Dunner regeerakkoord Rutte IV: Wat staat er in voor Drenthe?

Het coalitieakkoord wordt overhandigd
Het coalitieakkoord wordt overhandigd © ANP
Na 271 dagen onderhandelen is er een eind gekomen aan de langste kabinetsformatie van na de Tweede Wereldoorlog. Het regeerakkoord is er. Het woord Drenthe komt niet voor in het relatief korte regeerakkoord. We proberen toch alvast een beetje een vertaling te maken van de zaken die Drenthe mogelijk gaan raken.
Als je het regeerakkoord in een notendop en in steekwoorden samen moet vatten:
- Tegengaan van klimaatverandering
- Aanpak van de stikstofcrisis
- Bouwen van nieuwe betaalbare woningen
- Verbeteringen in de gezondheidszorg
- Investeringen in onze veiligheid
- Vergroten van de kansengelijkheid en het tegengaan van discriminatie
- Verbeteren van de bestaanszekerheid via het aanpakken van onevenwichtigheden op de arbeidsmarkt en het tegengaan van armoede en schulden
- Gericht verlagen van belastingen en het investeren in onderwijs en innovatie en een goed vestigingsklimaat voor ondernemers en bedrijven.
Het moeizame ei van Rutte IV is gelegd.
Verslaggever Serge Vinkenvleugel legt uit wat het regeerakkoord inhoudt voor Drenthe, lees onder de video een uitgebreide uitleg:
Dun regeerakkoord Rutte IV: Wat staat er in voor Drenthe?

Klimaat en kerncentrales

Om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te zijn, scherpt het nieuwe kabinet het doel voor 2030 aan tot tenminste 55 procent, liefst 60 procent, CO2-reductie. In 2035 moet de reductie 70 procent zijn en in 2040 moet dit gestegen zijn naar 80 procent.
Rekeningrijden (betalen naar gebruik van de auto) en twee nieuwe kerncentrales zijn voor het kabinet deel van de oplossing. In Drenthe rijden we relatief veel kilometers dus rekeningrijden gaat Drenten waarschijnlijk in de portemonnee raken.
Er moet meer windenergie worden opgewekt op zee, meer zonne-energie op daken. Ook moet er meer aardwarmte, groengas en aquathermie komen in wat Rutte IV de 'energiemix' noemt. De afbouw van de gaswinning in Groningen gaat door.
Ook komen er afstandsnormen voor windmolens op land. Daar hebben ze in de Veenkoloniën nu niets meer aan. Andere grootschalige wind op land-projecten zitten er op dit moment niet in de hoofden van de politici in het provinciehuis.
Het kabinet wil massaal inzetten op woning-isolatie. Want isolatie is minder energieverbruik. Woningen met slechte isolatie mogen op termijn niet meer worden verhuurd, dit om verhuurders te stimuleren de woningen te verbeteren. Hier liggen kansen voor Drentse woningcoöperaties met een verouderd woningbestand.

Landbouw en natuur

We moeten in ons land gewoon kunnen blijven boeren, zo schrijft het kabinet. Maar de maatregelen om stikstof te verminderen zullen "samen moeten gaan met het aanpakken van de waterkwaliteit, bodem, het klimaat en biodiversiteit. Zo'n aanpak zal leiden tot grote aanpassingen in het landelijk gebied", zo voorspelt het kabinet.
De vier partijen willen een transitie naar kringlooplandbouw op het terrein van voer, mest, bodem, pacht, dierenwelzijn en daarbij behorende innovaties. Met inzet van reststromen in veevoer, vervanging van kunstmest door organische mest en een grondgebonden melkveehouderij moeten kringlopen worden gesloten.
De invloed van de boeren op de prijs van hun producten in de supermarkt moet omhoog. Supermarkten moeten meer informatie gaan geven hoe het assortiment diervriendelijker wordt gemaakt. En er komt een speciaal etiket voor Nederlandse en lokale producten.
Een nieuw fonds waar tot 2035 25 miljard euro in zal worden gestopt, moet het landelijk gebied een impuls geven. De provincies worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de maatregelen en het maken van oplossingen.
Ook komt er onderzoek naar de effecten van bestrijdingsmiddelen in de landbouw bij zowel boeren als omwonenden. Meer dan deze zin over gewasbeschermingsmiddelen staat niet in het regeerakkoord, maar het zal een houvast zijn voor tegenstanders van de bollen- en lelieteelt in Drenthe.
De tuinbouw zal van het aardgas af moeten en kan volgens het regeerakkoord zelfs CO2-positief worden gemaakt. Voor klimaat en stikstof komt er een fonds waar 60 miljard in zit.

Wonen en vervoer

Per jaar moeten 100.000 nieuwe woningen bijgebouwd worden, minstens twee derde van die woningen moeten betaalbare huurwoningen en koopwoningen tot aan de grens van de Nationale Hypotheekgarantie zijn.
De door woningbouwcoöperaties verguisde verhuudersheffing (belasting op sociale huurwoningen) wordt afgeschaft. Daar zullen de Drentse woningbouwcoöperaties blij mee zijn. Het nieuwe kabinet wil prestatieafspraken maken over het geld dat daardoor vrij komt zodat het gebruikt wordt voor de bouw van flexwoningen, betaalbare huurwoningen, woningen voor starters, renovatie, verduurzaming en voor de leefbaarheid van wijken. Waar nodig krijgen corporaties projectsteun.
In het regeerakkoord wordt voorzichtig een woord gerept over het Deltaplan voor het Noorden. De drie noordelijke provincies en Flevoland hebben het kabinet bouwstenen aangeboden: 320.000 woningen bouwen voor overloop en vestiging vanuit de drukke Randstad, in ruil voor de Lelylijn, Nedersaksenlijn en harder rijden op de bestaande spoorlijnen van Groningen/Leeuwarden naar de Randstad.
Maar de formulering van het nieuwe kabinet is uitermate voorzichtig, met voorwaarden zonder jaartallen. En alleen de Lelylijn wordt concreet genoemd. "We reserveren middelen om op termijn met medefinanciering vanuit de regio en uit Europese fondsen de Lelylijn te kunnen aanleggen. De komende periode werken we uit hoe de Lelylijn, in het kader van het Deltaplan voor het Noorden, kan bijdragen aan versterking van de economie van het Noorden, de ontsluiting van nieuw te ontwikkelen woningbouwgebieden en betere internationale treinverbindingen met het noorden van Duitsland." Weinig concreet dus nog.
De Drentse gedeputeerde Nelleke Vedelaar is niet zo somber over de Lelylijn. Ze hoopt op een goede samenwerking met het nieuwe kabinet voor niet alleen het realiseren van de Lelylijn maar ook voor het maken van verdere afspraken over harder rijden op bestaand spoor en de aanleg van de Nedersaksenlijn. Volgens Vedelaar kan de deal woningen voor infra ook helpen andere problemen op te lossen waar het nieuwe kabinet voor staat.
In het regeerakkoord staat ook dat nieuwe woningen vooral gebouwd moeten worden in of bij 14 verstedelijkte gebieden en bij bestaande infrastructuur en knooppunten. Dat klinkt niet echt hoopvol voor de Drentse deal: woningen voor nieuwe infra. Drenthe wordt hierbij niet genoemd, omdat het niet valt onder één van de verstedelijkte gebieden. De gemeente Groningen en Spoorzone Zwolle zijn wel twee van die gebieden.
Er komt 1,25 miljard euro beschikbaar om achterstanden in onderhoud van wegen, spoor en vaarwegen weg te werken. Maar dat bedrag is volgens critici veel te weinig. Een klein zinnetje over investeren voor N-wegen die economische regio's verbinden kan Drenthe misschien helpen bij het maken van de plannen voor de N34 en eventueel N381.

Luchtvaart

Het kabinet wil inzetten op het verminderen van de negatieve effecten van de luchtvaart. Dat willen ze onder andere doen door de vliegticketbelasting te verhogen. Het kabinet wil de Luchtvaartnota 2020-2050 voortzetten. Ook wil het kabinet dat in Nederland ingezet wordt op het vergroenen van kerosine, de brandstof voor vliegtuigen.
In het regeerakkoord wordt Groningen Airport Eelde niet genoemd. GAE heeft eerder al aangegeven voorloper te willen zijn op het gebied van milieuvriendelijk vliegen.

Arbeid en sociale kwesties

Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om laaggeletterdheid aan te pakken. Hoe is niet duidelijk, maar hier liggen kansen voor Zuidoost-Drenthe waar laaggeletterdheid relatief meer voor komt.
En de RegioDeals worden voortgezet. Dat biedt opnieuw kansen voor Drenthe. In de afgelopen kabinetsperiode kwam er al een RegioDeal voor hervorming van de landbouw en één om de sociale en economische welvaart in Zuidoost-Drenthe beter te maken. Die beide programma's lopen overigens nog.
Het minimumloon gaat omhoog. De coalitie wil hiervoor het initiatiefwetsvoorstel omarmen dat PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk heeft geschreven. Daarin werd voorgesorteerd op een bedrag van 10,80 euro voor iedereen, een euro meer dan nu voor een 40-urige werkweek. Rutte IV wil geen indexatie voor de AOW en de bijstand.
Kabinet Rutte IV wil ruim 3 miljard aan extra lastenverlichting. Het geld moet vooral terecht komen bij werkenden, gezinnen en de middeninkomens. Dat kabinet zal miljarden investeren in klimaat, aanpak van de stikstofcrisis, kinderopvang, defensie, woningbouw en onderwijs. Het is nog onduidelijk wie uiteindelijk voor de rekening opdraait.
Waarschijnlijk heeft het tijdens de onderhandelingen het meest geschuurd rond medisch-ethische kwesties, migratie en de toekomst van het Nederlandse drugsbeleid. Over dat laatste is een moeizaam compromis tot stand gekomen. Zo gaat het nieuwe kabinet door met de experimenten voor wietteelt, een D66 wens. Tegelijkertijd wordt veel meer geld geïnvesteerd in de bestrijding van ondermijning, die vaak gerelateerd is aan drugscriminaliteit en maffia. Dat laatste is een speerpunt geweest van het CDA.
Het Rijk heeft nog genoeg vet op de botten om de enorme financiële gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Het nieuwe kabinet houdt 13 miljard in de portemonnee voor onvoorziene zaken de komende tijd. Zoals extra inspanningen voor het klimaat. De staatsschuld mag tijdelijk omhoog, als straks maar weer een daling wordt ingezet.

Defensie

Defensie krijgt de komende kabinetsperiode meer geld, namelijk 10,7 miljard euro. Daarvan sijpelt ongetwijfeld geld door naar de kazernes in Assen en Havelte. Met het extra geld moeten achterstanden in materieel, ICT, voorraden en medische capaciteiten weg worden gewekt. Dit zinnetje is voor Drenthe interessant: "Defensie stoot overbodig vastgoed af en moderniseert en verduurzaamt benodigd vastgoed met oog voor regionale impact." Waarschijnlijk ligt hier zowel een kans als een bedreiging voor Drenthe.

Remkes: had korter gekund en gemoeten

"Het coalitieakkoord is korter dan het vorige uit 2017. Het is geen alomvattend regeerprogramma geworden. Zo moeten oplossingen voor problemen op de arbeidsmarkt en in onderwijs nog verder worden uitgewerkt", zo zegt informateur Remkes. Maar Remkes liet ook doorschemeren dat het wat hem betreft het regeerakkoord nog wel wat korter had gekund.
Volgens informateur Koolmees heeft steeds bij het maken van het regeerakkoord 'haalbaarheid en uitvoerbaarheid' voorop gestaan. Dat klinkt beetje als het VVD-mantra 'haalbaar en betaalbaar.' Problemen als meer arbeidskrachten in het onderwijs en de woningbouw zullen niet op korte termijn opgelost kunnen worden vanwege de krappe arbeidsmarkt zo tempert Koolmees de verwachtingen van inspanningen van Rutte IV op dat gebied.
Om meer leraren voor de klas te krijgen trekt het nieuwe kabinet jaarlijks 800 miljoen uit. Klassen kunnen kleiner of met meer begeleiding op een kans om de werkdruk te verminderen. De basisbeurs voor studenten komt terug.
Remkes vind het tijd voor politieke zelfreflectie in Den Haag over lange formatietermijn. En over de toegenomen politiek scherpere verhoudingen in Den Haag.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.