Geen sprake van onrechtmatige staatssteun aan MeppelEnergie

De gemeente liet onderzoek doen naar de gang van zaken, nadat er twijfels waren over de rechtmatigheid van een aantal gemeentelijke besluiten en steunmaatregelen in het verleden.

MeppelEnergie is een regionale energieleverancier. Ze is het energiebedrijf voor de nieuwbouwwijk Nieuwveense Landen. Daar is geen aardgasnet. Huizen zijn aangesloten op het warmtenet van MeppelEnergie. En dat net loopt vanuit de inmiddels veelbesproken biomassacentrale, die in de wijk staat. Inwoners in de buurt klagen over geluidsoverlast, stankoverlast én rookoverlast. Maar het gaat nu niet over de biomassacentrale.

Financieel gaat het niet goed met MeppelEnergie. Oorspronkelijk was de gedachte dat MeppelEnergie wel een financieel gezonde energieleverancier was. Dat is niet uitgekomen. In maart trok wethouder Jaap van der Haar al aan de bel. De huidige financiële situatie is niet toekomstbestendig. De reden zit onder meer in de biomassacentrale. Die is erg duur in gebruik.

Toen de gemeenteraad in 2011 akkoord ging met de oprichting van MeppelEnergie, heeft de raad ook geld ter beschikbaar aan gesteld via aandelenkapitaal, een lening en een subsidie. Die laatste twee wilde de gemeenteraad alleen geven als de Europese Commissie ermee akkoord ging. En dat ging die, maar voor de helft. De Europese Commissie beoordeelde alleen de subsidie van de raad, niet de lening. Dus ontstonden er bij de gemeente Meppel twijfels over de rechtmatigheid.

Het gaat om een lening van 425.000 euro. Of om helemaal correct te zijn, een achtergestelde lening. Dat betekent dat mocht er een faillissement komen, dan is de gemeente als schuldeiser de laatste schuldeiser. De vraag die hier gesteld moet worden, is of dit valt onder staatssteun. Als een overheid een subsidie of lening wil geven aan een bedrijf, moet onderzocht worden of het staatssteun is. Als dat het geval is, is de overheid verplicht dit te melden bij de Europese Commissie, die het gaat toetsen. Deze lening is niet gemeld bij de Europese Commissie.

Dat er niets mis is met die lening. De lening wordt niet geschaard onder staatssteun. En dat komt omdat Rendo precies dezelfde lening is aangegaan. De gemeente is samen met netbeheerder Rendo aandeelhouder van MeppelEnergie. De lening valt hierdoor onder de noemer 'marktconform' en dan is het geen staatssteun. Dus hoefde die lening niet door de Europese Commissie beoordeeld te worden.

Een subsidie van een gemeente is namelijk niet altijd staatssteun. Een lokale subsidie voor het zwembad is dat bijvoorbeeld ook niet.

Nou nee, niet helemaal. De onderzoekers stuitten wel op iets anders. Dat het geen staatssteun is, is de conclusie nu achteraf. Dat is vooraf helemaal niet getoetst. Deze toets had uitgevoerd moeten worden, voordat de procedure bij Europa werd begonnen, rond 2011 dus. De conclusie van deze toets had vervolgens gecommuniceerd moeten worden aan de gemeenteraad. De informatievoorziening aan de gemeenteraad is hiermee tekort geschoten, is de conclusie.

De gemeenteraad is inderdaad niet ingelicht over de conclusie van het onderzoek, maar ook niet van het ontbreken van deze toets. Het onderzoeksbureau heeft niet geconstateerd dat er sprake was van opzet of onwil bij het niet inlichten van de gemeenteraad. Het werd simpelweg over het hoofd gezien om terug te koppelen naar de raad.

"Het college is blij dat er onafhankelijk onderzoek heeft plaatsgevonden en dat daarmee duidelijkheid is ontstaan over de rechtmatigheid van het handelen van de gemeente in het verleden. De conclusie dat de informatievoorziening naar de raad op enig moment tekort heeft geschoten, betreuren wij en nemen we zeer serieus. De resultaten en conclusies van dit onderzoek zullen we evalueren om een dergelijke situatie in de toekomst te kunnen voorkomen", schrijft de gemeente in een reactie.

Dit verandert niets aan de financiële situatie aan MeppelEnergie. Al geruime tijd worden er gesprekken gevoerd om een faillissement te voorkomen. Dit rapport geeft volgens de gemeente extra inzicht en juridische onderbouwing die ze heeft voor mogelijke oplossingen. Een ding staat in ieder geval vast, verzekert wethouder Jaap van der Haar: De levering van warmte aan aangesloten huishoudens blijft 100 procent gegarandeerd.