'Ik weet het zeker, Willeke Dost ligt aan de Koekanger Dwarsdijk'

huis Willeke Dost
Het huis waar Willeke Dost woonde, zoals het er tegenwoordig uitziet © RTV Drenthe/Margriet Benak
Willeke Dost is geronseld door een sekte en leeft nog. Willeke Dost is door een loverboy meegenomen naar de Bijlmer en daar later omgekomen bij de Bijlmerramp. Willeke Dost is vermoord en ligt ergens rondom de boerderij begraven.
Wat is er nou toch gebeurd met de 15-jarige Willeke Dost? Vandaag precies dertig jaar geleden verdween ze spoorloos uit het huis aan de Koekanger Dwarsdijk, waar ze tot dat moment woont bij het pleeggezin van Piet en Herna Mulders. En sinds die tijd zijn er verschillende theorieën over haar lot.

'Vermoord'

"Als ik kijk naar alle feiten die bij mij bekend zijn. Dan is er één scenario waarschijnlijk: Willeke is vermoord op de avond van 14 januari 1992." Aan het woord is oud-rechercheur Dick Gosewehr uit Vledder. Hij heeft in totaal dertig jaar bij de politie gewerkt.
Over wie Willeke heeft vermoord heeft hij ook iets te zeggen, daarover later meer. Eerst meer over wie Gosewehr is en hoe hij bij de in zijn ogen trieste zaak terecht is gekomen. "Triest wat er met het meisje gebeurd is. En triest hoe de politie met de zaak is omgegaan."

Rapport

Het is 2004 wanneer de toenmalig rechercheur per toeval bij de zaak betrokken raakt. Hij volgt een opleiding gedragsanalyse als de zaak Willeke Dost weer aan het rollen komt.
"Dus ik dacht in het kader van die cursus dat het leuk zou zijn om een stukje praktijkcontrole te doen", vertelt Gosewehr. Hij vraagt of hij samen met een psychologe het dossier mag inzien om te kijken wat hij ervan vindt.
"Nou ja, dossier. De paar papieren die het waren", blikt hij terug. Na het bestuderen kan hij niet anders dan concluderen dat het meest waarschijnlijke scenario is dat Willeke op de avond van 14 januari vermoord is.
Hij noteert zijn bevindingen op papier en rapporteert dit bij de politie. Naar eigen zeggen wordt Gosewehr min of meer uitgelachen om zijn conclusie. Wel besluit de politie om getuigen op te roepen, maar al snel gaat het dossier weer dicht.
Oud-rechercheur Dick Gosewehr leest verdachte zaken in het rapport:
Oud-rechercheur Dick Gosewehr over de zaak Willeke Dost

'Fouten politie'

Volgens Gosewehr maakt de politie bij het begin van de zaak in 1992 de fout om er vooral vanuit te gaan dat Willeke is weggelopen. De oud-rechercheur somt een aantal volgens hem verdachte omstandigheden op waardoor er alarmbellen af hadden moeten gaan bij politie.
"Het verhaal van de pleegvader is dat 'ie 's morgens om een uur of zeven naar de kamer van Willeke is gelopen om haar naar school te brengen vanwege het slechte weer. Dat hebben wij bekeken: het was niet zulk verschrikkelijk slecht weer, dus apart verhaal."

Alarmbellen

"Wat ook bijzonder is: het meisje hoefde niet zo vroeg naar school, want daar hoefde ze pas om 10 voor half 11 te zijn", vervolgt Gosewehr. "In de loop van de dag belt de pleegvader twee keer naar huis of Willeke al thuis is: dat is heel bijzonder als je denkt dat Willeke naar school is."
's Avonds als de familie Mulders aan tafel zit is er nog altijd geen spoor van het jonge meisje. Ze bellen een vriendin van Willeke met de vraag of ze daar is. Maar nee. "Vervolgens is er om acht uur contact met iemand van school, daar blijkt Willeke niet te zijn geweest. Dan zou je zeggen: grote paniek."
"Volgens een verklaring van de familie is toen onmiddellijk de politie gebeld, maar dat klopt niet want dit deden ze pas om kwart over tien. Ja, dat zijn allemaal dingen dat je denkt: hier hoef je niet lang voor te studeren om te denken hier klopt niets van."
Oud-rechercheur Dick Gosewehr
Oud-rechercheur Dick Gosewehr is sinds 2004 met de zaak bezig © RTV Drenthe / Margriet Benak

Misdrijf

Volgens Gosewehr had de politie de pleegvader, pleegmoeder en pleegbroer meteen onafhankelijk van elkaar moeten horen over de zaak. "En dan waren ze denk ik net als ik tot de gedachte gekomen: hier klopt iets niet."
"Dan denk je toch: dit stinkt en dan krijg je een redelijk vermoeden van schuld en een strafbaar feit ten aanzien van de familie. Dan kun je ze aanhouden, huiszoekingen doen, gebruikmaken van honden en dan was er een grote kans dat Willeke gevonden was", aldus Gosewehr.

Opvallend verhoor

Zoals gezegd gaat Gosewehr er vanuit dat Willeke is vermoord. Volgens hem moet dit zijn gebeurd op de avond van 14 januari 1992. Die avond is Willeke thuis met haar pleegvader en pleegbroer.
De oud-rechercheur noemt een volgens hem opvallend verhoor van de pleegvader door het Landelijk Team Kindermoord in 2004: "Hij begint er dan opeens over dat de zaak hem doet denken aan een situatie in een boek dat hij heeft gelezen: De Derde Uitweg."
"Daar was een man alleen met een vrouw in een kamer. Die man wilde met die vrouw de liefde bedrijven. Maar die vrouw begon te roepen want ze wilde niet. Hij wist ook dat er een grote, sterke vent in huis was. Dus hij drukt een kussen op haar hoofd, maar toen bleek ze daarna dood te zijn. Dat was nooit de bedoeling geweest", vertelt Gosewehr over het verhoor.
"Toen dacht ik, toen 'ie dat vertelde, dat hij gewoon bekende wat er die avond gebeurd is in huis in Koekange. Een van de twee, vermoedelijk vader, heeft zich aan Willeke vergrepen. Willeke is gaan roepen, diegene heeft haar letterlijk de mond gesnoerd. Eindresultaat: een dood meisje dat moest verdwijnen. En om haar te laten verdwijnen waren twee personen nodig."
Na onderzoek is er volgens oud-rechercheur Dick Gosewehr maar één scenario mogelijk:
Oud-rechercheur Dick Gosewehr over een opvallend verhoor

De amateurspeurder

"Het kan niet zo zijn dat iemand zomaar van de aardbodem verdwijnt. Dat bestaat niet, dat kan niet." Aan het woord is Ab Bruintjes uit Koekange. Hij raakt in 2010 geïnteresseerd in de zaak als de politie in en rond het huis aan de Koekanger Dwarsdijk een grote zoekactie houdt, en wordt al snel omgedoopt tot amateurspeurder.
In 2010 arresteert de politie pleegmoeder Herna en pleegbroer Bart op verdenking van betrokkenheid bij de verdwijning van Willeke Dost. Wat volgt is een grote graafactie achter het huis, en binnen worden vloeren opengebroken. "Vanaf toen ben ik gaan lezen, onderzoeken en mensen gaan vragen", legt Bruintjes uit.

Facebook

Jaren later ontstaat de Zoekgroep Willeke Dost op Facebook. Een verzamelplaats van amateuronderzoekers die allemaal geïnteresseerd zijn in de zaak Willeke Dost. Ab Bruintjes werkt daarin vooral samen met Jan Huzen uit Nieuw-Weerdinge en Klaasje Wopken uit Veenoord, een tante van Willeke Dost.
"We zijn toen op een gegeven moment gewezen op het feit dat SIGNI-zoekhonden achter in het weiland waren geweest en daar aansloegen. Daar zou een lijkenlucht zijn", aldus Bruintjes.
Samen met radarbeelden komen de speurders tot de conclusie dat er op zo'n 1.80 meter diep iets in de grond zit. "We hebben toen veel stampij gemaakt en media-aandacht gezocht. Uiteindelijk besloot justitie om daar te graven." Maar de graafactie in november 2018 levert uiteindelijk niets op.
Ab Bruintjes ziet tijdens het graven in 2018 een verdachte plek over het hoofd:
Amateurspeurder Ab Bruintjes over een nieuwe verdachte plek

Denkfout

Na de graafactie vraagt Bruintjes zich dagenlang af wat hij fout heeft gedaan. Nog altijd is hij ervan overtuigd dat Willeke ergens in het weiland moet liggen. En dan denkt hij opeens aan een gedempte sloot die hij tijdens het graven ziet.
"Door die sloot liep water heen van boven naar beneden. Toen kreeg ik de gedachte: zou lijkenlucht door het water getransporteerd kunnen worden van boven het weiland naar achter toe", vraagt Bruintjes zich hardop af.

Grafvorm

Een belletje met Stichting SIGNI geeft uitsluitsel. "Volgens SIGNI komt het vaker voor dat lijkenlucht door grondwater verplaatst wordt. Toen heb ik meteen gezegd dat ze nog een keer moesten komen met de speurhonden en dan van boven in het weiland stapsgewijs naar beneden moesten zoeken tot ze een sterke lijkenlucht zouden ruiken."
Uiteindelijk geeft toenmalig burgemeester Roger de Groot toestemming om nog één dag rond het terrein te zoeken met de speurhonden en een radarspecialist. "De honden sloegen in totaal zes keer aan op ongeveer dezelfde plek. Na veertien dagen werd ik gebeld door de radarspecialist, ze zagen een grafvorm op zo'n 70 tot 80 centimeter diepte."

FBI

Het rapport van de radarbeelden is volgens Bruintjes uiteindelijk naar de FBI in Amerika gestuurd. "Die hebben dat geanalyseerd met beelden erbij. Hun advies was dat het zeker de moeite waard was om daar te graven. Maar justitie zag er geen heil in", aldus een teleurgestelde amateurspeurder.
Uit een soort van pure wanhoop en frustratie besluiten de speurders van de Facebookgroep dan maar zelf te graan graven rond de kerstdagen. Maar het spitten lukt niet door alle wortels in de bodem."Dat was achteraf een heel slecht idee", erkent Bruintjes. "Het was puur uit wanhoop, omdat we wilden weten wat daar in de grond zit."
Amateurspeurder Ab Bruintjes
Amateurspeurder Ab Bruintjes in zijn huis in Koekange © RTV Drenthe / Margriet Benak
Het frustreert Bruintjes tot op de dag van vandaag dat de politie achter het huis aan de Koekanger Dwarsdijk niet opnieuw wil graven naar de volgens hem meest verdachte plek van allemaal. "D'r is niet één onderzoek geweest waar zoveel aanwijzingen waren. En als ze daar niets vinden, dan weet ik ook niet meer waar ik het zoeken moet", beweert hij.

Exit zoekgroep

Vandaag de dag komen er af en toe nog tips binnen bij Bruintjes. Maar echt bruikbaar zijn ze niet. Ook is hij uit de Zoekgroep Willeke Dost gestapt. "De zoekgroep maakte het van kwaad tot erger. Half Koekange werd beschuldigd, folderacties, vliegtuigjes met boodschappen. De maat was vol voor mij."
Ook zetten onbekenden vlak na de wanhoopsgraafactie van Bruintjes tijdens kerst 2018 zijn tuin op de kop. "Dat is op zich niet erg. Snap dat ze denken: jij graaft bij anderen, dan wij bij jou. Maar mijn moeder die toen nog leefde had er last van. Ze werd erop aangesproken en toen ik een keer naar haar toe ging zat ze huilend in haar stoel."

Toeval of praten?

Het mysterie van Koekange duurt nu exact dertig jaar. En de zaak is nog altijd geen steek verder. Moet er een wonder gebeuren om achter het lot van Willeke Dost te komen?
"Ik geloof niet in wonderen. Het kan zijn dat ze per toeval nog ergens gevonden wordt. Of dat iemand op zijn oude dag denkt: ik ga nu toch iets zeggen en alles vertellen. Maar die kans is niet groot, je moet realist zijn", reageert oud-rechercheur Gosewehr.
Bruintjes blijft denken aan die ene verdachte plek die nog altijd niet is onderzocht. "En al zou ik 150 jaar worden, ik blijf ermee bezig. Ik heb Klaasje Wopken (tante van Willeke Dost red.) beloofd dat ik haar zou vinden. En dat ga ik doen."

Reactie van de dochter van het pleeggezin Mulders namens de familie:

"We hebben niets nieuws te melden en willen met dit verhaal stoppen. Al onze levens zijn kapot, doordat het continu maar opgelepeld blijft. De beschuldigingen richting onze familie, ze verzinnen zoveel onzin. Het boek is voor ons gesloten, en dat is een boek dat voor ons veel te dik is geworden."
"Het spijt ons ook voor het dorp Koekange, dat er dan ook weer last van heeft. Willeke is echt verdwenen. Maar bij gebrek aan een hoofdpersoon wordt de eerste de beste beschuldigd."
De dochter vermoedt dat Willeke in 1992 in het criminele circuit is beland: "De maatschappij zou er veel meer aan hebben als er aandacht wordt besteed aan het ronselen van kwetsbare mensen, die vervolgens in het circuit van de misdaadwereld belanden."
"De zaak is nog altijd actueel bij de politie. Ik sta ook met ze in contact, want als ze iets/iemand hebben gevonden met bepaalde kenmerken, waar ook in Europa, wat eventueel lijkt op Willeke, dan bellen ze mij om het te checken."
Over de beschuldigingen van oud-rechercheur Dick Gosewehr aan het adres van haar vader:
"Daar is absoluut niets van waar. Dat is pure laster. Meneer Gosewehr is een gefrustreerde ex-rechercheur die eruit is gezet bij de politie. Wij weten hoe het wel zit. Dat mijn vader toen dat verhaal noemde tijdens een verhoor was puur bedoeld als voorbeeld van wat er gebeurd zou kunnen zijn. Niet dat hij er zelf iets mee heeft te maken."
Haar broer Bart wil met niets en niemand meer te maken hebben als het gaat om de zaak Willeke Dost.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.