Het mysterie van Koekange: Willeke Dost al dertig jaar zoek

De vandaag dertig jaar oude zaak van Willeke Dost lijkt misschien ver weg, maar voor een aantal mensen zwerven bovenstaande vragen nog bijna dagelijks rond in hun hoofd.

Koekange, woensdagochtend 15 januari 1992. De pleegvader van Willeke Dost wandelt de slaapkamer in om haar te wekken. Maar haar bed is leeg, wel netjes opgemaakt. Haar bruine Batavus-fiets staat ook niet meer in de schuur.

Pleegvader Piet Mulders raakt niet meteen in paniek, 'ze zal al wel vroeg naar school zijn' vermoedt hij. Pas in de avond, wanneer Willeke ook niet verschijnt bij het avondeten gaan langzaam maar zeker de eerste alarmbellen af.

Het leven van Dost neemt ver voor haar verdwijning al een dramatische wending. Ze is net een jaar oud als haar beide ouders op tweede kerstdag omkomen bij een auto-ongeluk in haar geboortedorp 2e Exloërmond.

Wat volgt is een onrustige zoektocht naar een nieuw thuis voor de kleine Willeke. Ze slingert heen en weer tussen familie, een pleeggezin en komt uiteindelijk terecht in een psychiatrisch centrum voor jeugd.

Op haar tiende komt ze uiteindelijk op de boerderij van de familie Mulders aan de Koekanger Dwarsdijk terecht. Ze woont er met haar pleegouders Piet en Herna en hun zoon Bart. Het is de plek waar ze tot haar verdwijning blijft wonen.

De pleegouders bellen op de avond van Willeke haar verdwijning met de politie. Die behandelt de zaak in eerste instantie als een vrijwillige verdwijning. Ook de familie Mulders geeft meteen aan dat zij vermoedt dat het meisje is weggelopen of met iemand is meegegaan.

Twee dagen na haar verdwijning schakelt de politie de hulp van het publiek in, de tiener is dan nog nergens gezien. Radio Drenthe meldt op vrijdagochtend 17 januari 1992: "Inmiddels zijn door politie alle plaatsen gecontroleerd waar het meisje mogelijk zou kunnen verblijven."

Maar op 23 april 1992 sluit de politie de zaak omdat er geen aanknopingspunten meer zijn om verder te zoeken. In totaal komen er tot dat moment veertig tips binnen. De politie zelf noemt het frustrerend dat er geen enkel resultaat is, ondanks alle energie die erin gestoken is.

Jarenlang lijkt de zaak Willeke Dost op een slapende vulkaan. Af en toe sluimert er hier en daar iets, maar het wachten is op een uitbarsting. Maar hoe meer jaren er verstrijken, hoe ijdeler die hoop wordt.

In 1996 is het wijlen Peter R. de Vries die de zaak nieuw leven inblaast. Crimineel Wim S. uit Geldrop zou volgens een mede-gevangene elf vrouwen hebben vermoord, onder wie ook Willeke Dost en Andrea Luten uit Ruinen.

Maar de politie ziet geen aanleiding om de zaak opnieuw te openen. Later zal blijken dat niet Wim S., maar Henk F. uit Hoogeveen Andrea Luten heeft vermoord.

In 2004 onderzoekt het Landelijk Team Kindermoord de zaak. Ook is er aandacht voor Willeke Dost bij de televisieprogramma's Opsporing Verzocht en TROS Vermist. Justitie looft 20.000 euro uit voor de gouden tip, TROS Vermist doet daar 10.000 euro bij.

Tijdens de uitzending ziet Nederland een verouderingsfoto van Willeke. Zo zou ze er ongeveer uit moeten zien als 27-jarige vrouw. Er komen tientallen tips binnen. Willeke zou gezien zijn op een camping, de tipgever weet alleen niet meer of dat nou in Drenthe, Overijssel of Gelderland was.

De tips leveren uiteindelijk niets op. Weer ligt de zaak stil, opnieuw wachtend op het ontbrekende puzzelstukje.

Een extra nieuwsuitzending van RTV Drenthe op 7 juni 2010. Er is breaking news. Nadat de politie het onderzoek in 2009 opnieuw heeft opgepakt lijkt er een jaar later een doorbraak. De pleegmoeder en pleegbroer van Willeke Dost worden opgepakt. Ze worden verdacht van betrokkenheid bij de verdwijning van het jonge meisje. De pleegvader is dan al overleden.

Toenmalig hoofdofficier van justitie Monte van Capelle vertelt tijdens een persconferentie dat in 2009 een vooronderzoek is gestart, waarbij de hele zaak door zeven rechercheurs opnieuw onder de loep is genomen. Ook leverde een privédetective nieuwe informatie aan. Volgens de hoofdofficier zijn er voldoende verdenkingen voor een strafbaar feit.

Volgens Van Capelle moet hij in 2010 concluderen dat in 1992 lang is uitgegaan van een vermissing, in plaats van een misdrijf. Door die insteek kregen andere, actuele zaken op dat moment prioriteit.

Terwijl pleegmoeder Herna en pleegboer Bart vastzitten haalt de politie het hele huis overhoop. Ook wordt er rondom de boerderij gegraven op mogelijke plekken waar het lichaam van Willeke zou kunnen liggen.

De zoektocht levert niets op en pleegmoeder en pleegbroer ontkennen alles. Al snel zijn ze weer vrij en een jaar later zijn ze officieel geen verdachte meer in de zaak.

Naast de politie bemoeien zich steeds meer mensen met het onderzoek. Een van hen is oud-rechercheur Dick Gosewehr uit Vledder. In 2004 vraagt hij na een opleiding gedragsanalyse of hij het dossier Willeke Dost eens mag inzien.

Voor hem is meteen duidelijk dat Willeke in de nacht van 14 op 15 januari de boerderij niet heeft verlaten. Hij zet zijn conclusies op papier, maar de politie doet er op dat moment niets mee.

Behalve Gosewehr zijn er meer mensen die actief zoeken naar Willeke. Een van hen is Anneke Mioch, de moeder van een oud-vriendinnetje van het vermiste meisje. In 2010 zoekt zij met 25 vrijwilligers naar aanleiding van anonieme tips bij een vennetje langs de spoorlijn bij het Koekangerveld. Dit levert niets op.

Speurhonden, radarbeelden, duikers, iedereen haalt van alles uit de kast. Maar het mag niet baten, de verdwijning blijft een mysterieuze zaak.

In 2018 belandt Willeke Dost op de coldcasekalender. Een kalender die onder andere hangt in gevangenissen en bij de reclassering. Zo hoopt de politie dat gevangenen die meer over de zaak weten gaan praten.

Politiewoordvoerder Ron Reinds in 2010 over de zaak: "Het blijkt dat gedetineerden liever voor de beloning gaan, dan informatie delen met medegedetineerden." De beloning voor de gouden tip is dan nog 20.000 euro.

'Er moet opnieuw gegraven worden bij een verdachte plek bij de boerderij', dat zegt Vermiste Kinderen Alert in 2018. SIGNI-zoekhonden sloegen eerder aan op die locatie en ook zou er een verstoring te zien zijn op grondradarbeelden.

De politie gaat in eerste instantie niet in op het verzoek. Amateurspeurders Jan Huzen en Ab Bruintjes - die zich dan al een aantal jaren namens een tante van Willeke Dost bemoeien met de zaak - dreigen dan maar zelf te gaan graven.

Uiteindelijk gaat de politie toch overstag en wordt er op 12 november 2018 gegraven aan de Koekanger Dwarsdijk, helemaal achterin het weiland achter de boerderij van het pleeggezin. "Als we nu geen duidelijkheid brengen op de vraag of Willeke daar begraven ligt, dan blijft dit verhaal de komende periode rondzingen in Koekange", aldus toenmalig sectorhoofd van de recherche Hugo van Klaveren toen.

De politie graaft op twee plekken waar het nog niet eerder heeft gezocht. Maar ook deze keer geen spoor van Willeke Dost. De speurtocht blijft knagen bij de amateurspeurders.

Na de actie van 12 november 2018 komt Ab Bruintjes met een andere theorie. Nog één keer mag hij met SIGNI-zoekhonden en een grondradar zoeken. Opnieuw slaan de honden aan op een plek vlak achter het woonhuis, ook is er volgens Bruintjes op de radarbeelden iets te zien van een grafvorm.

De informatie wordt opgestuurd naar deskundigen in Amerika, zij geven aan dat het zeer zeker de moeite waard is om op die plek te gaan graven. Maar de politie geeft niet thuis.

"Dat is zeer frustrerend", vertelt Bruintjes daarover. Tot op de dag van vandaag hoopt hij dat er nog altijd op die ene verdachte plek gegraven gaat worden.

Kun je zomaar van de aardbodem verdwijnen? Het lijkt tot de dag van vandaag het geval in de zaak Willeke Dost. De politie staat in de naar eigen zeggen zeer complexe zaak voor een raadsel.

Er wordt daarom nog altijd rekening gehouden met verschillende scenario's. Eén van hoop, waarin Willeke nog leeft. En één van een uiterst treurig verhaal, waarin Willeke altijd het meisje van 15 jaar zal blijven.

Of het mysterie van Koekange ooit tot een oplossing komt? De politie hoopt nog altijd dat er iemand rondloopt met het ontbrekende puzzelstukje. Om zo de complexe puzzel af te krijgen en familie, betrokkenen en Koekange rust te geven.

In onderstaande tijdlijn hebben we alle gebeurtenissen rondom de verdwijning van Willeke Dost en de zoektocht naar het meisje nog eens op een rijtje gezet.