Eén 'blok op links'? De victorie begon in Peize

Piet Beuker
Piet Beuker © Collectie familie Beuker
Tijdens deze ellenlange kabinetsformatie wordt in Den Haag gezocht naar samenwerking op links door de PvdA en Groen Links. Wat het wordt? Wie zal het zeggen. Het deed Wim Ensing uit Elim denken aan de 'eenheid van actie', zoals die in de jaren 30 in Peize speelde.
Ensing, historicus en voormalig geschiedenisleraar, vertelt in het Radio Drenthe-programma Drenthe Toen dat er weer eens niets nieuws onder de zon is: "In bijna elk decennium komt het voor dat er strijd gevoerd wordt - meestal vanuit de wat extremere linkerhoek - om samen op links één vuist te kunnen maken. Piet Beuker, fanatiek communist en lid van de CPN (Communistische Partij van Nederland), is de man die zich in Peize sterk maakte voor zo'n vuist.
(Tekst gaat verder onder de foto)
Wim Ensing met zijn boek
Wim Ensing met zijn boek © Margriet Benak/RTV Drenthe

Eenheid van actie en reuring in de gemeenteraad

"In de jaren 30 van de vorige eeuw waren er stemmen om de SDAP (voorloper van de PvdA) en de CPN samen te laten optrekken. Piet Beuker en zijn echtgenote Tinie waren voor de oorlog zeer activistisch. Waar Beuker zich onder meer voor inspande was de zogeheten 'eenheid van actie', om daarmee sterker te staan tegenover de Colijns (ARP-minister-president) en de Römelinghs (toenmalige burgemeester van Peize) van hun wereld", aldus Ensing.
Ensing, expert op het gebied van communisme in Drenthe, vervolgt: "In 1935 kwam Piet in de Peizer gemeenteraad, hij zorgde daar vanaf dag één voor behoorlijk wat reuring. Piet wilde een oud ideaal realiseren: samenwerking tussen SDAP en CPN. Na de verkiezing voor de wethouders claimde Beuker dat hij die eenheid van actie in Peize geregeld had."

Beuker, Volksfront en republikeinen

"Die eenheid bestond uit één wethouder namens de SDAP en een andere wethouder van de Plattelandspartij met steun van SDAP en CPN. Presto: eenheid van actie. Zo heel vreemd was het niet, in Frankrijk had je het volksfront van meerdere linkse partijen, en in Spanje vochten de linkse partijen gezamenlijk tegen Franco. Maar toen de landelijke leiding - en SDAP-leider Vorrink - ervan hoorden ging het mis. Als er iets was dat ze niet wilden was het samengaan met de CPN. Grote consternatie dus. Vorrink kwam op hoge poten meerdere keren naar Peize en stelde de SDAP'rs een ultimatum, bijna met het mes op de keel."
(Tekst gaat verder onder de foto)
Congres van de CPN, Amsterdam, 1935
CPN-congres, Amsterdam, 1935, Piet en Tinie Beuker rechts op de foto © Overgenomen uit Jeroen de Vries e.a. Tot de strijd ons geschaard. Amsterdam 1977, p. 84 85.
"Voor Beuker was het echter een droom die - bijna - uitkwam. Hij mocht zelfs op het landelijke partijcongres later dat jaar komen uitleggen waarom de victorie begon in Peize. En dat heel Nederland en heel Europa Peize nu als voorbeeld konden stellen. Uiteindelijk kwam er niets van terecht. En het gelijkstellen van de Peizer gemeentepolitiek met het volksfront in Frankrijk en de republikeinen in Spanje was misschien ook iets wel iets te veel eer voor de droom van Piet Beuker", besluit Ensing.
Het hele gesprek met Wim Ensing is vandaag te horen in Drenthe Toen, op Radio Drenthe van 12.00 uur tot 14.00 uur en daarna via uitzending gemist.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.