter van de stuurgroep de Unesco-status binnen voor de Koloniën van Weldadigheid. "Ik ben blij dat het gelukt is. Het is ooit begonnen bij Hans van der Laan (toen burgemeester van Noordenveld, nam het initiatief om de Unesco-status te krijgen) en nu 18 jaar later is het binnen. Voor Drenthe is dit fantastisch."
De ervaren bestuurder noemt het hele nominatie proces 'heel bijzonder'. "Ik kwam er vijf jaar geleden redelijk blanco in", zegt hij. "Maar het is bijzonder hoe de samenwerking is gegaan met alle overheden. Je ziet de verschillende bestuursstijlen in bijvoorbeeld België. We zijn een soort familie geworden. Het is nu zaak om die band te gebruiken en dit wat we nu hebben neergezet uit te bouwen."
Vier van de zeven koloniën krijgen de status: Frederiksoord, Wilhelminaoord, Veenhuizen en Wortel. Komen de anderen daar later nog bij? "Dat zou fantastisch zijn", zegt Bijl. Maar hoop dat alle zeven het gaan halen heeft hij niet. De grootste kans is er voor Merksplas. "Die zit er het meest dichtbij, daar wordt heel veel opgeknapt." Voor Ommerschans en Willemsoord ziet de gedeputeerde minder kansen. "In Willemsoord zie je dat er wegen en een spoorlijn dwars door het gebied zijn aangelegd. Ik denk niet dat ze die gaan weghalen."
Desondanks blijft Bijl benoemen dat de koloniën bij elkaar horen. "We blijven de drie anderen meenemen. Het is een systeem dat Van den Bosch heeft opgezet. En vergeet niet dat we met de zeven koloniën het European Heritage Label hebben."
(verhaal gaat verder onder de foto)
Unesco
Cees Bijl en Rikus Jager hijsen de vlag van de Unesco in Frederiksoord © Provincie Drenthe

Minne Wiersma: 'Wat een ontlading'

"Het is eigenlijk moeilijk onder woorden te brengen, het was zo spannend", zegt een trotse directeur van de Maatschappij van Weldadigheid Minne Wiersma. "De vraag was, komen we nog aan bod?"
Dat kwamen de Koloniën van Weldadigheid en omdat niemand in de vergadering bezwaren had, viel een paar minuten later de allesbeslissende hamerslag. "Het voelt alsof we een voetbalwedstrijd hebben gewonnen in de allerlaatste seconde van de wedstrijd. Wat een ontlading!"
Wiersma voorzag vooraf al weinig problemen, nadat eerder het belangrijkste adviesorgaan Icomos al positief had geadviseerd. "Twee zaken waren van groot belang: het unieke sociale maatschappelijke experiment vond men aan de ene kant heel Unesco-waardig. En aan de andere kant de gaafheid in het landschap van vier koloniën."
Directeur Maatschappij van Weldadigheid enthousiast over toekenning Unesco-status

Boris van der Ham: 'Voelt als goud'

De voorzitter van Stichting Werelderfgoed.nl, Boris van der Ham, beleeft een droomdag. Naast de Koloniën werd vandaag de Hollandse Waterlinie door de Unesco erkent, als uitbreiding van de Stelling van Amsterdam. "Ik ben ontzettend trots. Dit voelt als twee keer goud. Op de Olympische Spelen blijft het uit, maar hier halen we het keihard binnen."
Van der Ham noemt de Koloniën 'ongelofelijk interessant'. Het andere Unesco Werelderfgoed in Nederland gaat vooral over water en design. "De Koloniën van Weldadigheid vertellen een ander verhaal over Nederland", weet hij. De status is dan ook meer dan verdiend, vindt Van der Ham.
"Het is totaal terecht, dit hoort bij het verhaal van de wereld. Het is een van de ruim duizend verhalen die bewaard moeten worden omdat ze iets over de mens vertellen. De Koloniën van Weldadigheid bestaat uit tastbare overblijfselen van een bijzonder verhaal. Een verhaal waarin wij vertellen hoe we proberen mens te zijn. Het is nu een feit dat dit verhaal net zo uniek is als bijvoorbeeld de piramides in Egypte."
Van der Ham wijst erop dat nu van belang is het erfgoed goed te beschermen, zodat toekomstige generaties er ook van kunnen genieten en er van leren. 'Een grote opdracht' noemt hij het. "Die Unesco-status is niet zomaar een symbooltje, je moet er hard voor werken. In de Koloniën kun je het verhaal van de sociale zekerheid uitleggen. Je kunt daar over leren uit boeken, maar je kunt ook de Koloniën bezoeken", geeft hij een reden waarom het conserveren belangrijk is.

Burgemeester Klaas Smid: 'Kroon op het werk'

"Dit voelt goed", zegt burgemeester Klaas Smid van Noordenveld. "Zoals Cees Bijl eerder al aangaf: het was als fietsen in de gele trui in de laatste etappe op de Champs-Élysées, we moesten alleen nog finishen. Dat is nu gelukt."
Smid zat in Veenhuizen in hotel Bitter en Zoet te kijken naar de vergadering in China. "Het was nog even spannend. Ik ben blij dat de voorzitter besloot de principiële discussie voor ons af te breken, waardoor wij nog aan de beurt kwamen."
"Dit is de kroon op het werk. Er is de afgelopen jaren zoveel goed werk verricht", zegt Smid. De Unesco-status zorgt ook voor nieuwe verplichtingen. "We blijven als zeven Koloniën samenwerken, we werken aan een marketingplan om de Koloniën echt op de kaart te zetten. Het behoort nu tot een van de unieke gebieden op de wereld. We gaan dat verhaal van het landschap en die bijzondere geschiedenis vertellen. Het gaat over thema's die nog steeds relevant zijn."

Vlaamse minister: 'Inspanningen beloond'

Een trotse minister, zo voelt Matthias Diependaele zich, de Vlaams minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed.
"Wortel-Kolonie is een toonbeeld van de integratie tussen natuur en cultuur. Samenwerkingen en een gedeelde visie hebben gezorgd voor een prachtig stuk erfgoed dat voortaan ook wereldwijd erkenning geniet. Het beloont ons niet alleen voor de geleverde inspanningen. Het zet ons er ook toe aan om de zorg voor en de bescherming van dergelijke uitzonderlijke landschappen te blijven ondersteunen."
Vlaamse minister Diependaele reageert op Unesco-status Koloniën

Meer reacties uit Vlaanderen

Vanuit Vlaanderen stromen meer reacties binnen. Kathleen Helsen, is co-voorzitter van Kempens Landschap waar Wortel onder valt en gedeputeerde van de provincie Antwerpen: "Wat een ongelofelijk nieuws. We zijn enorm vereerd dat Wortel-Kolonie, samen met drie Nederlandse Koloniën, erkend is als uniek Werelderfgoed."
Lieven van Gils, bekend als sportjournalist en presentator bij de VRT, is ambassadeur van de Koloniën en al sinds 2012 betrokken bij het project. "Mijn roots liggen in Hoogstraten. Wortel-Kolonie was mijn achter- en speeltuin. Toen de Koloniën in verval kwamen, brak mijn hart. Kempens Landschap bracht hier echter verandering in. Ik aarzelde dan ook geen moment toen ze me vroegen om Koloniën-ambassadeur te worden. De inschrijving op de UNESCO-Werelderfgoed zorgt dat 'de wereld' de Koloniën in het vizier krijgt! Hoe geweldig is dat niet?!"
Unesco Werelderfgoedstatus toegekend
Feest in Frederiksoord, de Koloniën van Weldadigheid zijn Unesco Werelderfgoed © RTV Drenthe / Josien Feitsma

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.