Herdenking overval Huis van bewaring in Assen

fdc60a0edd91894dc12576890033d411_wpicture1_1.jpg
fdc60a0edd91894dc12576890033d411_wpicture1_1.jpg
ASSEN - Vrijdagmorgen precies om 7.35 uur is de overval op het huis van bewaring in Assen 65 jaar geleden tijdens de Tweede Wereldoorlog herdacht.
Een van de laatste overlevenden van de Gideonsbende Jan Bulthuis hing een bloemstuk aan de deur.
In 1944 werd om 7.35 de gevangenis in Assen overvallen en werden tientallen gevangen verzetsstrijders bevrijd. In oktober en november 1944 waren de Duitsers erin geslaagd, alleen al in Drenthe tientallen verzetsstrijders te arresteren. Eind november waren de meesten opgesloten in het Huis van Bewaring te Assen, waar de meesten zich realiseerden dat hen de dood wachtte. De meesten waren tussen de 20 en 30 jaar oud en hoorden bij de knokploeg Noord-Drenthe. Hun kameraden besloten in wanhoop dat zij bevrijd moesten worden. De enige mogelijkheid was een overval op het Huis van Bewaring zelf, in het hart van de stad.
Toen eenmaal was besloten dat ze het Huis van Bewaring zouden overvallen, organiseerden ze wapens en onderduikadressen en een stuk of wat Duitse legeruniformen. Gedurende enkele dagen hielden ze het Huis van Bewaring scherp in de gaten om te zien op wat voor tijden de wacht werd gewisseld en hoeveel Duitsers er aanwezig waren. Ze werden bij het verzamelen van deze informatie geholpen door een gevangenenbewaarder die in het Huis van Bewaring werkte.
Op 10 december verzamelde de groep zich op het adres Kloosterstraat 9, waar Jan en Marie Bulthuis, twee leden van de groep, met hun ouders leefden. Het plan was dat Marie Bulthuis vroeg in de ochtend vanuit een portiekje het Huis van Bewaring in de gaten zou houden tot de nachtelijke bewaking zou vertrekken. Na dat vertrek zouden er ongeveer 25 minuten verstrijken voordat de dagploeg zou arriveren. Marie zou de anderen voor die tijd waarschuwen. Tegelijkertijd zou haar broer Jan zich in de bosjes bij de poort van het Huis van Bewaring verbergen, gewapend met een revolver. Het was zijn taak om te voorkomen dat Duitsers bij de poort de actie zouden kunnen verstoren. Ingeval van gevaar moest hij het vuur openen om tegen elke prijs de vijand op afstand te houden.
Op het precieze moment dat de poort openging zat Jan in de bosjes, klaar om te schieten. De andere leden van de groep stormden naar binnen, overmeesterden de wacht, veroverden het gebouw en bevrijdden hun kameraden. Binnen enkele minuten was iedereen beneden in de hal, terwijl andere leden van de groep, gekleed in Duitse uniformen, met vrachtwagens bij de poort verschenen. Ze wekten de indruk dat er een Duitse gevangenentransport plaatsgreep; met veel geschreeuw werden de bevrijde gevangenen de vrachtwagens in geslagen.
De overval op het Assense Huis van Bewaring en de bevrijding van 30 verzetsstrijders was een volledig succes. Na de oorlog werd duidelijk dat de Duitsers de executie van verscheidene gevangenen hadden gepland voor 12 december.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.