Eindelijk Unesco Werelderfgoed in Drenthe, wat zit er nog in het vat?

Volgens provinciaal historicus Michiel Gerding is de kans niet zo groot. Gerding was degene die in 2003 de eerste was die opperde om te proberen de Koloniën op de Unesco-lijst te krijgen. "Ik heb ooit dat zaadje gepland en dit is er met veel hangen en wurgen uit voortgekomen", zegt hij tevreden.

"Regelmatig ben ik voor gek versleten, dus het is wel mooi dat het nu voor elkaar is." Vanaf het begin af aan adviseerde Gerding om op het verhaal van Van den Bosch in te zetten en samen te werken met de Belgen. "Het gaat meer om het verhaal, om de gedachte. Dat krijgt dan een fysieke manifestatie in Veenhuizen en Frederiksoord. Maar het meest bijzondere blijft het idee."

"We hebben nu Unesco Werelderfgoed aan de westkant in Drenthe, maar we moeten niet vergeten dat in de oostkant de Hondsrug ligt, dat is een Unesco Geopark. Dus aan beide kanten zijn we wat dat betreft mooi gedekt." Als Gerding dan toch een plek moet noemen die ook bijzonder genoeg is, wijst hij naar voormalig Kamp Westerbork. "Het is ongelofelijk belangrijk dat dat verhaal verteld blijft worden. Maar daar gebeurt al ontzettend veel, dus je hoeft er ook niet zoveel aan toe te voegen."

Net over de provinciegrens ziet Gerding betere kansen. "De geschiedenis van het veen is heel bijzonder. Als je kijkt naar de Weerribben-Wieden, dat is ook zo'n soort landschap dat Unesco-waardig is. Misschien moeten ze dat in Overijssel maar een keer oppikken." In Drenthe noemt Gerding de hunebedden. "Die zijn voor Nederland heel bijzonder, maar internationaal zie je meer van dit soort bouwwerken." Niet uniek genoeg dus, en dat is nou net wel een eis van de Unesco. De Drentse Boermarken ziet Gerding ook als verhaal dat breder vertelt kan worden. "Dat is overigens al immaterieel erfgoed."

In Drenthe lijkt het enthousiasme voor een nieuw nominatieproces voorlopig niet erg groot. Gedeputeerde Cees Bijl, de afgelopen jaren de voorzitter van de stuurgroep die de nominatie indiende, genoot van het hele proces van de Koloniën van Weldadigheid. "Laten we daar eerst op verder bouwen."

Ook die andere man die aan de wieg van het Drentse Werelderfgoed stond, acht de kans klein dat er meer Drents erfgoed bij komt op de Unesco-lijst. Hans van der Laan maakte vanaf 2003 werk van de tip van Gerding om Veenhuizen een opkikker te geven via de erfgoedstatus. Dat het achttien jaar zou duren voor het traject volbracht zou worden, had hij niet verwacht.

"Het ging toen anders dan nu. Als je de Beemster ziet eind vorige eeuw (in 1999 ingeschreven, red.), dat nominatiedossier is opgesteld door een Rijksambtenaar aan een bureau. Dat is niet te vergelijken met het hele dossier met onderbouwingen dat nu is ingeleverd. De eisen zijn behoorlijk aangescherpt."

Raadt Van der Laan het opstellen van een nominatiedossier aan? "Als er voldoende motieven voor een nominatie zijn, kan ik het echt aanbevelen", zegt hij. "Ik vond het nodig om aandacht te generen voor Veenhuizen. Het opstellen van documenten is gewoon professioneel werk." De burgemeester genoot meer van de impact die het had in het dorp. "Veenhuizen was echt in verval. Sommigen hadden de hoop verloren dat het nog goed zou komen. Maar het leefde weer op. Iedere dag, iedere maand, ieder jaar werden er dingen vernieuwd. Het museum en Bitter en Zoet kwam er, waardoor het dorp er weer beter ging uitzien."

Nu Unesco gisteren de Koloniën van Weldadigheid de Werelderfgoed-status heeft gegeven, blijkt dat Van der Laan jaren geleden de goede weg is ingeslagen. Waar in Drenthe kan dat nog meer? "Ik zie het niet zo snel nog een keer gebeuren. Het moet uniek zijn in de wereld, zowel de geschiedenis als de bebouwde omgeving moeten het laten zien. Het wordt heel lastig." Als hij er dan toch iets moet noemen wijst hij naar de Hondsrug. "Dat is al een Unesco Geopark, maar Unesco Werelderfgoed is toch wat anders."