Drenthe Toen-podcast De Opgejaagden deel 3: weer naar Emmen
23 september, 09:00 • 3 minuten leestijd
Het onderduikhol in het Valtherbos is ontdekt door de buurman, 'Ol Pieter'. Het is er niet langer veilig en de 16 Joden moeten opnieuw vluchten. Terug naar Emmen is voorlopig de enige optie.
Historisch onderzoeker Johan Withaar: "Dat was wel afzien. In het bos hadden ze de ruimte. Nu moesten ze wonen in benauwde kamertjes, slapen met soms zes of zeven man naast elkaar. Lepeltje lepeltje. Als er één ging draaien, moest Iedereen draaien. Je kunt je niet voorstellen dat wonen in een zelfgegraven hol in de grond zo zijn voordelen kan hebben, maar uiteindelijk vonden ze het bos beter dan die kamertjes in Emmen."
Maar ook in Emmen is het niet veilig. Withaar: "Er zijn toch altijd weer razzia's, huiszoekingen zijn er zowat aan de orde van de dag. En de berichten uit het Valtherbos lijken positief: de rust is er na vier maanden weergekeerd. Dus komen de Joden er langzaam weer terug. Tot het hol op een gegeven moment weer volledig bewoond is."
De beschutting van het Valtherbos
Uit de memoires van Valtherbos-onderduiker Ab van Dien: "Voor ik naar bed ga, schep ik nog een luchtje. De maan met standen waarvan we beter op de hoogte zijn dan ooit, staat bijna vol aan de sterrenhemel. Een zachte milde goudgele glans licht over de kruinen van de ontelbare dennen. Telkens opnieuw is er weer de bekoring, zoals in ieder van ons deze ondergaat. 's Avonds worden we onwillekeurig getroffen door een fel contrast. Het contrast dat tussen dat Drentse stukje grond op onze vredige Hondsrug, dat plekje grond dat één en al rust ademt en de hel die elders heerst. Hier binnen de beschutting van het Valtherbos voelen we ons veilig, vooral In het nachtelijk uur. Daarbuiten echter loert een meedogenloze vijand die veel op ons jaagt."
24/09 Drenthe Toen Podcast De Opgejaagden - deel 3
90% Geluk en 80 % camouflage
Withaar: "Dat de Joden allemaal de oorlog hebben overleefd is volgens hem te danken aan hun zorgvuldige werkwijze: sporen achterlaten, dat is haast niet te voorkomen. Zeker als je met een grote groep bent. Maar zij hebben zich vanaf het begin af aan ingezet om elke dag al hun sporen uit te wissen. Niet alleen voetsporen, maar ook draadjes van kleren die aan een tak blijven hangen, dat soort dingen. Dat vraagt een strakke discipline. Iedere dag weer heel precies alles nagaan en verwijderen. Paadjes waar gelopen, bestrooien met blaadjes en houtsnippers. Takjes die afgeknapt zijn doordat ze er langsgelopen zijn weghalen, echt een dagelijkse taak. Zij zeiden: Dat we dit overleefden is voor 90 procent is geluk en voor 80 procent camouflage, haha."
Zorgvuldigheid
Uit de memoires van Valtherbos-onderduiker Ab van Dien: "In de morgenschemer komt na elke nachtelijke tocht de camouflage ploeg in actie. Doorgaans zijn dat twee van ons die ervoor zorgdragen dat langs de gehele weg elk spoor afdoende wordt verwijderd. Het is een taak die met de grootst mogelijke zorgvuldigheid wordt uitgevoerd. Het is naar mijn bescheiden mening dan ook voor een groot deel mede hier aan te danken dat wij een van de weinige grote onderduikgroepen in het bos zijn geweest die het einde van de bezetting hebben gehaald."
7-delige podcast
Withaar werkte twaalf jaar aan wat uiteindelijk een boekwerk van 300 pagina's dik zou worden. Deze zomer verscheen het bij uitgeverij Van Gorcum. Voor de Drenthe Toen-podcast reconstrueren radiomaker Lydia Tuijnman en onderzoeker Withaar het spannende en dramatische verhaal van de zestien onderduikers en hun helpers.
De komende zondagen wordt de de podcast ook als radioserie uitgezonden in het programma Drenthe Toen, te beluisteren tussen 12.00 en 14.00 uur op Radio Drenthe. De afleveringen zijn daarna te beluisteren op deze website via uitzending gemist en via je favoriete podcast app.
Boek weggeven
We mogen het boek 'De Opgejaagden van Johan Withaar weggeven. Uitgeverij van Gorcum stelt elk van de zeven weken waarin de radioserie wordt uitgezonden een boek ter beschikking voor een gelukkige lezer of luisteraar. Stuur een mail naar drenthetoen@rtvdrenthe.nl en vertel ons waarom juist jij dat boek verdient.
