Kleinkinderen lopen vrouwenmars opnieuw: 'Ze dacht toen dat ze gefusilleerd zou worden'

Honderdzestien vrouwen wandelden vanochtend vanuit Herinneringscentrum Kamp Westerbork naar het Groningse Grijpskerk. De mars is een ode aan de 116 kampvrouwen die 76 jaar geleden, met zicht op bevrijding, verschrikkelijke ontberingen moesten doorstaan.
De vrouwen waren politiek gevangenen. "Niet dat ze iets met de politiek hadden", legt Guido Abuys van het Herinneringscentrum uit. "Ze werkten mee in het verzet. Ze waren koerierster of ze hadden bijvoorbeeld onderduikers verstopt." Aangekomen in het kamp kregen de vrouwen opvallende overalls aan; blauw met een rood cijfer op de rug. "Oorspronkelijk waren het de uniformen van Joodse strafgevangenen" Het cijfer stond ook op witte band, die om de linkerarm gedragen diende te worden. Het zou 'ten dode opgeschreven' betekenen.

Ver van bevrijding

In die kleding worden de 116 vrouwen, in de nacht van 11 op 12 april, gesommeerd het kamp te verlaten. Niet in vrijheid, maar omringd door Duitse bewakers. Richting Groningen moeten ze, verder weg van de geallieerden. Alleen 's nachts wordt er gelopen. De groep bestaat uit vrouwen van alle rangen en standen: jong, oud en een enkeling hoogzwanger. "En dat terwijl de Canadezen tien kilometer verderop waren. Enkele uren na het nachtelijk vertrek van de vrouwen bevrijdden ze het kamp", zegt Peter Velthuis. Velthuis is organisator van de 'Vrouwenmars'.
Bij de groep van 116 vrouwen zit Willempje Burger-Boeve. Haar kleindochters Willie Mulderij, Petra Stekhoven en Wilma Stoelinga lopen vandaag, als een ode aan hun grootmoeder, de vrouwenmars. "Van familieverhalen weten we dat oma één van de vrouwen was die van Kamp Westerbork naar Groningen liep. Zij wist niet beter dat ze uiteindelijk gefusilleerd zou worden", vertelt Stoelinga.

Dood of vrijheid tegemoet

Na drie dagen lopen, voornamelijk 's nachts, komen de vrouwen zaterdagmorgen aan in Grijpskerk. Uitgehongerd, vermoeid en angstig. Worden ze allemaal doodgeschoten? Maar op dat moment keert hun lot: "De bewakers vertrekken. De vrouwen zijn vrij! Ze kunnen naar huis", vertelt Abuys.
Weinig heeft Willempje Burger gesproken over deze vrouwenmars. Dat kleindochter Stoelinga nu dezelfde voettocht maakt is heel indrukwekkend: "Wij herinneren onze oma als een lieve en warme vrouw. Ze is niet verbitterd geraakt door wat ze hier heeft meegemaakt. Want dat is best heel veel geweest."
De vrouwenmars wordt alleen vandaag gelopen maar Velthuis hoopt dat we deze periode in de geschiedenis van Kamp Westerbork niet vergeten. "Niemand heeft ooit van de vrouwenmars gehoord. De oorlog gaat niet alleen om mannen, om soldaten. Deze vrouwen speelden een hele belangrijke rol bij de bevrijding van Nederland. Dat mogen we nooit vergeten."
Kleinkinderen lopen vrouwenmars opnieuw

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.