Nieuwe stichting beschermt Drents agrarisch erfgoed

De instelling richt zich niet alleen op karakteristieke collecties van boerderijen, bijgebouwen en erven, maar ook op het Drents agrarisch cultuurlandschap. Jermo Tappel van Het Drentse Landschap neemt ons naar aanleiding van de oprichting mee in de geschiedenis van de Drentse boerderijen.

"Op de heide van Orvelte staat misschien wel de oudste boerderij die wij kennen: de ijzertijdboerderij. Nou ja, oud. De woning is in 1979 gebouwd, maar het is een reconstructie van een boerderij die ongeveer 2200 jaar geleden op het Hijkerveld heeft gestaan, hier niet ver vandaan", aldus Tappel.

De bouwmaterialen komen uit de omgeving. "Het bijzondere is dat deze boerderij helemaal geen ijzer bevat. Mensen gebruikten destijds wel ijzeren gereedschappen maar de boerderij is met natuurlijke materialen gebouwd en wordt bij elkaar gehouden door houten verbindingen en met touw."

In het verleden werd vaak stro gebruikt voor het dak maar dit dak is van riet omdat stro minder lang meegaat. "Je ziet dat overal eikenhouten palen inzitten en dat de dakvoet heel laag zit. Dat deed men om zoveel mogelijk water bij de lemen gevel weg te houden. Die gevel is een vakwerk van twijgjes met leem aan beiden zijden van de wand."

De boerderij uit de ijzertijd is kleiner dan hedendaagse boerderijen. "De hele familie woonde in deze ruimte, waarschijnlijk met een open vuur op de grond. Een schoorsteen ontbrak dus het zag blauw van de rook", vertelt Tappel. "Stel je voor hoe moeilijk het was om het warm te krijgen. Daarom leefde men samen met het vee in één ruimte. Aan de ene kant stonden wat koeien en misschien wel een paard, en aan de andere kant leefden de mensen." De scheiding tussen mens en vee deed pas tweeduizend jaar later zijn intrede in de 18e eeuw.

Staatsbosbeheer houdt de ijzertijdboerderij in stand. Tappel: "Iedere vijfentwintig jaar moet het gerestaureerd en deels herbouwd worden omdat het met natuurlijke materialen is gebouwd die vergaan. Daarom vinden we dit soort boerderijen niet meer in Drenthe. De eerstvolgende boerderij die we daadwerkelijk kunnen zien, dateert uit de Middeleeuwen. Die bezoeken we de volgende keer.